فهرست مطالب
Toggleآیا شما هم از شدت احساس بیارزشی و بیلیاقتی زمام زندگی خود را از دست دادهاید و احساس پریشانی میکنید؟ آیا به طور مداوم عملکرد خود را ناکافی و سرشار از نقص میدانید و به خودتان افتخار نمیکنید؟ اگر شما نیز همچون مراجعه کنندگان ما با این قبیل مشکلات درگیر هستید باید بدانید که مشکل اصلیتان کمبود عزت نفس است. اگرچه نشانه های عزت نفس پایین در هر فردی میتواند متفاوت باشد، اما احساس ناکافی بودن در همهی آنها مشترک است. با توجه به اینکه عزت نفس با هویت، اعتمادبهنفس، احساس رضایت و شایستگی گره خورده است، باید دلایل عزت نفس پایین به صورت اصولی شناسایی و درمانها و تمرینات لازم لحاظ گردد.
نشانههای عزت نفس پایین
عزت نفس پایین میتواند به شکلهای مختلفی بروز پیدا کند؛ مانند کسی که اصلاً به ظاهر خود رسیدگی نمیکند چون خود را فردی بیارزش میداند یا در مقابل بیش از حد به خود رسیدگی کرده و یا حتی به سلامت خود آسیب میزند چون هر چقدر تلاش میکند باز هم خود را نازیبا میبیند. کسی که عزت نفس پایینی دارد در اغلب اوقات انتقادهای سنگینی از خود میکند اما این نشانه به اینجا ختم نمیشود در مواردی ممکن است این شخص به کسی تبدیل شود که دائم دیگران را سرزنش میکند.
عزت نفس پایین در بسیاری از مواقع با نشانههای مبهم و غیرقابل تشخیص خود را نشان میدهد، اما اثرات آن بر جنبههای مختلف زندگی ما قابل مشاهده است. به نقل از سایت NHS میتوان اثرات وجود یا عدم وجود عزت نفس در زندگی را اینگونه بیان کرد.
“When we have healthy self-esteem, we tend to feel positive about ourselves and about life in general. It makes us better able to deal with life’s ups and downs. When our self-esteem is low, we tend to see ourselves and our life in a more negative and critical light. We also feel less able to take on the challenges that life throws at us.”
“زمانی که عزت نفس سالمی داریم، نسبت به خود و زندگیمان بهطور کلی احساس مثبتتری داریم. این امر به ما کمک میکند تا بهتر بتوانیم با فراز و نشیبهای زندگی کنار بیاییم. هنگامی که عزت نفس ما پایین است، تمایل داریم خود و زندگیمان را به شکلی منفی و انتقادی ببینیم. همچنین احساس میکنیم که کمتر قادر به مواجهه با چالشهایی هستیم که زندگی برای ما به ارمغان میآورد.”
پادکست صوتی ریشه عزت نفس پایین
در ادامه این نشانهها را با مثالهایی از مراجعینی که داریم، بیان میکنیم.
۱- کمبود اعتماد به نفس
یکی از متداولترین نشانه های عزت نفس پایین که بسیاری از مراجعین ما با آن دست به گریبان هستند، کمبود اعتمادبهنفس است. یکی از مراجعین ما که دارای تحصیلات عالیه از یک دانشگاه معتبر بود نمیتوانست در جلسات مشاوره از مشکلات خود صحبت کند زیرا باور داشت که گفتههای او فاقد ارزش است و تنها وقت ما را میگیرد. از طرف دیگر او در خود، توانایی بیان احساساتش را نمیدید. اگرچه در نگاه اول عدم اعتماد بنفس جلب توجه میکرد، اما مشکل اصلی او عزت نفس پایین بود، زیرا اعتمادبهنفس پایین اغلب یک دلیل سطحی ندارد؛ بلکه نشانهای از زخمهای عمیقتری همچون عزت نفس پایین است.
