نمایش درمانی چیست؟ کاربرد و تکنیک های رایج

نمایش درمانی

نمایش درمانی یا Psychodrama یکی از رویکردهای روانشناسی است که زیر شاخه هنر درمانی قرار می گیرد. در این روش درمانی داستان پردازی یکی از اصول اصلی درمان است. داستانها توانایی این را دارند که ذهن ما را درگیر و از واقعیت دور می کنند و ما را به زمانها، مکان ها و دنیای مختلف ببرند. در این موقعیت، ما ممکن است متوجه افکار و احساساتی شویم که معمولاً در زندگی واقعی نمی‌توانیم آنها را تجربه کنیم. در نمایش درمانی از قدرت تغییر استفاده می شود. عناصر داستانی این نوع درمان باعث می شود که یاد بگیرید بر احساسات غلبه کنید. از شرکت کنندگان بخواهید که احساسات شان را  با استفاده از روش غیر مستقیم که باعث تخلیه ی هیجانی می شود، تجربه و کشف کنند.

نمایش درمانی چیست؟

نمایش درمانی نوعی روش درمانی است که به شما این امکان را می دهد تا مشکلات احساسی تان را درک کنید. در نمایش درمانی، فعالیت هایی مانند نوشتن و یادگیری اسکریپت ها یا  استفاده از عروسک ها به کار میرود. از نمایش درمانی، اغلب در یک محیط گروهی استفاده می شود، اما از این روش می توان در جلسات یکنفره هم استفاده کرد. روان درمانگر از تکنیک های مختلفی استفاده خواهد کرد و ممکن است به شما کمک کند داستانی را ایجاد کنید. معمولاً داستان ساختگی را با استفاده از شخصیت های مختلف تعریف خواهید کرد. ایجاد این فاصله بین خودتان و نگرانی های احساسی تان می تواند به تخلیه ی هیجانی کمک کند.

یکی از اهداف نمایش درمانی، تخلیه هیجانی می باشد.
به وسیله نمایش درمانی می توانید تخلیه هیجانی را تجربه کنید.

اهداف نمایش درمانی عبارتند از:

  • حل مشکل؛
  • تخلیه ی هیجانی؛
  • بهترشناختن خودتان؛
  • کشف و غلبه بر رفتار ناسالم؛
  • بهبود مهارت های اجتماعی؛

در یک جلسه ی نمایش درمانی چه اتفاقی رخ می دهد؟

هر جلسه درمانی با توجه به نیاز افراد شرکت کننده متفاوت خواهد بود. نمایش درمانی می تواند در مکان های مختلف مانند مدارس، زندان ها، مراکز مراقبت و اماکن خصوصی انجام شود. این یعنی که درمانگر با افرادی که نیازهای متفاوتی دارند، همکاری می کند. همه ی افراد ممکن است با مسئله ی مشابه روبرو شوند، یا ممکن است به دلایل مختلف در جلسات شرکت کرده باشید.

اولین کار درمانگر این است که شما را بشناسد و اینکه هدف تان از استفاده از این روش درمانی چیست. هنگامی که درمانگر درک بهتری از انتظارات و نیازهای شما داشته باشد، جلسه می تواند شروع شود.

یک جلسه معمولی نمایش درمانی گروهی ممکن است به این شکل باشد:

۱-ثبت احساسات – این به درمانگر کمک می کند که بفهمند امروز چه احساسی دارید. کودکان کم سن و سال ممکن است با استفاده از کارتهای بیان کننده ی احساسات، این کار را انجام دهند.

۲-گرم کردن – در این مرحله درمانگر می خواهد شما را برای جلسه آماده کند. این فعالیت ها باعث برانگیخه شدن حس تخیل می شود. نوعی بازی استفاده می شود که در آن اعضای گروه با بیان نام خود و تقلید از عملی که نشان دهنده احساس آنها است، خود را معرفی می کنند.

۳-فعالیت اصلی- وقتی که درمانگر به گروه کمک می کند تا موضوعات را از طریق تکنیک های مختلف نمایش درمانی مانند ایفای نقش کشف کنند.

۴- انتهای نمایش- در پایان جلسه، درمانگر ممکن است از شما بخواهد که فکر می کنید جلسه چگونه انجام شده است، یا ممکن است از گروه بخواهد که توضیح دهند به چه نتیجه ای رسیده اند.

تکنیک های نمایش درمانی یا سایکودراما

درمانگر می تواند از تکنیک ها و فعالیت های مختلف از جمله موارد زیر را استفاده کنند:

  • بازی ایفای نقش
    یکی از رایج ترین فعالیتهای مورد استفاده در نمایش درمانی، بازی ایفای نقش است. این زمانی است که شما در یک موقعیت خاص، مانند یک شخصیت خاص رفتار می کنید. مثلا ممکن است مثل کودک یا والدین رفتار کنید تا احساسات شان را درک کنید.
  • ابتکار

در ایجاد سناریوها و گفتگو از فعالیت های خلاقانه استفاده کنید. این تکنیک باعث می شود با دیگران همکاری کنید و همانطور که می خواهید فکر کنید.

  • پانتومیم

در پانتومیم از گفتار استفاده نمی شود. این یعنی که برای به تصویر کشیدن یک احساسات یا سناریوی خاص، باید به تنهایی روی زبان بدن خود تمرکز کنید. این کار باعث می شود که به روشهای مختلف فکر کنید و ممکن است احساساتی  را تجربه کنیدکه قبلاً آنها را تجربه نکردید.

در نمایش درمانی به وسیله پانتومیم احساسات جدید تجربه می کنید.
احساسات به وسیله زبان بدن در نمایش درمانی با پانتومیم به وجود می آید.
  • گفتار

استفاده از گفتار در نمایش درمانی می تواند شامل صحبت کردن به روش هایی باشد که به طور معمول انجام نمی دهید (برای مثال اگر اعتماد به نفس پایینی دارید، ممکن است درمانگر از شما بخواهد که فریاد بزنید نه اینکه آرام صحبت کنید) یا ممکن است از گفتار برای توصیف احساسات تان استفاده کنید.

  • حرکت

حرکت درمانی به شما کمک می کند با استفاده از بدن خود، احساسات تان را بیان کنید. شما ممکن است برای بیان احساسات تان برقصید یا از طریق انجام یک عمل، احساسات تان را نشان دهید.

  • عمل کردن

در بعضی موارد، درمانگر ممکن است از شما بخواهد رفتارها یا موقعیتهایی را ایجاد کنید که در گذشته برای شما مشکل ایجاد کرده است. این کار می تواند دشوار باشد، زیرا باعث می شود که شما احساسات تان را به سختی به یاد آورید. شما یاد می گیرید که چگونه می توانید کارها را در آینده یه صورت متفاوت انجام دهید یا بفهمید که چرا اتفاقی که رخ داده بر نحوه ی انجام فعالیت ها تاثیر می گذارد.

  • استفاده از ماسک ها

گاهی اوقات استفاده از ماسک ها در طی یک فعالیت نمایش درمانی می تواند به شما در ایفای نقش های مختلف کمک کند. استفاده از ماسک ها باعث می شود که کودکان با شخصیت ماسک ها ارتباط برقرار کنید و بتوانند به خوبی احساسات خود را بیان کنند.

نمایش درمانی در درمان چه اختلالاتی به کار میرود؟

برای نمایش درمانی نیاز نیست که تجربه ی بازیگری داشته باشید. این نوع درمان را می توان برای کودکان و بزرگسالان به کار برد؛ این درمان در درمان اختلالات زیر استفاده می شود:

  • اعتیاد

نمایش درمانی ممکن است برای افراد معتاد مفید باشد، زیرا محیطی ایمن را برای ابراز احساسات آنها فراهم می کند. انجام این کار در یک جلسه مشاوره عادی برای بعضی ها سخت است، بنابراین نمایش درمانی می تواند به آنها کمک کند.

در نمایش درمانی افرادی که معتاد هستند می توانند آینده ی عاری از مواد مخدر را ببینند و مهارتهای جدیدی را تمرین کنند؛ مثلا، هنگامی که کسی به آنهاد مواد مخدر یا الکل پیشنهاد می کند، توانایی گفتن نه را داشته باشند. آنها همچنین می توانند رفتارهای منفی تری انجام دهند. کاوش در این زمینه ی این روش می تواند باعث شود تا اعتیاد و مسائل مربوط به آن بر طرف شود.

  • اضطراب

    نمایش درمانی راهی موثر برای غلبه بر اضطراب می باشد.
    از طریق نمایش درمانی می توان اضطراب را در یک محیط امن آزمایش کرد.

اضطراب می تواند انجام برخی از کارهای روزمره را دشوار کند. از طریق نمایش درمانی، این کارها را می توان در یک محیط امن آزمایش کرد. مثلاً، فردی که اختلال آگورافوبیا دارد، در یک مکان عمومی نمایش اجرا کند. در این صحنه بازیگر می تواند احساس خود را تجزیه و تحلیل کند و مکانیسم هایی برای مقابله با احساسات یاد بگیرد. معاشرت با افراد دیگر در جلسات نمایش درمانی گروهی، راهی عالی برای ایجاد اعتماد به نفس و بهبود مهارت های اجتماعی است.

  • افسردگی

ماهیت ارتباطی و اجتماعی نمایش درمانی می تواند به افراد مبتلا به افسردگی کمک کند. صحبت و تعامل با دیگران می تواند به کاهش علائم افسردگی کمک کند. انجام برخی سناریوها می تواند به کاهش افسردگی کمک کند.

برخی از افراد مبتلا به  اختلال افسردگی ممکن است احساس بی تفاوتی کنند. نمایش درمانی یا Dramatherapy می تواند به افراد کمک کند تا احساسات خود را بیان کنند.

  • اختلالات خوردن

اختلالات خوردن باعث بروز مشکلاتی می شوند. در نمایش درمانی تمرکز زیادی روی بدن و حرکات بدن می شود. و این یکی از راه های بهبود روابط است. داشتن آگاهی بهتر از بدن شان می تواند به افراد کمک کند که احساسات شان را بهتر بروز دهند. اختلالات خوردن به علت عوامل مهمتری بروز پیدا می کنند. این نوع روشهای درمانی همچنین می توانند روش جدیدی برای مقابله با احساسات منفی ارائه دهند.

  • اعتماد به نفس پایین

در نمایش درمانی از روشهایی استفاده می شود که ممکن است برای افرادی که عزت نفس پایین دارند، مفید باشد. در نمایش درمانی با فراهم کردن یک محیط امن، افراد این امکان را پیدا می کنند به روشی که دوست دارند عمل کنند، و مهارت هایی را یاد بگیرند که می توانند در زندگی واقعی استفاده کنند.

مهمتر از همه این، نمایش درمانی می تواند به افرادی کمک کند که اعتماد به نفس پایینی دارند تا دلایل عدم نداشتن اعتماد به نفس خود را کشف کنند.

  • مشکلات عاطفی

کسانی که در برقراری ارتباط و اعتماد به نفس مشکل دارند ممکن است از نمایش درمانی به خوبی بهره مند شوند. از آنجا که نمایش درمانی مبتنی بر گروه درمانی است، به کار گروهی و ارتباطات نیاز است. نمایش درمانی به تنهایی می تواند به پیشرفت چنین مهارتهایی کمک کند.

سایکودراما می تواند منجر به حل مشکلات عاطفی شود.
نمایش درمانی به بهبود برقراری ارتباط با افراد کمک می کند.
  • اسکیزوفرنی

اسکیزوفرنی یک بیماری روانی است؛ علائم اسکیزوفرنی، توهم، تفکر بی نظم و پارانویا است. درمانهای خلاقانه مانند هنر، موسیقی و نمایش درمانی برای درمان اختلال اسکیزوفرنی استفاده می شوند. این نوع روش های درمانی به بهبود رفتار افراد مبتلا به اسکیزوفرنی کمک می کنند.

  • خود آزاری

خود آزاری، یک اختلال جسمی است؛ به عنوان روشی برای مقابله با احساسات پریشانی استفاده می شود. نمایش درمانی می تواند به فرد کمک کند تا از طریق ایفای نقش با این مشکلات بهتر برخورد کند.

  • تجارب آسیب زا

تجاوز و یا سو استفاده جنسی و یا تروماهای دیگر را می توان با استفاده از جلسات نمایش درمانی درمان کرد. درمانگر ممکن است از شما بخواهد که نقشهای مختلف را  ایفا کنید تا به شما در درک تاثیر تروما روی زندگی تان کمک کند. این کارها به حفظ اعتماد به نفس تان کمک می کند.

مقالات مرتبط با این مقاله

انتخاب روانشناس و رویکرد
نمی‌دانید چه مشکلی دارید؟ و یا چه روانشناس و رویکردی مناسب شماست؟

"*" فیلدهای الزامی را نشان می دهد

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *