اعتماد به نفس ذاتی است یا اکتسابی؟

آیا تا به حال برایتان پیش‌ آمده است که با خودتان فکر کنید اعتماد به‌ نفس کافی ندارید؟ این که شما همین‌ گونه به دنیا آمده‌اید و قادر به تغییر سرنوشت خود نیستید؟ به نظر شما صفت اعتماد به نفس ذاتی است یا اکتسابی؟ ما قرار است در این مقاله به همه این سؤال‌ها پاسخ دهیم. اعتمادبه‌نفس به صورت ذاتی نیز در افراد وجود دارد؛ اما نکته مهم این است که هر انسانی با یادگیری و تمرین برخی روش‌ها به راحتی می‌تواند اعتمادبه‌نفس خود را بازیابی و تقویت نماید. 

این روزها دوره های افزایش اعتماد به نفس زیادی برگزار می‌شود که با حضور در آن‌ها می‌توانید مطالب بسیار مفیدی یاد بگیرید. اگر می‌خواهید پاسخ سؤالات مطرح شده را به صورت دقیق‌تری بگیرید، در بهترین دوره عزت نفس و اعتماد به نفس شرکت کنید.

ثبت نام در کلاس اعتماد به نفس و عزت نفس کمک زیادی به شما می کند 🙂

ثبت نام در کلاس

اعتماد به ‌نفس چیست؟

اعتماد به‌ نفس یک باور ذاتی است که در صورت برخورداری از آن می‌توانید از عهده انجام هر چالشی بر بیایید. البته ویژگی افراد با اعتماد به نفس بالا این است که نسبت به توانایی‌ها و مهارت‌های خود درک واقع‌ بینانه‌ای دارند و آن‌ها را بزرگ‌نمایی نمی‌کنند. 

افراد با اعتمادبه‌نفس در چشم دیگران نیز جذابیت و کاریزمای خاصی دارند و به خوبی می‌توانند روی آن‌ها تأثیر بگذارند. چنین افرادی مسیر موفقیت را به سرعت طی می‌کنند. آن‌ها در مواجهه با شکست‌ها، دوباره روی پای خود می‌ایستند و به مسیر ادامه می‌دهند تا زمانی که به هدفشان دست یابند.

پادکست صوتی آیا اعتماد به نفس اکتسابی است؟

اکتسابی بودن اعتماد به نفس

یکی از باورهای رایج، اما اشتباهی که در جامعه وجود دارد این است که اعتماد به‌ نفس ذاتی است و نمی‌توان آن را تغییر داد. تحقیقات نشان می‌دهد که اعتماد به‌ نفس ممکن است ژنتیکی باشد؛ اما بر اثر شرایط مختلف تغییر می‌کند. از طرفی افرادی که به حد کافی اعتماد به‌ نفس ندارند، می‌توانند با تقویت برخی از مهارت و ویژگی‌های درونی خود آن را افزایش دهند.

رابرت پلومین روان‌شناس آمریکایی، حدود ۲۰ سال قبل برای سنجش این موضوع که اعتماد به نفس ذاتی است یا اکتسابی، دو مطالعه روی ۱۵۰۰۰ دوقلو در بریتانیا انجام داد. افراد شرکت‌کننده در آزمایش در سه درس نگارش، علوم و ریاضی به ‌صورت آکادمیک مورد آزمون قرار گرفتند.

“From this study of twins, Plomin theorizes that genetics have an impact on our confidence (as defined by our ability to do well) to as much as 25%-50%, whereas the rest is affected by environment, experiences, and upbringing.”

«بر اساس این مطالعه بر روی دوقلوها، پلومین نظریه‌پردازی می‌کند که ژنتیک تا ۲۵٪ تا ۵۰٪ بر اعتماد به نفس ما (که به‌عنوان توانایی ما در انجام موفقیت‌آمیز کارها تعریف می‌شود) تأثیر دارد، در حالی که بقیه تحت تأثیر محیط، تجربیات و تربیت قرار می‌گیرد.»

پس از آن، از افراد خواسته شد تا مقدار باوری که به هر یک از توانایی‌های خود در هر موضوع دارند را ارزیابی کنند. همان طور که اشاره شد پس از پایان آزمایش، پلومین نظریه‌ای ارائه داد که می‌گوید ژنتیک حدود ۲۵ تا ۵۰ درصد بر اعتمادبه‌نفس ما تأثیرگذار است؛ در حالی که باقی‌مانده آن با توجه به محیط، تربیت و تجربیات شکل می‌گیرد.