۲- تسلط نداشتن بر زندگی در اثر عزت نفس پایین
از دیگر نشانه های عزت نفس پایین عدم تسلط بر امور زندگی است. به طور مثال فردی با احساس ناامیدی و بیانگیزگی به ما مراجعه کرد. در همان جلسات ابتدایی و بعد از بیان مشکلاتش به این جمله اشاره کرد که زندگی من دست دیگران است و خودم بر آن هیچ تسلطی ندارم. بعد از جلسات مشاوره مشخص شد که او به دلیل عزت نفس پایین و عدم خودباوری خود را در موقعیتهای تکراری و عذابآور قرار میدهد. او تصور میکرد قادر به پیشرفت در کارش نیست و حتی نمیتواند از همسر سمیاش جدا شود. این حس ناتوانی به خوبی گویای عدم عزت نفس است زیرا او باور نداشت که حق انتخاب دارد و میتواند برای زندگیش تصمیم بگیرد.
۳- مقایسه اجتماعی منفی
مقایسه اجتماعی منفی از دیگر نشانه های عزت نفس پایین است که خود را با اضطراب اجتماعی نشان میدهد. روزی فردی آراسته با تحصیلات بالا و شغلی مناسب به ما مراجعه کرد که گرفتار احساس بیارزشی و نگرانی مداوم از قضاوت دیگران بود. او زندگی واقعی خود را با افراد به ظاهر موفق شبکههای اجتماعی مقایسه میکرد و حسرت زندگی آنها را میخورد. اگرچه او فرد موفقی بود، اما مقایسههای مداوم احساس بیارزش را در او ایجاد میکرد زیرا در ذهن او همیشه یک فرد بهتر، جذابتر و موفقتر وجود داشت. طبق نظریه فستینگر، همهی انسانها تمایل دارند خود را با دیگران مقایسه کنند، اما وقتی عزت نفس پایین باشد این مقایسهها جهت منفی پیدا میکنند و موجب خرد شدن انسان میشوند.
۴- خودگویی منفی مداوم به دلیل عزت نفس پایین
یکی از مراجعین ما کارمند یک شرکت تبلیغاتی بود و با حالاتی شبیه افسردگی خفیف که میتوانست از نشانه های عزت نفس پایین نیز باشد به کلینیک ما مراجعه کرد. او وقتی در مورد اشتباهاتش در محیط کار صحبت میکرد از عباراتی همچون “من همیشه خرابکاری میکنم”، “معلوم نیست چرا هنوز اخراج نشدم” و “هیچوقت نمیتوانم درست عمل کنم” استفاده میکرد. این خودگوییهای منفی نه تنها ریشه در عزت نفس پایین او داشتند بلکه مانند یک ویروس عزت نفسش را نابود میکردند.
۵- ترس از انتقاد یا طرد شدن
یکی دیگر از نشانه های عزت نفس پایین که بسیاری از مراجعین ما با آن درگیر هستند، ترس از انتقاد و طرد شدن است. در واقع این دسته از افراد در جمعهای مختلف سکوت را ترجیح میدهند زیرا قادر به بیان نظراتشان نیستند. دلیلی که همهی آنها ذکر میکنند ترس از انتقاد و قضاوت است. این قبیل ترسها، منجر به فرار از موقعیتهای اجتماعی و کمبود در مشارکت کارها میشود.
۶- عدم اعتماد به تواناییها در اثر عزت نفس پایین
عدم اعتماد به تواناییها یکی دیگر از نشانه های عزت نفس پایین است که تاثیرات عمیقی بر زندگی فرد دارد. این مشکل به معنای عدم باور مهارتها و تواناییهای شخصی است. اکثر مراجعین ما که با این مشکل دست به گریبان هستند احساس میکنند نمیتوانند به طور مؤثر به اهداف خود دست یابند یا وظایف خود را به درستی انجام دهند. به طور مثال زن جوانی با مدرک دکتری، با احساس ناتوانی و بیارزشی به ما مراجعه کرد. او بهدلیل عدم اعتماد به تواناییهایش هرگز رهبری یک پروژه را تجربه نکرده بود. در واقع او فکر میکرد هرگز موفق نمیشود و دیگران بهتر از او عمل میکنند. اگرچه استعداد و تواناییهای او بسیار مشهود بود اما آنها را نادیده میگرفت و به آنها باور نداشت. همین امر مانع از پیشرفت او در زمینههای مختلف شده بود.
۷- نیاز مداوم به تأیید دیگران
نیاز مداوم به تأیید دیگران از نشانه های عزت نفس پایین و عدم اعتماد به نفس است و میتواند بهطور جدی بر روابط، تصمیمگیری و کیفیت زندگی تاثیر بگذارد. یکی از مراجعین ما که از احساس ناپایداری و اضطراب به ستوه آمده بود به وضوح اعلام کرد که همیشه نگران است که دیگران دربارهی او چه فکری میکنند. در واقع او بخشی از شخصیت و وجود خود را نادیده گرفته بود تا بتواند رضایت دیگران را جلب کند. یکی دیگر از مشکلات بارز او که به خوبی گویای عزت نفس پایینش بود، احساس شکست و ناکارآمدی بعد از هر انتقاد بود. او به وضوح در تلاش بود تا با جلب نظر مثبت دیگران احساس ارزشمندی کند و همین امر موجب نگرانی و اضطراب او شده بود.
۸- عزت نفس پایین و اجتناب از ریسک و چالش
برخی از افراد بدون آگاهی از نشانههای عزت نفس پایین به ما مراجعه و از زندگی فاقد ریسک و چالش خود شکایت میکردند. آنها نمیدانستند ترس از شکست و به دنبال آن ترس از نقد یا طرد شدن، آنها را از چالش و ریسکها دور کرده است. از طرف دیگر افکار منفی همچون «نمیتوانم این کار را انجام دهم» یا «اگر شکست بخورم، بیارزش میشوم» آنها را تا حد قابل توجهی محدود میکرد.
۹- احساس بیارزشی یا بیکفایتی
احساس بیارزشی یا بیکفایتی معمولاً بهدلیل تجارب منفی گذشته، انتقادات مکرر و مقایسههای اجتماعی شکل میگیرد و از نشانه های عزت نفس پایین است. یکی از مراجعین ما با چشمانی گریان گفت که هیچوقت احساس نمیکنم به اندازه کافی خوب هستم. همین جملهی ساده نشاندهنده احساس بیارزشی او بود که مقایسههای مداوم نیز به آن دامن میزد. او احساس میکرد که هرگز نمیتواند به سطح موفقیت اطرافیانش برسد و این احساس باعث میشد که به قابلیتهای خودش شک کند. این احساس بیارزشی بهطور مداوم به زندگی او آسیب میزد و موجب ناکامیش میشد.
۱۰- دشواری در نه گفتن به دلیل عزت نفس پایین
یکی از مراجعین ما که به طور مکرر مورد سوءاستفاده قرار میگرفت قدرت “نه گفتن” نداشت و به خواستههای فراتر از توانش تن میداد. این مشکل که از نشانه های عزت نفس پایین است معمولاً از احساس نیاز به تأیید دیگران و ترس از دست دادن روابط ناشی میشود. در واقع او خواست و نیاز دیگران را بر نیازها و احساسات خودش برتری میداد زیرا باور داشت که باید نیازهای دیگران را برآورده کند تا مورد قبول واقع شود. دشواری در نه گفتن باعث میشد که او احساس خستگی و فرسودگی کند و به تدریج اعتماد به نفسش کاهش یابد.
۱۱- مشکلات در ایجاد و حفظ روابط
عزت نفس پایین موجب شکلگیری ارتباطات ناسالم و ناپایدار میشود. در واقع افراد مبتلا به این مشکل با چالشهایی در روابط شخصی، عاطفی و اجتماعی مواجه میشوند. این مشکلات معمولا به دلیل ترس از قضاوت، عدم اعتماد به نفس یا احساس نالایق بودن ایجاد میشوند. بسیاری از مراجعین ما که نشانه های پایین بودن عزت نفس در آنها مشهود بود معتقد بودند که نمیتوانند دوست واقعی پیدا کنند و وقتی در جمع هستند احساس میکنند کسی نمیخواهد با آنها ارتباط برقرار نماید. این جملات نشان میدهند که آنها به طور مداوم احساس میکنند از طرف دیگران طرد میشوند و به همین دلیل از موقعیتهای اجتماعی دوری مینمایند.
۱۲- تمایل به گریز از تعهدات و مسئولیتها
اگر شما نیز به دلیل ترس از شکست یا احساس ناتوانی از پذیرش تعهدات و مسئولیتها طفره میروید لازم است نشانه های عزت نفس پایین را در خودتان بررسی کنید. بسیاری از مراجعین ما به دلیل ترس از ناتوانی در برآورده کردن انتظارات دیگران، از پذیرش مسئولیت دوری میکردند. دلایل متعددی برای این مشکل وجود دارد که از جملهی آنها میتوان به ترس از شکست، احساس نالایقی و تجربیات منفی گذشته اشاره کرد. به طور کلی تمایل به گریز از تعهدات و مسئولیتها موجب از دست دادن فرصتها، افزایش استرس و احساس ناکامی میشود.
۱۳- عدم توانایی در ابراز نیازها و احساسات در اثر عزت نفس پایین
یکی از مراجعین ما به دلیل عدم ابراز نیازها و احساساتش به اضطراب و افسردگی مبتلا شده بود. در او نشانه های عزت نفس پایین به خوبی قابل مشاهده بود زیرا گمان میکرد بیان احساسات نشان دهنده خودخواهیش است. او همیشه از ابراز احساساتش در موقعیتهای عاطفی و دوستانه دوری میکرد و احساس میکرد که اگر احساساتش را بیان کند، ممکن است روابطش تحت تأثیر قرار گیرد. برای مثال، وقتی دوستانش از او میخواستند که در یک برنامه تفریحی شرکت کند، او هرگز به نیاز خود به استراحت اشاره نمیکرد و در عوض، با نارضایتی به دعوت پاسخ مثبت میداد. او همیشه بهدنبال تأیید و محبت از دیگران بود، اما این تلاشها به نتیجه نمیرسید، زیرا نمیتوانست خود واقعیاش را به نمایش بگذارد.
۱۴- مقاومت در برابر تغییر یا رشد شخصی به دلیل عزت نفس پایین
مقاومت در برابر تغییر یا رشد شخصی به ناتوانی یا تمایل کم فرد برای پذیرش تغییرات مثبت در زندگی یا بهبود شرایط اشاره دارد. افرادی که عزت نفس پایینی دارند، معمولا از تغییرات میترسند و خود را شایستهی تغییرات مثبت نمیدانند. دلایل متعددی برای نمود این مشکل وجود دارد که از جملهی آنها میتوان به ترس از ناشناختهها و احساس نالایقی اشاره کرد. افراد مبتلا به این مشکل احساس میکنند که هیچگاه نمیتوانند شرایط را بهتر کنند و به همین دلیل بهدنبال تغییرات مثبت نمیروند.
۱۵- مشکل در پذیرش بازخوردهای مثبت
مشکل در پذیرش بازخوردهای مثبت به ناتوانی فرد در قبول و درک نظرات مثبت و تحسینآمیز دیگران اشاره دارد. این مشکل معمولاً ناشی از عزت نفس پایین و افکار منفی است که فرد را بهسمت انکار یا نادیدهگرفتن نقاط قوت و موفقیتهایش سوق میدهد. افراد با عزت نفس پایین در جواب تحسین و تشویق دیگران تلاش میکنند موفقیت خود را بیارزش نشان دهند و آن را به شانس مرتبط بدانند.
۱۶- افکار خودآزاری و احساس گناه مزمن
یکی از مشکلات رایج در بین مراجعین ما که زندگی را به کام آنها تلخ کرده، افکار خودآزاری و احساس گناه مزمن است. منظور از افکار خودآزاری، ایجاد و تکرار تفکرات منفی و مضر دربارهی خود است که مواردی همچون انتقادات شدید و غیرمنصفانه از خود، احساس عدم کفایت و ناتوانی و حتی تمایل به آسیب رساندن به خود را شامل میشود. افرادی که عزت نفس پایینی دارند،. احساس گناه نیز یکی دیگر از پیامدهای عزت نفس پایین است که در آن فرد به طور مداوم خود را بابت کارهایی که انجام داده یا انجام نداده است، سرزنش میکند. این احساس گناه گاهی نشان دهنده استانداردهای بالا و غیرواقعی فرد یا انتظارات اجتماعی و فرهنگی جامعه باشد.
۱۷- عدم توانایی در تشخیص ارزشهای شخصی
عدم توانایی در تشخیص ارزشهای شخصی پیامدی جز سردرگمی و عدم اطمینان به تصمیمگیریها ندارد. در واقع این ناتوانی موجب میشود که فرد تحت تأثیر نظرات و ارزشهای دیگران قرار گیرد و به مقایسه مداوم خود با دیگران بپردازد. در نتیجه، فرد مدام احساس ناکافی بودن میکند و عزت نفسش کاهش مییابد. علاوه بر این، عدم شناخت ارزشهای شخصی میتواند فرد را در انتخابهای زندگی دچار تردید کند و احساس گناه یا شرم ناشی از این تردید، عزت نفس او را تحت تأثیر قرار میدهد.
علائم شدید عزت نفس پایین
با دانستن این نشانهها شما میتوانید به درمان عزت نفس پایین خود اقدام کنید. راه حلهای افزایش عزت نفس دقیقاً برعکس ویژگیهای انسانها با عزت نفس پایین هستند.

اگر نیاز به یک روانشناس آنلاین دارید در جلسه ارزیابی شرکت کنید 🙂
جدی نگرفتن نشانه های عزت نفس پایین موجب شدید شدن علائم آن میشود. ما در بسیاری از مراجعین خود نشانههای جدی زیر را که میتوانند هشدار دهنده وقوع مشکلات روحی بزرگتر باشند را مشاهده کردهایم.
- عدم توانایی تشخیص ارزشهای شخصی
- احساس مداوم بیارزشی حتی پس از موفقیتهای شخصی
- تمایل به خودآزاری یا احساس گناه دائمی
- ناتوانی در لذت بردن از کوچکترین موفقیتها
تأثیرات عزت نفس پایین در دنیای مدرن
شبکههای اجتماعی که به یکی از اجزای اصلی زندگی روزمره تبدیل شدهاند، تاثیرات عمیقی بر عزت نفس مخاطبین خود گذاشته است. این پلتفرمها معمولاً محیطی رقابتی ایجاد میکنند که در آن کاربران خود را با دیگران مقایسه مینمایند. مطالعهای که توسط Pew Research Center در سال ۲۰۱۹ انجام شد، نشان داد که ۶۹ درصد از نوجوانان اظهار داشتهاند که استفاده از شبکههای اجتماعی در آنها احساس تنهایی و انزوا ایجاد میکند. در واقع مقایسههای مداوم میتواند منجر به احساس ناکامی و بیارزشی شود، زیرا کاربران بهطور ناخودآگاه خود را با نسخههای بهینهسازیشده زندگی دیگران مقایسه میکنند.
از طرف دیگر تحقیقات Tiggemann و Slater در سال ۲۰۱۴ نشان داد که افزایش استفاده از اینستاگرام با نارضایتی بیشتر از بدن و عزت نفس پایینتر در بین نوجوانان ارتباط دارد. بهعلاوه، نتایج یک مطالعه که توسط Fardouly و همکاران در سال ۲۰۱۵ انجام شد، گویای این امر بود که دیدن تصاویر بهینهسازیشده از دیگران در شبکههای اجتماعی به کاهش عزت نفس و افزایش فشار روانی منجر میشود.
باید پذیرفت که رسانههای اجتماعی نقش مهمی در شکلگیری تصورات ذهنی انسانها از خود دارند. الگوریتمهای اینستاگرام، تیکتاک و توییتر بهگونهای طراحی شدهاند که محتوای جذاب و پرطرفدار را در اولویت قرار میدهند. بنابراین، کاربران ممکن است بهطور مداوم در معرض تصاویر افرادی که به نظر میرسد در زندگیشان از دیگران موفقترند قرار گیرند.
در جدول زیر اثر تکنولوژی و شبکههای اجتماعی بر جنبههای مختلف زندگی مورد بررسی قرار گرفته است.
جنبههای مختلف زندگی | اثرات مثبت | اثرات منفی |
---|---|---|
ارتباطات اجتماعی | ایجاد ارتباط با دوستان و خانواده | احساس تنهایی و انزوا در مقایسه با دیگران |
پشتیبانی عاطفی | دریافت حمایت و تشویق از دیگران | انتقادات و قضاوتهای منفی |
دسترسی به اطلاعات | دسترسی به محتوای آموزشی و انگیزشی | طلاعات نادرست و ضداخلاقی |
ایجاد هویت | امکان ابراز خود و هویت شخصی | فشار برای تطابق با استانداردهای غیرواقعی |
مقایسه اجتماعی | الهام گرفتن از موفقیتهای دیگران | احساس بیارزشی و ناکافی بودن |
حضور در جامعه | مشارکت در گروههای حمایتی و موضوعات مشترک | آسیب به عزت نفس به دلیل مقایسه با نسخههای بهینهسازیشده زندگی دیگران |
بررسی اثر “FOMO” یا ترس از دست دادن و نقش آن در کاهش عزت نفس
“FOMO” یا ترس از دست دادن، نوعی احساس روانی است که در جوامع امروزی به ویژه در نوجوانان و جوانان به وفور مشاهده میشود. این احساس نوعی ترس و نگرانی از نداشتن تجربههای مثبت و لذتبخش که دیگران به راحتی آنها را تجربه میکنند، است. این ترس به شدت تحت تأثیر رسانههای اجتماعی قرار دارد، زیرا افراد خود را به طور مداوم با تصاویری از زندگیهای جذاب و تجربیات هیجانانگیز دیگران مقایسه میکنند. این مقایسهها میتوانند به کاهش عزت نفس منجر شوند، زیرا فرد احساس ناکافی بودن و عدم موفقیت در زندگی خود میکند.
افراد مبتلا به FOMO ممکن است به طور مداوم به فعالیتهای اجتماعی بپردازند و از فرصتهای موجود استفاده کنند تا از احساس کنار گذاشته شدن جلوگیری نمایند. این رفتار همواره با فشار روانی و اضطراب همراه است و فرد را در مسیر نادرست قرار میدهد. پیامد این چرخه منفی چیزی جز کاهش عزت نفس و افزایش احساسات منفی مانند افسردگی و اضطراب نیست. خودآگاهی، شناخت ارزشهای شخصی، ایجاد تعادل در استفاده از رسانههای اجتماعی و تمرکز بر تجربیات مثبت شخصی میتواند اثرات منفی این مشکل را کاهش و عزت نفس را افزایش دهد.
عوارض عزت نفس پایین
حتماً با مطالعه ویژگیهای افراد با عزت نفس پایین تا این لحظه توانستهاید به دیدگاه نسبتاً جامعی در مورد عوارض این شرایط دست یابید. به زبان ساده وقتی عزت نفس پایینی دارید همانند کسی هستید که علیرغم داشتن توانایی بالا در شنا کردن خود را با دست و پای بسته در آبهای متلاطم میبیند. او در وهله اول احساس امنیت نکرده و خود را تنها و ناتوان تصور میکند.
شما میتوانید تحصیلات بسیار بالایی داشته باشید، خانواده و اطرافیان بسیار خوبی داشته باشید، از نظر ظاهری و جسمی بسیار ایده آل باشید یا اینکه پتانسیل تمام این موارد را داشته باشید؛ اما بدون عزت نفس کافی با وجود این موارد هیچ کدام از آنها را ندارید. عزت نفس زمینه و پایه استفاده کردن از بیشتر توانمندیها است. افت عزت نفس درواقع یک حس فلج کننده ذهنی است که میتواند شما را در سطوح پایین پیشرفت در ابعاد مختلف زندگی و در سطوح پایین توانایی، نگه دارد. ازاینرو لازم است به فکر ارتقای خود بوده و برای همیشه جهت زندگی خود را تغییر دهید. در ادامه ۱۲ گام برای رسیدن به عزت نفس بیشتر را به شما معرفی خواهیم کرد. برای مطالعه بیشتر روی مقاله عواقب نداشتن عزت نفس را مطالعه کنید.
نتیجه گیری
عزت نفس پایین در بسیاری از مواقع موجب بروز مشکلات روحی همچون افسردگی و اضطراب میشود. از طرف دیگر با تنهایی و انزوا، مشکلات ارتباطی، عدم پیشرفت شغلی، کاهش انگیزه، خودانتقادی، اجتناب از ریسک، مشکلات جسمانی، احساس ناکامی و کاهش احساس خوشبختی همراه است. بنابراین، کار بر روی افزایش عزت نفس و بهبود تصویر ذهنی از خود بسیار مهم است. در این راستا میتوان در کلاسهای افزایش عزت نفس دکتر شیرین زاده حضور یافت یا از جلسات مشاوره و رواندرمانی تیم فعال در کلینیک ایشان بهره برد.

ثبت نام در کلاس اعتماد به نفس و عزت نفس کمک زیادی به شما می کند 🙂
سوالات متداول
۱- چگونه بفهمیم عزت نفس پایینی داریم؟
اگر به طور مداوم احساس بیارزشی و ناتوانی میکنیم، خودمان را با دیگران مقایسه میکنیم، به شدت از انتقاد میترسیم، افکار منفی زیادی داریم و نمیتوانیم تواناییهایمان را باور کنیم، احتمالاً از عزت نفس پایینی برخوردار هستیم.
۲- چگونه از مقایسه کردن خودمان با دیگران دست برداریم؟
باید مسیر زندگی و موفقیتهایمان را مستقل از دیگران در نظر بگیریم. هر شخص شرایط خاص خودش را دارد؛ بنابراین بهتر است روی پیشرفت شخصیمان تمرکز کنیم و به جای مقایسه، به پیشرفتهای کوچک خود افتخار کنیم.
۳- چگونه از افکار منفی و خودگویی منفی رها شویم؟
بهتر است افکار منفی خود را ثبت کنیم و سپس با جملات مثبت و واقعبینانه جایگزینشان کنیم. تمرین مستمر این تکنیک و استفاده از مشاوره روانشناسی به ما کمک میکند تا الگوهای منفی ذهنمان را تغییر دهیم.
۴- چرا دائماً به دنبال تأیید دیگران هستیم و چگونه این عادت را ترک کنیم؟
نیاز به تأیید دیگران ریشه در ترس از طردشدگی دارد. برای غلبه بر این عادت باید خودمان را بدون قید و شرط بپذیریم و به نیازها و خواستههای خود احترام بگذاریم. با تمرین خودتأییدی میتوانیم این نیاز را کاهش دهیم.
۵- عزت نفس پایین چگونه بر روابط اجتماعی ما اثر میگذارد؟
افرادی که عزت نفس پایینی دارند معمولاً از ترس طردشدن یا قضاوت، از ایجاد روابط عمیق و پایدار خودداری میکنند. برای بهبود روابط، باید روی بیان احساسات، پذیرش خود و تعیین مرزهای سالم تمرکز کنیم.
۶- راهکارهای ساده برای افزایش عزت نفس کدام هستند؟
- اهداف کوچک و دستیافتنی برای خودمان مشخص کنیم
- نقاط قوتمان را بشناسیم و تقویت کنیم
- مراقبت از خود (تغذیه، ورزش، خواب کافی) را جدی بگیریم
- افکار منفی را با جملات مثبت جایگزین کنیم
- با افراد مثبت و حمایتگر معاشرت کنیم
- در کارگاهها و کلاسهای افزایش عزت نفس شرکت کنیم
۷- آیا مراجعه به روانشناس برای افزایش عزت نفس ضروری است؟
هرچند خودمان نیز میتوانیم روی بهبود عزت نفس کار کنیم، اما کمک گرفتن از روانشناسان متخصص فرایند بهبود را سریعتر و مؤثرتر میکند. متخصصان روانشناسی با ارائه تمرینهای تخصصی و علمی، ما را در مسیر بهبود سریعتر عزت نفس یاری میکنند.
10 پاسخ
با خوندن متن بالا متوجه شدم شدیداً مشکل خودگویی منفی دارم. امکان داره تمرین خاصی برای کنترل این افکار پیشنهاد بدید؟
بله، تکنیکهای شناختی رفتاری مانند یادداشت برداری از افکار منفی و جایگزین سازی آنها با افکار واقع گرایانه می تواند کمک کننده باشد. در جلسات مشاوره هم روی این تکنیک ها کار می کنیم.
چرا بعضی افراد با وجود ظاهر و موفقیتهای اجتماعی خوب، بازهم احساس بی ارزشی می کنند؟ این تناقض از کجا ناشی میشه؟
عزت نفس یک حس درونی است و ممکن است فرد با وجود موفقیت های بیرونی، از درون باور به شایستگی نداشته باشد. این معمولاً ناشی از تجارب دوران کودکی یا باورهای غلط است.