نقشه زندگی به نحوه زندگی کردن افراد جهت ویژه‌ای خواهد داد. گرفتن کنترل زندگی خود قدمی بزرگ به حساب میاید. شما توانایی انتخاب فعالیت‌های مورد علاقه، موضوعات مهم شخصی و ساختن برنامه‌ای جهت رسیدن به اهداف زندگی خود را خواهید داشت.
روش اول : چشم‌انداز خود از زندگی را مشخص کنید
1- فعالیت‌هایی معنادار در زندگی خود را تعیین کنید
برنامه‌ریزی‌کردن زندگی خود کاری طاقت‌فرسا خواهد بود. بسیاری از جنبه‌های زندگی شما حین برنامه‌ریزی در نظر گرفته می‌شوند. برای کسب آگاهی بیشتر نسبت به تصویر زندگی آینده خود زمانی را به پیدا کردن فعالیت‌های معنادار در زندگی خود اختصاص دهید. سوالاتی برای فهمیدن جهت مورد علاقه زندگی خود وجود دارند. این سوالات شامل موارد زیر است:
- موفقیت از نظر شما به چه صورت است؟ آیا موفقیت یک عنوان شغلی و یا مقدار مشخصی پول می‌باشد؟ آیا خلاق‌بودن به معنای موفقیت است؟ داشتن خانواده چطور؟
- در صورت داشتن قدرت تغییر زندگی خود در حال حاضر زندگی شما چه شکلی خواهد بود؟ در این صورت کجا زندگی می‌کنید؟ چه شغلی خواهید داشت؟ چگونه زمان خود را سپری خواهید کرد؟ با چه کسی زمان خود را سپری می‌کنید؟
- زندگی چه کسانی برای شما قابل ستایش است؟ چه چیزی در زندگی این افراد برایتان جذاب می‌باشد؟
2- برای تنظیم نقشه زندگی بیانیه‌هایی از چشم‌اندازهای آینده بنویسید
پس از یافتن فعالیت‌های معنادار در زندگی خود از طریق سوال پرسیدن و بازبینی شخصی، پاسخ‌های خود را در زمان آینده بنویسید. از این پاسخ‌ها به عنوان بیانیه‌هایی از چشم‌اندازهای آینده استفاده کنید. این جملات را با زبان زمان حال بنویسید. رسیدن به این اهداف را در خود حس کنید.
- مثالی از این بیانیه‌ها به این شکل می‌باشد : من زندگی موفقی دارم. من رئیس زندگی خود هستم. من هر روز احساس آزادی می‌کنم. من از خلاقیت خود استفاده می‌کنم. من زمان خود را با خانواده‌ام می‌گذرانم.
- برنامه‌ریزی دنیای در حال رشد امری سخت تلفی می‌شود. به همین علت از این جمله‌ها استفاده کنید. این جمله‌ها به شما به عنوان راهنما کمک خواهند کرد.
3- برای داشتن نقشه زندگی موثر به خود آسان بگیرید
برنامه‌های شما همیشه به صورت یکنواخت پیش نخواهند رفت. به ندرت اتفاقات دقیقا به شکل برنامه‌ریزی‌شده پیش خواهند رفت. زندگی پر از فرصت‌های جدید، چرخش و تغییرات می‌باشد. زندگی پر از شکست می‌باشد. این بدان معنا نیست که نیاز به تسلیم‌شدن داشته باشید. اقدامات عملی کوچک انجام دهید. از این اعمال و تجارب حین نزدیک‌شدن به اهداف خود استفاده کنید.
- در زندگی به بن‌بست‌ها خواهید رسید. برخی اوقات پیش‌بینی اتفاقات مثبت از انتخاب یک شغل به وقوع نخواهد پیوست. احتمال دخالت روابط و خانواده در تصمیم‌گیری‌هایتان وجود دارد. به پیشرفت‌های کوجک در جهت اهداف خود ادامه دهید. از تمامی بن‌بست‌های زندگی برای پیشرفت خود درس بگیرید.