 این مطالعه نشان داد که باورداشتن به موفقیت، یک پیش‌بینی مورد اعتماد برای انجام‌دادن کارها محسوب می‌شود. به صورت کلی، برخی از دانشمندان می‌گویند که ویژگی‌هایی نظیر اعتماد به‌ نفس، خجالتی بودن و خوش‌بینی ممکن است اثرات ژنتیکی داشته باشند؛ اما در کنار عوامل محیطی و بیرونی نقش دارند. 

انواع اعتماد به نفس

به طور کلی، اعتماد به‌ نفس دو نوع کلی دارد که به بررسی هر یک از آن‌ها می‌پردازیم.

اعتماد به نفس کاذب

افرادی که درگیر اعتماد به نفس کاذب هستند، از بالا به بقیه نگاه می‌کنند. این موضوع ناشی از مواردی است که با شما مطرح می‌کنیم. گروهی از این افراد آن‌ قدر اعتماد به‌ نفس بالایی دارند که رقبا و حریفان خود را دست‌ کم می‌گیرند. دسته دوم به‌اندازه زیادی در مهارت‌های خود اغراق می‌کنند و وظایف سنگینی را به عهده می‌گیرند که از پس انجام آن برنمی‌آیند. هیچ‌ کدام از این مدل‌ها نمونه مناسب و خوبی نیست و در اغلب موارد منجر به شکست و سرخوردگی می‌شود. 

اعتمادبه‌نفس کاذب هنگامی خطرناک می‌شود که فرد مبتلا به آن در عرصه قدرت قرار می‌گیرد. به طور مثال، مدیرعامل یک شرکت بزرگ که خود را خطا ناپذیر می‌بیند و برای سرمایه‌گذاری تصمیمات ریسکی می‌گیرد. به نظر شما نوع کاذب اعتماد به نفس ذاتی است یا اکتسابی؟ اعتماد به‌ نفس کاذب نیز می‌تواند تحت‌تأثیر محیط شکل بگیرد. 

مبارزی که در رسانه‌ها شروع به پایین آوردن حریف خود می‌کند و هنگام حضور در رینگ مفتضحانه شکست می‌خورد. به منظور جلوگیری از دریافت فیدبک‌های بی‌رحمانه، هیچ‌گونه اغراقی درباره توانایی‌های خود نکنید. در عوض از افرادی که با چنین چالش‌هایی دست‌وپنجه نرم کرده‌اند در این باره سؤال کنید. 

افرادی که به بت‌ سازی و تمجیدهای غیرواقعی از شما می‌پردازند را کنار بگذارید. با انجام این نکات حتما احساس بسیار خوبی خواهید داشت، اما هنگامی که اعتماد به‌ نفس بی جا و منیت داشته باشد، کم‌کم همه چیز از بین می‌رود و پشیمان خواهید شد.

واقعیت این است که تشخیص مرز بین اعتماد به نفس سالم و نوع کاذب آن همیشه کار آسانی نیست. بسیاری از افرادی که دچار اعتماد به نفس کاذب هستند، خود نیز از این موضوع آگاه نیستند و تنها زمانی متوجه مشکل می‌شوند که روابطشان تخریب شده، عملکردشان افت کرده یا دچار شکست‌های تکرارشونده شده‌اند. در چنین شرایطی، گفت‌وگو با یک روان‌درمانگر متخصص می‌تواند بینشی عمیق و واقع‌گرایانه از خودتان در اختیارتان بگذارد. روان‌درمانگران کلینیک روانشناسی آنلاین دکتر شیرین‌زاده با بهره‌گیری از رویکردهای علمی مانند درمان شناختی‌-رفتاری (CBT)، به شما کمک می‌کنند تا ریشه‌های باورهای نادرست و افراطی را شناسایی کرده و اعتماد به نفسی واقعی، پایدار و متعادل در خودتان بسازید. اگر حس می‌کنید دچار خودبزرگ‌بینی، اغراق در توانایی‌ها یا نوسان شدید در عملکرد هستید، همین حالا برای مشاوره با مشاوران ما اقدام کنید. این نقطه آغاز یک تحول سازنده برای شما است.

اگر نیاز به یک روانشناس آنلاین دارید در جلسه ارزیابی شرکت کنید 🙂

فرم جلسه ارزیابی

اعتماد به‌ نفس واقعی

شما زمانی که یک کار را انجام می‌دهید بار دوم هنگام انجام آن قطعا اعتمادبه‌نفس بیشتری خواهید داشت. زمانی که به صدمین موفقیت خود می‌رسید، هرگز به شک و تردیدهایی که در ابتدا داشتید فکر نخواهید کرد. در واقع شما در کارها آن‌قدر خودکار شده‌اید که به سطحی از شایستگی‌های خودآگاه دست‌یافته‌اید. یک مثال خوب در این خصوص رانندگی است. افزایش اعتماد به نفس در رانندگی هم کاملا اکتسابی است. 

