نشانه‌های اختلال پرخوری عصبی یا بولیمیا چیست؟ و روش درمان

اختلال پرخوری عصبی یا بولیمیا ، به انگلیسی Bulimia nervosa نوعی از اختلالات روانشناسی و روانپزشکی  که در دسته اختلالات خوردن قرار می‌گیرد. نشانه‌های اختلال پرخوری عصبی در گذشته به دو دسته تقسیم میشد، اما با توجه به آخرین بروزرسانی راهنمای DMS-5 این نشانه‌ها دیگر وجود ندارند.افراد مبتلا به اختلال پرخوری عصبی مقدار غذای بیش از حد مصرف کرده و کالری‌های اضافی دریافتی را از طریق استفراغ یا استفاده از ملین‌ها، دیورتیک‌ها (داروهای ادرارآور) یا روده شورها (enema) و یا حتی ورزش سنگین از دست می‌دهند. بعضی افراد از تمام این روش‌های پاکسازی استفاده می‌کنند. بسیاری از افراد مبتلا به پرخوری عصبی به صورت مخفیانه اقدام به پرخوری و پاکسازی می‌کنند. بنابراین تا سال‌ها قادر به مخفی‌کردن مشکلات خود از دیگران هستند.

در بسیاری از مواقع خانواده، دوستان و پزشکان به سختی قادر به تشخیص اختلال پرخوری عصبی در شخص خواهند بود. اکثر افراد مبتلا به این اختلال وزن طبیعی خود را به علت پرخوری و پاکسازی‌های مداوم حفظ می‌کنند. عملیات پرخوری و پاکسازی در محدوده‌ای بین یک الی دوبار در هفته گرفته تا چندین بار در روز نیز توسط این افراد صورت می‌گیرد. رژیم‌های غذایی سنگین نیز بین فصول پرخوری و پاکسازی متداول است. در نهایت نیمی از مبتلایان به بی‌اشتهایی عصبی به اختلال پرخوری عصبی مبتلا می‌شوند.

همانند اختلال بی‌اشتهایی عصبی ، پرخوری عصبی نیز معمولا در سن بلوغ شروع می‌شود، این اختلال بیشتر در زنان رایج بوده اما در مردان نیز مشاهده می‌شود. بسیاری از افراد مبتلا به پرخوری عصبی، از عادت‌های عجیب و غریب خود خجالت می‌کشند. این افراد تا سن ۳۰ تا ۴۰ ساگی به دنبال کمک برای رفع مشکل خود نمی‌گردند. تا این زمان، عادت‌های غذایی آن‌ها عمیقا در شخصیتشان نفوذ کرده و به سختی قابل تغییر خواهد بود.

نشانه‌های اختلال پرخوری عصبی

این اختلال به وسیله تکرار فصول پرخوری عصبی به میزان حداقل ۲ بار در ماه و حداقل در طی مدت ۳ ماه رخ می‌دهد. نشانه‌های اختلال پرخوری عصبی عبارت‌اند از :

• در یک دوره زمانی مشخص ( به عنوان مثال در عرض ۲ ساعت) مقدار غذای دریافتی شخص از مقدار غذای دریافتی سایر افراد در همان دوره و تحت شرایط مشابه بسیار بیشتر خواهد بود.
• در طی این دوره، شخص احساس عدم کنترل بر خوردن خود دارد ( قادر به توقف خوردن نیست و یا کنترلی بر نوع غذا یا مقدار آن ندارد).

در نهایت شاخص اصلی برای تشخیص اختلال پرخوری عصبی، وقوع رفتارهای ناشاسیت مکرر جهت جلوگیری از افزایش وزن می‌باشد. (مانند استفراغ، استفاده از ملین‌ها، ادرارآورها و سایر داروها، روزه گرفتن و ورزش‌ سنگین)

تصویر شخصی (Self Image) به طور غیر منطقی و بیش از حد تحت تاثیر شکل و وزن بدن قرار می‌گیرد. این اختلال به صورت انحصاری فقط در بی‌اشتهایی عصبی رخ نمی‌دهد.

نشانه‌های اختلال پرخوری عصبی : میزان شدت ابتلا به پرخوری عصبی

میزان شدت تشخیصی برای اختلال پرخوری عصبی بر اساس میزان تکرار رفتارهای ناشایست شخص تشخیص داده می‌شود. میزان شدت به منظور منعکس کردن سایر نشانه‌ها و تعیین میزان ناتوانی ایجاد‌شده در شخص مقداری افزایش یافته است.

• خفیف : وجود ۱ الی ۳ فصل از رفتارهای ناشایست در هفته (به صورت میانگین)
• متوسط : وجود ۴ الی ۷ فصل از رفتارهای ناشایست در هفته (به صورت میانگین)
• شدید : وجود ۸ الی ۱۳ فصل از رفتارهای ناشایست در هفته ( به صورت میانگین)
• مفرط : وجود ۱۴ و یا بیشتر ۱۴ فصل از رفتارهای ناشایست در هفته (به صورت میانگین)

نشانه‌های اختلال پرخوری عصبی : روش‌های درمانی اختلال پرخوری عصبی

اختلال پرخوری عصبی از طریق روش‌های مختلفی قابل درمان می‌باشد. در این مقاله با روش‌های درمانی اختلال پرخوری عصبی آشنا خواهید شد.

نشانه‌های اختلال پرخوری عصبی : انواع مختلف اختلال پرخوری عصبی

به طور رسمی در چهارمین ویرایش از راهنمای اختلالات روانی (DSM-IV) دو نوع از اختلال پرخوری عصبی وجود دارد :

• نوع پرخوری/پاکسازی : در این حالت شخص از قصد اقدام به پرخوری کرده و سپس استفراغ می‌کند. همچنین از قرص‌های ضدیبوست، دیورتیک‌ها (diuretics) و از تزریقات استفاده می‌کند.
• نوع غیرمستقیم : شخص در این حالت از سایر رفتارهای ناشایست استفاده می‌کند. (مانند روزه‌گرفتن یا ورزش‌شدید و فشرده). در این حالت شخص به صورت مستقیم اقدام به فعالیت‌هایی نظیر استفراغ خودساخته و یا استفاده از قرص‌ها و دیورتیک‌ها و … نمی‌کند.

حال، با توجه به مستندات DSM-5، این نشانه‌ها دیگر وچود ندارند (اما همچنان برای اطلاعات عمومی/تاریخی لیست‌ شده اند)

حذف انواع مختلف پرخوری/پاکسازی و نوع غیرمستقیم با دلایلی منطقی صورت گرفته است. علت این تصمیم امکان جابجایی رفتارهای جبران‌کننده در شخص بین دو نوع مختلف در یک فصل از این اختلال می‌باشد.

همانگونه که گفته شد در صورت ابتلاء به اختلال پرخوری، این امکان وجود دارد که هیچ علامت و نشانه جسمانی و فیزیکی مشخص و آشکاری نداشته باشید. ممکن است چاق بوده یا دچار اضافه وزن باشید، و یا اینکه ممکن است وزن طبیعی و نرمال داشته باشید. هرچند تعداد زیادی علائم و نشانه‌‍‌های رفتاری و احساسی شامل موارد زیر وجود دارد که نشان دهنده وجود چنین اختلالی در فرد می باشد.

• به طور غیرعادی مقدار زیادی مواد غذایی مصرف می‌کنید.
•  غذا خوردن را تا جایی ادامه می‌دهیدکه به طور ناخوشایندی احساس سیری و پری می‌کنید.
•  بیشتر اوقات  به صورت انفرادی و تنهایی غذا می‌خورید.
•  این احساس را دارید که رفتارهای تغذیه‌ای شما، خارج از کنترلتان است.
• احساس افسردگی، تنفر، خجالت و شرمساری، گناه، یا ناراحتی و آشفتگی در مورد غذا خوردن خود دارید.
•  تجربه افسردگی، نگرانی و اضطراب دارید.
•  احساس تنهایی کردن، و مشکل در بیان احساسات خود با دیگران دارید.
•  رژیم‌‎های غذایی مکرر را تجربه کرده‌اید، که شاید اصلاً با کاهش وزن نیز همراه نبوده باشد.
•  لاغر و چاق شدن‌های مکرر برای شما رخ داده ، که پدیده یویو نیز نامیده می‌شود.
• در طول دوره‌های پرخوری، تند و به‌سرعت غذا می‌خورید.بدون انکه به مزه و محتوای آن دقت کنید
• حتی وقتی که سیر هستید و یا احساس گرسنگی نمی‌کنید، به غذا خوردن ادامه می‌دهید.

عوامل موثر در بروز مشکل پرخوری چیست ؟

به طور قطع نمی توان عامل و یا دلیلی قطعی برای بروز اختلال پرخوری تعیین کرد ولی می توان گفت مجموعه ای از عوامل گوناگون وجود دارند که احتمال بروز چنین اختلالی را در فرد قوت می بخشند که در ادامه به معرفی این عوامل می پردازیم.

عوامل بیولوژیکی: بعضی از افراد مبتلا به اختلال پر‌خوری افراطی، ژن‌هایی را که آنها را جهت ابتلاء به این اختلال مستعدتر می‌سازد، به ارث می‌برند و یا ممکن است مواد شیمیایی موجود در مغز آنها تغییراتی کرده باشد.

جنسیت: بر اساس تحقیقاتی که در آمریکا در میان مردم انجام شده، ۳.۶ درصد زنان و ۲ درصد مردان از اختلال پر خوری رنج می برند. شاید این امر بر اثر عوامل بیولوژیکی باشد.

اندازه بدن: تقریبا نیمی از اشخاص مبتلا به اختلال پر خوری چاق هستند که حدود ۲۵ درصد از این افراد برای کم کردن وزن خود به جراحی روی می آورند. داشتن وزن زیاد هم علت و هم یکی از دلایل اختلال پر خوری می تواند باشد.

تصور کردن بدن: این افراد در ذهن خود تصویر بسیار منفی از نافرم بودن بدن، بد رژیم گرفتن و پر خوری ساخته اند. که دلیل گسترش این اختلال خود می شود.

تربیت دوران کودکی: سابقه ی پر خوری در افراد ممکن است ریشه در کودکی و نوجوانی آنها داشته باشد. که این یکی از دلایل اختلال می باشد.

آسیب های عاطفی: وقوع حوادث ناخوشایندی مانند تصادف، از دست دادن یکی از عزیزان، دوری از خانواده، فشار مالی، شکست عشقی، طلاق و … بعضی از علل این اختلال هستند.

دلایل روانشناختی :تقریبا بیش از نیمی از افراد مبتلا به یکی از اختلالات روانشناسی ، دچار هستند مانند ترس بعد از حادثه ، افسردگی، استرس، اضطراب، مرگ و …

 اختلال پرخوری چه پیامد و عوارضی به همراه دارد ؟

این احتمال می رود که مشکلات جسمانی و روانی در ارتباط با اختلال پر‌خوری در شما ایجاد شود. بعضی از این عوارض ناشی از اضافه وزنی است که به علت خوردن بیش از حد و مکرر می‌باشد. سایر عوارض هم ممکن است به علت عادات ناسالم پدیده یویو، اینکه در زمانی مقدار زیادی غذا خورده شود و به دنبال آن، رژیم‌های سخت و شدید گرفته شود، رخ دهد. علاوه بر این، مواد غذایی مصرف شده در طول مدتی که زیاده‌خوری و پرخوری افراطی رخ می‌دهد، اغلب غنی از چربی است و از لحاظ محتوای پروتئینی و سایر مواد مغذی، پایین است که می‌تواند منجر به بروز مشکلات مربوط به سلامتی شود.
عوارضی که ممکن است در ارتباط با اختلال پر‌خوری افراطی به وجود آید و یا با آن در ارتباط باشد، شامل موارد زیر است:

•  افسردگی
• افکار وابسته به خودکشی
• بی‌خوابی
• چاقی
•  فشارخون بالا
•  دیابت نوع ۲
•  کلسترول بالا
• بیماری کیسه صفرا و سایر مشکلات گوارشی
•  بیماری قلبی
•  بعضی از انواع سرطان
•  درد مفاصل
•  درد ماهیچه
•  سردرد
•  مشکلات وابسته به عادات ماهانه

اختلال پرخوری از چه راهی قابل درمان است ؟

اگر فکر می کنید ممکن است دچار اختلال پرخوری باشید گام نخست در درمان آن، تشخیص است.در مرحله بعد روان درمانی برای افراد مبتلا به پر خوری روش های مختلفی را پیشنهاد می دهد که از جمله آنها می توان به روش درمانی روانشناسی رفتاری، روان درمانی بین فردی ، روان درمانی دیایکتیکی ، درمان های کاهش وزن و دارو درمانی که به صورت فردی یا گروهی تحت نظر روانشناسان انجام می شود.

می توان گفت با تغییر در شیوه زندگی و کنترل کردن بعضی از فاکتور های زندگی میتوان کمک بسیار زیادی به سرعت بخشیدن در روند درمانی و هموار کردن مسیر برای از بین بردن اسان تر این اختلال کرد.

اختلال پرخوری روش های درمانی زیادی دارد اما برای مثال به روش های زیر اشاره می کنیم:

•  به درمان خود پایبند باشید.
• برنامه ی غذایی و حالات روحی خود را زمان مصرف ثبت کنید.
• همواره در تلاش برای افزایش تمرکز ذهنی خود باشید.
•  مواد غذایی سالم و مغذی را در برنامه غذایی خود انتخاب کنید.
• شروع به ورزش کنید.
• خواب کافی داشته باشید.
• خود را مورد انتقاد و نکوهش قرار ندهید.

شانه‌های اختلال پرخوری با توجه به میزان شدت پرخوری تعیین می‌شود. مشحصه اصلی اختلال پرخوری، وجود فصل‌های پرخوری به متوسط یک بار در ماه و به مدت حداقل سه ماه می‌باشد. پرخوری به معنای خوردن مقدار غذای بیشتر از حد معمول یک شخص عادی در زمان معین است. نوع غذای مصرفی اهمیتی ندارد. تنها نکته مهم مقدار خالص غذای مصرف شده در وعده غذایی می‌باشد.

افراد مبتلا به اختلال پرخوری (BED) معمولا از مشکلات خوردن خود احساس خجالت و شرمندگی دارند. این افراد در برخی مواقع سعی در پنهان کردن نشانه‌های خود دارند. افراد مبتلا به این اختلال معمولا در تنهایی و خفا اقدام به پرخوری می‌کنند. پس از یک دوره پرخوری، افراد مبتلا به این اختلال احساس افسردگی و خجالت از خود خواهند داشت.

شیوع اختلال پرخوری در زنان ۱.۶ درصد و در مردان ۰.۸ درصد می‌باشد.

نشانه‌های اختلال پرخوری

نشانه‌های اختلال پرخوری : وقوع دوره‌های مکرر پرخوری

وقوع دوره‌های مکرر پرخوری. هر دوره از پرخوری با مشخصات زیر شناخته می‌شود:

• در یک دوره زمانی مشخص (مثلا هر ۲ ساعت یکبار) میزان غذای دریافتی شخص مبتلا به پرخوری نسبت به میزان معمول اشخاص دیگر در شرایط یکسان یه میزان قابل توجهی بیشتر است.
• احساس عدم کنترل بر روی خوردن در حین وقوع فصل پرخوری ( شخص توانایی اتمام خوردن را نداشته و یا کنترلی بر میزان غذا خوردن خود ندارد)

نشانه‌های اختلال پرخوری : ویژگی‌های فصول پرخوری

فصول پرخوری شخص با ۳ یا بیشتر از ۳ مورد از نشانه‌های زیر همراه است :

• خیلی سریعتر از حد معمول غذا می‌خورد
• تا سیری کامل (احساس ناراحتی از پرخوری) خوردن را ادامه می‌دهد.
• در زمان‌های عدم گرسنگی اقدام به خوردن مقدار زیادی غذا می‌کند.
• به علت ترس از شرمندگی و خجالت تنهایی اقدام به خوردن غذا می‌کند.
• احساس انزجار از خود، افسردگی و یا احساس گناه می‌کند

نشانه‌های اختلال پرخوری : سایر نشانه‌های پرخوری

شخص مبتلا به اختلال پرخوری پس از اتمام فصل پرخوری احساس ناراحتی مشخصی در خود حس می‌کند. پرخوری معمولا حداقل یک بار در هفته به مدت ۳ ماه رخ می‌دهد. پرخوری با رفتارهای ناشایست مکرر نظیر بولیمیا مرتبط نیست. پرخوری به صورت انحصاری حین وقوع بولیمیا یا بی‌اشتهایی رخ نمی‌دهد.

نشانه‌های اختلال پرخوری : وضعیت پرخوری در روندهای بهبودی

در بهبودی جزئی : پس از رعایت شاخص‌های اختلال پرخوری، پرخوری به صورت میانگین کمتر از یک فصل در هفته در مدت زمانی مشخص رخ می‌دهد.

در بهبودی کامل : پس از بهبودی کامل اختلال پرخوری، هیچکدام از نشانه‌های پرخوری برای مدت زمانی مشخص دیده نمی‌شود.

میزان شدت نیز یکی از عوامل موثر در تشخیص اختلال پرخوری می‌باشد. میزان شدت از خفیف تا مفرط دسته‌بندی می‌شود :

• خفیف :  وجود ۱ الی ۳ فصل پرخوری در هفته
• متوسط : وجود ۴ الی ۷ فصل پرخوری در هفته
• شدید : وجود ۸ الی ۱۳ فصل پرخوری در هفته
• مفرط : وجود ۱۴ فصل و بیشتر در هفته

آیا نیاز به راهنمایی، مشاوره و یا روان درمانی دارید؟ جهت اخذ وقت تصویری یا تلفنی به تلفن ۰۹۱۲۸۴۹۰۹۴۴ در واتسآپ پیام بدید یا تماس بگیرید.