دارو سیتالوپرام (Celexa یا citalopram) نوعی داروی روانپزشکی است که بیشتر به عنوان داروی ضدافسردگی است. سیتالوپرام یک مهارکننده بازجذب هورمون سرتونین (SSRI) است. سیتالوپرام اغلب برای درمان افسردگی به کار می‌رود و گاهی نیز در درمان اضطراب، اختلال وسواس اجباری و یا حملات عصبی به کار گرفته می‌شود.
دارو سیتالوپرام به بسیاری از مبتلایان به افسردگی کمک می‌کند تا درمان شوند و تاثیرات منفی کمتری نسبت به سایر داروهای ضد افسردگی دارد. سیتالوپرام به شکل قرص و قطره خوراکی توسط پزشک تجویز می‌شود.
هر آنچه که باید در مورد دارو سیتالوپرام بدانید
- معمولا ۴ تا ۶ هفته طول می‌کشد تا دارو سیتالوپرام اثربخشی خود را نشان دهد.
- عوارض جانبی نظیر حالت تهوع و سردرد هنگام مصرف شایع هستند. پس از چند هفته مصرف، بدن با آن سازگار می‌شود.
- اگر دکتر شما تصمیم بگیرد که دارو را قطع کند، به شما توصیه می‌کند که به تدریج دوز مصرف را کاهش دهید تا از اثرات جانبی جلوگیری شود.
- داروی سیتالوپرام همچنین با نام برند Cipralex یا celex شناخته می‌شود.
موارد منع مصرف سیتالوپرام
- اگر در گذشته نسبت به سیتالوپرام یا سایر داروهای دیگر حساسیت داشته‌اید.
- اگر مبتلا به صرع یا تشنج هستید: ممکن است ریسک ابتلا به صرع را افزایش دهد.
- اگر مشکل قلبی دارید: دارو سیتالوپرام می‌تواند ضربان قلب شما را بالا ببرد یا در آن تغییری ایجاد کند.
- اگر همیشه ضربان قلب پایینی دارید.
- اگر اسهال شدید و یا استفراغ شدید برای مدت طولانی دارید؛ یا از داروهای ادرار آور استفاده می‌کنید.
- اگر از داروهای ضد افسردگی دیگری استفاده می‌کنید: برخی از داروهای ضد افسردگی در ترکیب با سیتالوپرام موجب فشار خون بالا می‌شوند، حتی اگر چندین هفته پیش آن را مصرف کرده باشید.
- در دوران بارداری یا شیردهی تحت نظر پزشک باشید.
- اگر بیماری‌های چشمی به نام glaucoma دارید: سیتالوپرام می‌تواند باعث افزایش فشار در چشم شما شود.
- اگر دیابت داشته باشید، دارو سیتالوپرام می‌تواند باعث شود که قند خون شما ثابت نماند (برای چند هفته اول درمان با سیتالوپرام، مرتبا قند خونتان را چک کنید).
سیتالوپرام را چگونه باید مصرف کنیم؟
دارو سیتالوپرام را روزانه باید مصرف کرد. می‌توانید آن را همراه یا بدون غذا مصرف کنید. از آنجا که مقدار ایده آل مصرف از فرد تا فرد دیگر متفاوت است، ممکن است پزشک شما به آرامی مقدار دوز دارویی که هر روز باید مصرف شود را افزایش دهد. حداکثر میزان مصرف روزانه این دارو در هر روز در سال ۲۰۱۱ به ۴۰ میلی‌گرم در هر روز کاهش یافت. شما ممکن است مجبور شوید تا چهار هفته صبر کنید تا از مزایای درمانی کامل این دارو بهره مند شوید.
نکات مصرف دارو سیتالوپرام
- قرص‌های سیتالوپرام از ۵ میلی‌گرمی تا ۲۰ میلی‌گرمی وجود دارند.
- مقدار معمول مصرف آن در روز برای بزرگسالان ۱۰ میلی‌گرم است. اما ممکن است درمان را با دوز کم‌تر شروع کنید و حداکثر دوز روزانه را به ۲۰ میلی‌گرم در روز افزایش دهید.
- اگر مشکلات کبد دارید، حداکثر دوز توصیه‌شده برای شما ۱۰ میلی‌گرم در روز است. بهتر است با پزشکان خود مشورت کنید.
- اگر اختلالات خواب دارید، بهتر است دارو را صبح ها مصرف کنید.
در صورتی فراموش در مصرف سیتالوپرام چه کنیم؟
اگر یک نوبت مصرف دارو سیتالوپرام را فراموش کردید، در همان لحظه‌ای که یادتان آمد آن را مصرف کنید. هرگز برای جبران دوزهای فراموش‌شده، مقدار مصرف دارو را دو برابر نکنید. زیرا ممکن است شما را در معرض اوردوز قرار دهد. اگر قبل از رفتن به رختخواب به یاد آوردید که دارو را مصرف کنید، می‌توانید یک دوز آن را مصرف کنید. اگر اغلب مصرف سیتالوپرام را فراموش می‌کنید، از آلارم گوشی موبایل خود برای یادآوری کمک بگیرید.
در صورت مصرف بیش از حد دارو چه کنیم؟
مقدار مصرفی citalopram که موجب اوردوز می‌شود، از فرد به فرد دیگر فرق می‌کند.
علائم اوردوز (مصرف بیش از حد دارو)
- احساس هیجان
- استفراغ
- لرز و تعریق
- خواب‌آلودگی
- ضربان قلب تند
- تشنج
- گیجی
- از دست دادن حافظه
- از دست دادن هوشیاری
- تغییر رنگ ناخن‌ها به آبی
توصیه فوری هنگام اوردوز دارو سیتالوپرام: اگر علائم بالا را در خود مشاهده کردید، فورا با پزشک خود تماس بگیرید. یا از یک نفر بخواهید که با اورژانس تماس بگیرد.
چگونه مصرف دارو سیتالوپرام را موثرتر کنیم؟
بسیاری از داروهای ضد افسردگی که تجویز می‌شوند به تنهایی موجب بهبود بالینی فرد می‌شوند. اگر این دارو را برای درمان افسردگی، اضطراب، وسواس و یا سایر بیماری‌ها مصرف می‌کنید، حتما با یک تراپیست و درمانگر متخصص برای مشاوره در ارتباط باشید. بسیاری از درمانگران می‌توانند استراتژی‌های مفیدی مانند یوگا، تمرینات تنفسی، و مدیتیشن ارائه کنند. این روش‌ها نیز خود به تنهایی می‌توانند در درمان افسردگی اثربخش باشند.
شرایط نگهداری از دارو سیتالوپرام چیست؟
این دارو را در دمای اتاق و در ظرف اصلی خود نگه دارید و از گرما و یا رطوبت اضافی دور کنید. همچنین این دارو را از دسترس کودکان دور نگاه دارید.
عوارض جانبی داروی سیتالوپرام
مانند همه داروها، داروی سیتالوپرام می‌تواند عوارض جانبی را در بعضی از افراد ایجاد کند. برخی از عوارض جانبی شایع است و به تدریج بدن شما به آن‌ها عادت می‌کند و بهبود می‌یابد.
عوارض جانبی مشترک
عوارض جانبی مشترک ممکن است در بیش از ۱ نفر در ۱۰ نفر رخ دهد.
- خشکی دهان
- تعریق زیاد
- اختلال در خواب
- احساس خواب‌آلودگی
- احساس خستگی یا ضعف
مصرف دارو را قطع نکنید. اگر این عوارض جانبی شما را اذیت می‌کند با دکتر یا داروساز صحبت کنید.
عوارض جانبی جدی
عوارض جانبی جدی بندرت اتفاق می‌افتد و در کم‌تر از 1 در ۱۰۰۰ نفر اتفاق می‌افتد.
- نعوظ دردناک که بیش از ۴ ساعت طول می‌کشد. این ممکن است حتی زمانی رخ دهد که شما رابطه جنسی ندارید.
- گیجی شدید یا از حال رفتن
- خونریزی خیلی شدید که بند نمی‌شود. مثل بریدگی یا خون دماغ که در عرض ۱۰ دقیقه هم متوقف نمی‌شوند.
- سردردهای مداوم
- گیجی یا ضعف طولانی‌مدت
- انقباض عضلانی مکرر (امی‌تواند نشانه‌هایی از سطح سدیم کم در خون شما باشند و در موارد شدید، سدیم کم می‌تواند منجر به صرع شود).
- فکر به خودکشی یا خودآسیبی
- دمای بالا (۳۸ درجه سانتی گراد و بالاتر) همراه با آشفتگی، گیجی، لرزیدن و منقبض شدن
- استفراغ، خون در ادرار، مدفوع سیاه یا قرمز (این‌ها می‌توانند نشانه‌هایی از خونریزی از شکم شما باشند).
- خونریزی بی‌دلیل
- افزایش یا کاهش وزن بی دلیل
- تغییرات در قاعدگی، از قبیل خونریزی شدید، لکه بینی و یا خونریزی بین قاعدگی
- در موارد نادر ممکن است واکنش آلرژیک شدید (anaphylaxis) به سیتالوپرام بروز دهد.
اگر دچار این علائم شدید، حتما با اورژانس تماس بگیرید.
تداخلات دارویی سیتالوپرام
برخی داروها ممکن است با سیتالوپرام تداخل داشته باشند و موجب بروز عوارض جانبی شوند. حتما به پزشک خود بگویید چه داروهایی مصرف می‌کنید.
نمونه ای از داروهایی که ممکن است با سیتالوپرام تداخل داشته باشند:
- هر دارویی که ضربان قلب شما را تحت‌تاثیر قرار دهد: سیتالوپرام می‌تواند ضربان قلب شما را افزایش یا تغییر دهد.
سایر داروهایی که برای افسردگی تجویز می‌شوند: برخی از داروهای ضد افسردگی با سیتالوپرام تداخل دارند و موجب فشار خون بالا می شوند.
این ها لیست کامل داروهایی که می‌توانند با citalopram تداخل داشته باشند، نیستند. برای کسب اطلاعات بیشتر باید با پزشک خود مشورت کنید.
مصرف همزمان دارو سیتالوپرام با داروهای گیاهی و مکمل‌ها
به توصیه متخصصین، بهتر است که هنگام مصرف دارو سیتالوپرام، از داروهای گیاهی و سنتی استفاده نکنید. زیرا ممکن است تاثیرات مخربی بر بدن شما داشته باشند.
اطلاعات مهمی که در طول دوران مصرف دارو باید به آن توجه کنید
زمانی که این مصرف این دارو را شروع کردید، برخی ملاحظات وجود دارد که باید در ذهن داشته باشید:
- این دارو ممکن است شما را خیلی خواب‌آلود کند. اوایل مصرف دارو مطمئن شوید که این دارو چگونه بر روی شما تاثیر می‌گذارد. پس بهتر است رانندگی نکنید و یا با ماشین‌آلات سنگین کار نکنید.
- هنگام مصرف این دارو از نوشیدن الکل پرهیز کنید. الکل ممکن است شدت بروز عوارض جانبی را افزایش دهد.
- اگر حین مصرف این دارو باردار شدید، به پزشک خود اطلاع دهید. این دارو ممکن است باعث ایجاد مشکلات جدی برای نوزادان در هنگام بارداری شود. این دارو به شیر مادر وارد می‌شود و ممکن است به نوزاد شیرخوار آسیب برساند. پس اگر هنگام مصرف این دارو باردار شوید، باید در مورد درمان‌های دیگر برای افسردگی با پزشک خود صحبت کنید. این دارو را بدون مشورت با پزشک خود متوقف نکنید.
- اگر عمل جراحی در پیش دارید، به پزشک خود و متخصص بی‌هوشی در مورد آن اطلاع دهید. حتی این مورد را برای رفتن به دندانپزشک نیز در نظر داشته باشید.
منبع: nhs.uk و goodtherapy.org