4- برای ساختن فرصت‌ها به وسیله خود آماده باشید
همیشه شغل، مکان و فرصت‌های عالی وجود نخواهند داشت. در این مواقع خود مشغول به ساختن فرصت‌ها شوید. این کار را حتی در صورت عدم برنامه‌ریزی قبلی انجام دهید. حین برنامه‌ریزی برای رسیدن به هدف‌های خود از لحاظ ذهنی برای هرگونه تغییرات در مسیر آماده باشید.
- به عنوان مثال، در صورت تمایل به تبدیل شدن به رئیس خود، با تدریس در استودیو موسیقی و یا مشاور شدن در شرکتی بزرگ حس آزادی در شما ارضا خواهد شد.
روش دوم : برنامه زندگی خود را بنویسید
1- نقشه زندگی خود بنویسید
نقشه زندگی، برنامه‌ای رسمی و نوشته‌شده شامل قسمت‌های مختلف زندگی شما نظیر: شغل، محل زندگی، روابط شخصی و نحوه گذراندن زمان خود می‌باشد. نوشتن برنامه زندگی به شما در جهت شناسایی بخش‌های قابل بهبود زندگیتان کمک خواهد کرد.
- نقشه زندگی دید شما نسبت به زندگی را عوض می‌کند. دیدن جنبه‌های مختلف زندگی بر روی کاغذ به شما جهت اولویت‌بندی اهدافتان یاری خواهد کرد.
- نوشتن برنامه زندگی بر روی کاغذ همچنین ایده‌هایی از هدف‌های مشابه در ذهنتان خواهد ساخت. همچنین توانایی تغییر برنامه بر اساس نیازهای غیرمرتبط را بدین وسیله خواهید داشت.
2- قسمت‌های مورد نیاز به تغییر در زندگی خود را پیدا کنید
داشتن نقشه زندگی به معنای تغییر دادن بلافاصله تمامی جنبه‌های زندگی شما نیست. برنامه زندگی نقطه شروع انجام این کار است. جنبه‌هایی از زندگی شما کاملا رضایت‌بخش بوده و نیازی به تغییر ندارند ( مانند محل زندگی). بخش‌های دیگری از زندگی نیاز به رشد دارند ( مانند پیدا کردن حرفه مناسب). برای شروع از مهم‌ترین بخش‌های مورد نیاز به تغییر استفاده کنید.
- اولین حوزه زندگی خود جهت تغییر را انتخاب کنید. شغل، گروه‌های اجتماعی، تفریحات یا چیزهای دیگر از جمله این حوزه‌ها می‌باشند. مواردی همچون شغل، تحصیلات و یا برنامه‌ریزی‌های اقتصادی و مالی و … قابل تغییر هستند.
- از مزیت‌های تغییر دادن شرایط مطلع شوید. این کار چرایی لزوم به تغییر را برایتان مشخص می‌کند.
- تغییر در کدام بخش از زندگی شما دشوارتر است؟ هنگام کسب آگاهی از دشوارترین مراحل، آمادگی بیشتری حین روبرو شدن با آنها خواهید داشت. به عنوان مثال، برای برخی افراد شروع‌کردن کار سخت‌ترین مرحله است. با دانستن این موضوع، از دیگران جهت شروع کارها کمک بگیرید.
3- برای داشتن نقشه زندگی به دنبال پشتیبانی و اطلاعات باشید
داشتن سیستم حمایتی یا افراد در دسترس حین نیاز برای شروع هر نوع تغییری در زندگی مهم می‌باشند. بخشی از برنامه‌ریزی برای تغییر با دانستن افراد قابل رجوع حین برخورد با مشکلات انجام می‌شود. به افراد نزدیک زندگی خود اهداف و موارد مورد نیاز به تغییر خود را بگویید. لیستی از تمامی افراد قابل اتکا حین برخورد با مشکلات تهیه کنید.
- تا حد ممکن درباره تغییرات آینده زندگی خود اطلاعات کسب کنید. داستان‌های موفقیت‌آمیز دیگران را بشنوید، در گروه‌های موفقیت شرکت کنید. از دیگران روش‌های استفاده شده در برنامه‌ریزی شخصی خود را بپرسید. از طریق آنها با سخت‌ترین بخش‌های کار آشنا شوید.
4- منابع را شناسایی کرده و مراحل انجام کار را تعیین کنید
برای برخی از نقشه‌های زندگی و تغییرات، نیاز به منابعی در جهت انجام دادن اقداماتی در مسیر اهداف خود خواهید داشت. شاید نیاز به خریدن کتاب، تنظیم بودجه، یادگیری مهارت جدید یا درخواست کمک از دیگران داشته باشید. همچنین باید با روش‌های مقابله با موانع آشنا شوید. بعد از دانستن موارد اولیه، مراحل عملی جهت رسیدن به هدف نهایی خود تنظیم کنید.
- به عنوان مثال، در صورت داشتن برنامه سالم‌تر زیستن، اقدام اول کسب آگاهی راجع به غذاهای سالم و طریقه پختن آنها می‌باشد. سپس شروع به خوردن وعده‌های غذایی سالم در روز کنید. برای جلوگیری از فرسودگی و خستگی قدم‌های کوچک و ملایمی انتخاب کنید.
- پس از انتخاب برنامه مناسب برای داشتن رژیم سالم، منابع مورد نیاز برای رسیدن به آن رژیم را پیدا کنید. این منابع شامل کتاب‌های تغذیه، بودجه‌بندی برای خرید مواد غذایی و درخواست کمک از خانواده می‌باشد.
5- هنگام عدم پیشرفت زندگی خود طبق برنامه سازش کنید
نوشتن نقشه زندگی روشی مناسب برای کسب وضوح از علایق و روش به دست‌آوردن آنها می‌باشد. برخی اوقات زندگی غیرقابل پیش‌بینی بوده و طبق برنامه پیش نمی‌رود. باید بر روی مهارت سازش خود کار کنید. سازش به شما جهت مواجه‌شدن با ناراحتی‌ها و بازگشت سریع به مسیر رسیدن به هدف‌های خود کمک خواهد کرد.
- تمرکز خود را بر روی سازش در مشکلات معطوف کنید. به تمامی بخش‌های وضعیت پیش‌آمده نگاه کنید. بدین وسیله با بخش‌های ناکارآمد کار خود آشنا خواهید شد. حال برنامه‌ای برای حل این مشکلات خواهید ساخت. این روند شامل مراحلی همچون به دست آوردن اطلاعات، داشتن کنترل بر روی شرایط و در نهایت انتخاب رویکردی جهت حل مشکلات می‌باشد.
- به عنوان مثال، در صورت تلاش جهت تبدیل شدن به شخصی سالم‌تر و مواجه‌شدن با بیماری دیابت در طول مسیر اقداماتی برای حل مشکل وجود دارد. برای این کار از توانایی سازش در مشکلات استفاده کنید. این کار با کسب اطلاعات درباره دیابت، تغذیه مناسب جهت حل این بیماری و یا آزمایش ابزارهایی جهت بازگشت به زندگی عادی صورت می‌گیرد.
- نوع دیگری از سازش‌ها تمرکز بر روی احساسات می‌باشد. در این سازش با احساسات مرتبط با رویدادی غیرمنتظره در زندگی روبرو خواهید شد.
- به عنوان مثال، مبتلا شدن به بیماری دیابت واکنش‌های احساسی با خود به همراه خواهد داشت. این احساسات شامل ترس، کلافگی و یا عصبانیت می‌باشد. برای حل این مشکل راه‌هایی نظیر صحبت با دوست یا اعضای خانواده، کاهش استرس به وسیله انجام وظایف دیگر و یا نوشتن احساسات خود می‌باشد.
روش سوم : تنظیم اهداف
1- از اهمیت تنظیم‌کردن اهداف با خبر باشید
تنظیم‌کردن اهداف مهارتی مهم تلقی می‌شود. بسیاری از افراد موفق از این راه برای افزایش ناگهانی انگیزه خود استفاده می‌کنند. تنظیم بهتر اهداف به شما در جهت تمرکز بیشتر در تکمیل فعالیت‌ها کمک خواهد کرد. تنظیم اهداف همچنین تمامی ابزارهای مورد نیاز برای رسیدن به هدف‌ها را سازمان‌دهی خواهد کرد.
- یکی از بهترین پیامدهای تنظیم درست اهداف، کسب اعتماد به نفس و حس خودکارآمدی پس رسیدن به اهداف می‌باشد.
2-در جهت تعیین نقشه زندگی از سیستم تنظیم اهداف اسمارت استفاده کنید
تنظیم کردن اهداف به روش اسمارت (SMART) روشی عالی برای تقویت نقشه زندگی شما می‌باشد. این کار به شما اجازه تنظیم اهداف به صورت واضح، قابل اندازه‌گیری، قابل دسترسی، واقع‌بینانه و همینطور با محدودیت زمانی را خواهد داد. برای تشخیص میزان نزدیک یا دور بودن خود نسبت به اهداف از سیستم تنظیم اهداف اسمارت استفاده کنید.
- در صورت تصمیم به داشتن زندگی سالم‌تر، تنها به خوردن سبزیجات بیشتر اکتفا نکنید. هدف خود را به وسیله سیستم اسمارت تنظیم کنید. به خود بگویید: من 2 بار در روز و به مدت سی روز از روز دوشنبه سبزیجات را در برنامه غذایی خود خواهم داشت.
- این کار اهداف شما را مشخص و واضح خواهد ساخت. حال برنامه و خط مشی کامل برای دنبال کردن هدفتان دارید. این هدف همچنین قابل اندازه‌گیری است. شما کاملا از هدف خود مطلع خواهید بود. این هدف به طور واقع‌بینانه قابل دسترسی است. همچنین زمان‌بندی مشخصی برای رسیدن به هدف خود خواهید داشت.
3- اهداف خود را برای داشتن نقشه زندگی متمرکز کنید
راه‌هایی برای تبدیل اهداف خود به هدف‌های متمرکز و قابل دسترس وجود دارد. برای شروع، اهدافتان را بنویسید. نوشتن، اهداف شما را واقعی‌تر جلوه خواهد داد. با این کار افکار دیگر تنها در ذهن شما وجود ندارند. نوشتن اهداف به صورت واضح را فراموش نکنید. در صورت تبعیت از قانون اهداف اسمارت احتمالا هدف‌های شما در حال حاضر شفاف و واضح هستند.
- اهداف خود را با زبانی مثبت ساختاربندی کنید. در صورت علاقه به کاهش وزن، به جای گفتن: ” خوردن غذاهای بد را متوقف خواهم کرد. دیگر چاق نخواهم بود.“ از جمله ” رژیم غذایی سالمی خواهم داشت. 5 پوند وزن کم خواهم کرد” استفاده کنید.
- اهداف خود را با توجه به درجه اولویت طبقه‌بندی کنید. در صورت داشتن چندین هدف مختلف، هیچ راهی برای رسیدن به تمامی این اهداف نخواهید داشت. یک هدف قابل انجام را برای زمان حال انتخاب کنید. کدام اهداف فوری هستند؟ کدام اهداف زمان بیشتری نیاز خواهند داشت؟ کدام هدف را در زمان‌های بعدی نیز انجام‌پذیر است؟
- اهداف باید به قدر کافی کوچک باشند. هدف‌های خود را با بازه زمانی کوتاه مدت تعیین کنید. در صورت داشتن هدف‌های بزرگ آنها را به هدف‌های کوچکتری تقسیم کنید. با این کار حس موفقیت را با به دست آوردن تک تک این اهداف کوچک تجربه خواهید کرد.
مقاله “نقشه زندگی : چگونه نقشه زندگی داشته باشیم ؟”، ترجمه امیر شیرین زاده، روانشناس و رواندرمانگر بالینی می باشد. این مقاله توسط تاشا روب ، فعال اجتماعی نگارش شده است. اصل مقاله را به زبان انگلیسی می توانید در لینک زیر مشاهده کنید: