دارو زولپیدم Zolpidem | نحوه مصرف، عوارض و نکات

دارو زولپیدم یا Zolpidem، یکی از داروهای روانپزشکی است که برای برخی از اختلالات روانشناسی و روانپزشکی مورد استفاده قرار می گیرد. در این مقاله به بررسی تمامی ابعاد این دارو می‌پردازیم.

• Zolpidem چیست؟
• حقایق کلیدی که باید در مورد داروی زولپیدم بدانید.
• چه افرادی مجاز به مصرف دارو هستند و چه افرادی نباید مصرف کنند؟
• چه مقدار و چه زمانی باید این دارو را مصرف شود؟
• نکات مهم در رابطه با اثرات جانبی دارو
• مصرف دارو در هنگام بارداری و شیردهی
• نحوه مصرف این دارو داروهای دیگر چگونه است؟
• سوالات رایج

دارو زولپیدم یا Zolpidem چیست؟

زولپیدم یک داروی خواب آور می باشد. که این دارو برای درمان اختلال بی خوابی ” insomnia ” مصرف می شود. (اختلال بی خوابی به اختلالی گفته می شود که فرد در خوابیدن مشکل داشته باشد.) در واقع این دارو به فرد کمک کرده تا سریعتر به خواب رفته و همچنین باعث می شود در طول شب خواب آرام تری را تجربه کند.

آنچه در مورد زولپیدم باید بدانید!

• زولپیدم برای تاثیرگذاری بهتر باید یک ساعت قبل از خواب مصرف شود.
• به طور معمول فقط چند هفته (حداکثر 4 هفته ) نیاز به مصرف دارو می باشد.
• عوارض جانبی مصرف دارو، نوعی طعم فلزی در دهان یا به ” اصطلاح دهان خشک” است. همچنین احساس خواب آلودگی در طول روز نیز از دیگر عوارض جانبی زولپیدم می باشد.
• همزمان با مصرف زولپیدم، نوشیدن کافئین مجاز نمی باشد.
• از دیگر نام های زولپیدم، استیلنوکس “Stilnoct” می باشد.
• رعایت نکات و دوز مصرفی که پزشک برای فرد تعیین کرده، بسیار حائز اهمیت است. برای مثال ممکن است پزشک با توجه به شرایط فرد، 2 یا 3 قرص در در هفته را تجویز کند.
• بیش از دوز تجویز شده توسط پزشک، مقادیر بیشتری مصرف نشود.
• بسته بندی داروی زولپیدم به صورت قرص می باشد.
• این دارو فقط با نسخه پزشک قابل تهیه است.

چه افرادی مجاز به مصرف دارو هستند و چه افرادی نباید مصرف کنند؟

زولپیدم معمولا برای درمان بی خوابی بزرگسالان 18 سال به بالا تجویز می شود. همچنین مصرف این دارو برای افرادی که یکی از شرایط زیر را دارند مجاز نیست و باید حتما با پزشک خود در در صورت داشتن یکی از موارد زیر صحبت کنند.

• اگر فرد در گذشته واکنش آلرژیک به زولپیدم و یا هر داروی دیگری داشته است.
• در صورتی که فرد از مشکلات کبدی و یا کلیوی رنج می برد.
• فردی که بیماری میاستنی گراویس دارد. “بیماری که سبب ضعف عضلات می شود.”
• فرد درگیر با مشکلات تنفسی یا آپنه انسدادی هنگام خواب نیز باید هنگام مصرف این دارو احتیاط کند. ” آپنه انسدادی به اختلالی گفته می شود که تنفس برای مدت زمان کوتاهی متوقف شده و دوباره به حالت نرمال باز می گردد.”
• اختلالات سلامت روانی دیگری که فرد تجربه کرده است.
• اگر فرد مواد مخدر مصرف می کند.
• اگر فرد در اقدام بارداری می باشد و یا در حال حاضر باردار و یا شیرده می باشد.

چه مقدار و چه زمانی دارو زولپیدم (Zolpidem) را مصرف کنیم؟

• قرص های زولپیدم در 2 دوز مختلف 5 میلی گرمی و 10 میلی گرمی موجود می باشند.
• پزشکان معمولا دوز 10 میلی گرم را برای درمان بی خوابی بیمارانشان تجویز می کنند که باید 1 ساعت قبل از خواب مصرف شود.
• پزشکان همچنین دوز 5 میلی گرمی را برای افرادی که مشکلات کبدی و کلیوی داشته و همچنین افراد مسن تجویز می کنند. تا در صورت عدم بروز مشکل، تغییر دوز به 10 میلی گرم صورت پذیرد.
• قرص باید با یک لیوان آب به طور کامل بلعیده شود. از جویدن و یا خرد کردن قرص خودداری کنید.
• زولپیدم همراه غذا و یا قبل و بعد از غذا می تواند میل شود.

زولپیدم با چه داروهایی تداخل دارد؟

تداخل دارویی بین داروها امری شایع می باشد. از این رو قرص زولپیدم نیز با بعضی از داروها تداخل داشته و احتمال بروز عوارض جانبی شدیدی را نیز خواهد داشت. بعضی از داروها ممکن است اثر خواب آلودگی و آرام بخش زولپیدم را افزایش دهند. در صورت مصرف هر یک از داروهای زیر باید با پزشک مشورت شود:

• آنتی هیستامین های خواب آور مانند کلرفنیرامین یا پرومتازین
• داروهای مورد استفاده برای درمان اختلال اسکیزوفرنی و اختلال دو قطبی
• داروهای ضد افسردگی
• داروهای ضد صرع
• داروهای کاهنده اضطراب و آرامش بخش ها
• داروهای درمان مشکلات بی خوابی
• داروهای مورد استفاده در درمان عفونتهای قارچی (مانند کتوکونازول و ایتراکونازول)
• ریتوناویر ” ritonavir” (دارویی که برای درمان عفونت HIV استفاده می شود.)
• مسکن های قوی (مانند کدئین ، متادون ، مورفین ، اکسی کدون ، پتیدین یا ترامادول)
• مصرف همزمان زولپیدم با داروهای گیاهی و مکمل های گیاهی: از مصرف مکمل های گیاهی که باعث تشدید خواب آلودگی در هنگام مصرف زولپیدم می شوند، باید خودداری شود.

در صورت فراموشی مصرف قرص چه اقدامی باید صورت پذیرد؟

در صورت فراموشی مصرف قرص باید تا نوبت بعدی قرص صبر کرده و سپس به روال سابق، قرص مصرف شود. از مصرف دو قرص به صورت همزمان خودداری شود. باید به این نکته مهم توجه شود که هرگز برای جبران دوز فراموش شده، دو قرص همزمان مصرف نشود.

عوارض جانبی زولپیدم یا Zolpedem چیست؟

همه داروها، در کنار مزایای درمانی خود، دارای عوارضی نیز هستند. زولپیدم نیز از این قاعده مستثنی نیست. زولپیدم فقط در بعضی از افراد عوارض ناخواسته ای را ایجاد می کند.

• عوارض جانبی رایج ناشی از مصرف زولپیدم

رایج ترین عارضه ای که افراد ممکن بوده آن را تجربه کنند، احساس طعم فلزی یا طعم تلخ در دهان است. که در صورت احساس ناخوشایندی از این وضعیت، باید با پزشک صحبت شود. البته استفاده از دهان شویه قبل از خواب می تواند به بهبود این عارضه کمک نماید. همچنین مصرف آب نیز برای از بین بردن طعم فلزی دهان کمک کننده می باشد.

• عوارض جانبی شدید ناشی از مصرف زولپیدم

مصرف زولپیدم در بعضی از افراد با عوارض جانبی شدیدی همراه است. در این مواقع باید مصرف دارو را قطع کرده و در اسرع وقت با پزشک خود مشورت نمایید.

• کاهش حافظه: (فراموشی)
• توهم: (شنیدن و با دیدن چیزهایی که واقعی نبوده و در واقعیت وجود ندارند.)
• عدم تعادل و سقوط: خصوصا برای افراد بالای 65 سال که باید بسیار مورد توجه قرار گیرد.
• هذیان : گفتن حرف های بی ربط و بی معنی و یا ابراز عقاید بی معنی
• افسردگی: احساس ناراحتی و کمبود محبت داشتن

موارد ذکر شده در بالا؛ تمامی عوارض جانبی مصرف زولپیدم نیست و برای آگاهی کامل باید به برگه راهنمای موجود در بسته دارو، مراجعه شود.

مصرف زولپیدم در بارداری و شیردهی چگونه است؟

• در صورت بارداری باید از مصرف داروی زولپیدم خودداری نمایید. زیرا احتمال آسیب رساندن به جنین وجود دارد. با توجه به شواهد و مقالات موجود، مصرف زولپیدم ریسک تولد زودرس (قبل از 37 هفتگی) و همچنین وزن دهی کم نوزاد را دارد.
• مصرف قرص زولپیدم در هنگام بارداری، سبب تولد نوزادانی می شود که علائم ترک اعتیاد را از خود بروز می دهند. برای مطالعه در این رابطه بهتر است درباره تولد نوزادان معتاد مطالعه نمایید.

در صورت تایید سلامت جسمی کودک شما توسط متخصص اطفال، مصرف زولپیدم با رعایت دوزهای مصرفی در هنگام شیردهی مجاز است. ” علت این امر نیز به خاطر انتقال بسیار کم زولپیدم به شیر مادر است.” برای اطمینان بیشتر از عدم تاثیر گذاری این قرص بر روی نوزاد باید نکات زیر مورد توجه قرار گیرد.

• به وضعیت خواب و مراحل خوابیدن نوزاد باید توجه شده و از تکنیک های مفید برای خواباندن نوزاد استفاده شود.
• از عوارض جانبی مصرف زولپیدم می توان به خستگی بیش از حد مادر برای تغذیه و مراقبت صحیح از نوزاد اشاره کرد.
• در صورت مصرف زولپیدم، از یک تختخواب مشترک با نوزاد برای خوابیدن استفاده نکنید. ” زیرا به علت سنگینی خواب احتمال افتادن روی نوزاد افزایش می یابد.”
• در صورتی که نوزاد وزن دهی نرمالی نداشته و به طور معمول تغذیه نکرده و یا وضعیت خواب غیر عادی دارد، با پزشک مشورت شود.

سوالات رایج در مورد دارو زولپیدم Zolpidem

نحوه اثر گذاری زولپیدم در بدن چگونه است؟

زولپیدم با تقویت مکانیسم عمل ماده شیمیایی موجود در مغز به نام ” گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA) ” به بهبود خواب کمک می کند. مکانیسم عمل GABA به این صورت است که با انسداد گیرنده های برخی انتقال دهنده های عصبی، مانع از ارسال پیام انقباض ماهیچه در مغز می شود. این عدم ارسال پیام، اثر آرام بخشی بر روی مغز داشته و به فرد برای داشتن خواب راحت کمک می کند.

زمان مصرف قرص زولپیدم؟ و یا مدت زمان اثر گذاری دارو چند ساعت است؟

یک ساعت بعد از مصرف این قرص فرد احساس خواب آلودگی خواهد داشت. بنابراین یک ساعت بعد از مصرف، این دارو اثر گذار است.

چه احساسی بعد از مصرف زولپیدم به فرد دست خواهد داد؟

معمولا افراد بعد از مصرف این دارو، احساس خواب آلودگی و یا آرامش خواهند داشت. البته روی افراد مختلف، اثرات متفاوتی داشته و ممکن است برخی افراد نسبت به سایرین، احساس خواب آلودگی بیشتری را تجربه کنند. در روزهای اولیه مصرف این دارو، ممکن است فرد در طول روز نیز احساس خواب آلودگی داشته باشد که این امر روی فعالیت های روزمره تاثیر گذار می باشد.

آیا راه رفتن در خواب با زولپیدم اتفاق می افتد؟

در گزارش هایی مشاهده شده است که برخی از افراد بعد از مصرف زولپیدم فعالیت هایی مانند راه رفتن در خواب، غذا خوردن، تلفن زدن و… را انجام داده اند. این افراد بعد از بیدار شدن چیزی از این اتفاقات را به یاد نداشتند. این موارد معمولا در صورت مصرف همزمان زولپیدم با نوشیدنی الکلی و یا سایر داروهای ضد افسردگی و… اتفاق می افتد. در صورت مشاهده چنین اتفاقی مصرف زولپیدم را متوقف کرده و برای مشاوره به پزشک مراجعه کنید.

تا چه زمانی باید زولپیدم مصرف شود؟

معمولاً فقط 2 تا 4 هفته زولپیدم تجویز می شود. این دارو برای درمان کوتاه مدت تجویز می شود. زیرا بدن به سرعت به این دارو عادت کرده و مصرف بیش از 4 هفته این احتمال را افزایش می دهد. اگر بعد از اتمام دوره مصرف زولپیدم همچنان احساس خواب آلودگی داشتید، تغییرات سبک زندگی و توصیه های پزشک را در دستور کار قرار دهید.

آیا مصرف داروی زولپیدم اعتیاد آور است؟

در صورت مصرف صحیح به مدت چند هفته، امکان اعتیاد به آن بسیار پایین است. اما در صورت تداوم درمان بیش از چند هفته، امکان وابسته شدن به دارو وجود دارد. برای توقف مصرف دارو باید حتما با پزشک مشورت شود. در صورت مصرف طولانی مدت و یا هر نگرانی دیگری، مصرف دارو باید به صورت تدریجی قطع شود.

آیا می توان مدت طولانی از زولپیدم استفاده کرد؟

زولپیدم فقط برای مصرف دوره کوتاه معمولا (4 هفته) برای درمان اختلالات خواب استفاده می شود. مصرف طولانی مدت آن سبب وابستگی بدن به آن می شود. در صورتی که نیاز به مصرف بیش از 4 هفته دارید، حتما باید با پزشک مشورت کنید.

در صورت قطع مصرف دارو، چه اتفاقی خواهد افتاد؟

در صورت مصرف دارو کمتر از 4 هفته، مشکلی برای مصرف کننده پیش نخواهد آمد. اما در صورت استفاده بیش از 4 هفته از زولپیدم، مصرف دارو نباید به صورت ناگهانی قطع شود. زیرا ممکن است علائم ترک اعتیاد (درد عضلات، خماری و…) را داشته باشید.  همچنین بروز مجدد مشکل بی خوابی و عود آن نیز وجود خواهد داشت. از دیگر علائمی که هنگام ترک ناگهانی به وجود می آید می توان احساس اضطراب،بی قراری، تغییر خلق و خوی و حساس شدن در  برابر نور، سر و صدا و لمس را نام برد. بنابراین برای توقف مصرف دارو باید با پزشک صحبت کنید. زیرا قطع تدریجی و کاهش دوز مصرفی از بروز علائم شبه ترک اعتیاد جلوگیری می کند.

آیا هنگام استفاده از زولپیدم می توان رانندگی کرد؟

در صورتی که این دارو سبب خواب آلودگی، سرگیجه، و شلی دست و پا، تاری دید و عدم تمرکز می شود باید در رانندگی و کار با ماشین آلات احتیاط کرد. این موارد ممکن است در زمان شروع مصرف داروی زولپیدم رخ دهد. البته این علائم در زمان مصرف هر داروی دیگری نیز بروز می کند. اگر از بی خطر بودن رانندگی در هنگام مصرف زولپیدم مطمئن نیستید، با پزشک مشورت کنید.

آیا مصرف این دارو روی قدرت باروری تاثیر گذار است؟

تاکنون هیچ مدرک محکمی برای اثبات کاهش باروری مردان و زنان با مصرف زولپیدم مشاهده نشده است. اما بهتر است در صورتی که زوجین قصد بارداری دارند با پزشک خود در مورد تداوم درمان با این دارو صحبت کنند.

آیا مصرف این دارو روی پیشگیری از بارداری اثر خواهد گذاشت؟

تاکنون زولپیدم تاثیری در نحوه عملکرد پیشگیری از بارداری از جمله قرص ترکیبی و پیشگیری از بارداری اورژانسی نداشته است.

آیا ممانعت غذایی هنگام مصرف این دارو وجود دارد؟

در هنگام مصرف زولپیدم، باید مصرف نوشیدنی های کافئین دار محدود شود. این نوشیدنی ها شامل (قهوه، چای، نوشابه، نوشیدنی انرژی زا، شکلات) می باشد. علت این ممانعت غذایی کاهش اثر زولپیدم با مصرف نوشیدنی های کافئین دار است.

این دارو تا چه مدت در بدن باقی خواهد ماند؟

زولپیدم بیش از حدود 12 ساعت در سیستم بدن باقی نمی ماند. اما با این حال بعضی از افراد که صبح روز بعد از مصرف که از خواب بیدار می شوند، هنوز احساس خواب آلودگی دارند. در صورت بروز چنین احساسی، بهتر است تا زمانی که هوشیاری کامل ایجاد نشده، فعالیت های سنگین متوقف شده و به زمان بعد موکول شود.

آیا داروهای تفریحی روی آن تأثیر خواهند گذاشت؟

استفاده از مواد مخدر، الکل و .. همزمان با مصرف زولپیدم اثرات خواب آور (آرام بخش) آن را وخیم تر کرده و خواب فرد را بسیار عمیق تر می کند. همچنین فرد با سختی می تواند از خواب بیدار شود.