زمانی که برای اولین‌بار پشت رول می‌نشینید، احتمالا به‌اندازه زیادی از مغز خود استفاده می‌کنید. مرتب روی دنده، ترمز و ترافیک تمرکز می‌کنید و اعتماد به‌ نفس کمی دارید. ۶ ماه بعد، در ماشین اهنگ مورد علاقه خود را می‌خوانید، با افراد حاضر در خودرو صحبت می‌کنید و حتی به چگونگی تعویض دنده فکر هم نمی‌کنید؛ زیرا شما به کاری که انجام می‌دهید اطمینان دارید، قبلا بارها آن را انجام داده و در آن حرفه‌ای شده‌اید. تلاشی که منجر به اعتماد باشد، قطعا نتیجه خواهد داد. این مدل اعتماد به نفس به شما یاد می‌دهد که اگر برای اهداف خود سخت کار کنید، به مرور دستاوردهای زیادی خواهید داشت. رانندگی، مثال خوبی برای این که صفت اعتماد به نفس ذاتی است یا اکتسابی خواهد بود. 

یکی از مثال‌های مناسب در این باره، ورزش است. اغلب ورزشکاران با رویای بازی و کسب مدال در بازی‌های المپیک وارد ورزش می‌شوند؛ اما تعداد کمی از آن‌ها در این مسیر موفق می‌شوند. کسانی که در این مسیر موفقیتی کسب می‌کنند به این موضوع که پشتکار و تلاش فراوان منجر به موفقیت می‌گردد، باور دارند. 

روش های افزایش اعتماد به نفس

در حالی که صفت اعتماد به‌ نفس در برخی از افراد به صورت طبیعی وجود دارد، دسته دیگر ممکن است برای تقویت آن تلاش نمایند. اعتمادبه‌نفس را می‌توان به‌مرور زمان آموخت و در راستای تقویت آن گام برداشت. ضمن درک عواملی که منجر به افزایش اعتماد به‌ نفس می‌گردند، می‌توانیم قدم‌های مؤثرتری برای پرورش این صفت ارزشمند برداریم. در مقاله افزایش اعتماد به نفس به صورت کامل به آن پرداخته شده است.

تقویت عزت‌ نفس

ارزشیابی شخصیت خود می‌تواند به عنوان پایه‌ای برای اعتماد به‌ نفس شما عمل نماید. هنگامی که تصورات مثبتی از خودتان دارید و به توانایی‌های خود ایمان دارید، اعتماد به‌ نفس شما به صورت طبیعی شکوفا می‌شود. کسانی که نشانه های عزت نفس پایین را دارند در پذیرش توانایی‌های خود با مشکل روبه‌رو هستند، به همین خاطر اعتماد به‌ نفس آن‌ها هم کاهش می‌یابد. ساخت عزت‌ نفس با پذیرفتن توانایی‌ها، تشویق و تأیید نقاط مثبت و پذیرش رشد شخصی اتفاق می‌افتد. تکنیک های افزایش عزت نفس را هم بیاموزید.

یادگیری از تجربه‌های گذشته

تجربه‌های گذشته میزان درک ما از خودمان را شکل می‌دهند و تأثیر زیادی بر سطح اعتماد به‌ نفس ما دارند. دستاوردهای بزرگ و تجربه‌های مثبت اعتماد به‌ نفس ما را افزایش می‌دهند. یادآوری چنین لحظاتی به خودمان می‌تواند توانایی‌ها و مهارت‌های وجود ما را تأیید نماید. 

در نقطه مقابل، تجربه‌های منفی مانند شکست‌ها نیز می‌توانند اعتماد به‌ نفس ما را از بین ببرند. به منظور کسب موفقیت و عبور از تجربیات تلخی که داشته‌اید، باید شکست‌ها را به چشم فرصتی برای یادگیری ببینید و به‌جای تمرکز روی آن‌ها، اعتماد به‌ نفس خود را بازیابی کنید. حتی روش‌های مختلفی که برای تقویت اعتماد به‌ نفس وجود دارد نیز به ما نشان می‌دهد که اعتماد به نفس ذاتی است یا اکتسابی. 

ساخت رابطه‌های حمایتگر

افرادی که در دایره ارتباطی ما قرار دارند، تأثیر چشمگیری بر سطح اعتماد به‌ نفس ما می‌گذارند. روابط حمایتی ما با دوستان، خانواده، همکاران و… می‌تواند در شکل‌گیری باورهای مثبت ما نسبت به خودمان نقش مهمی داشته باشد. این را می‌توانید زمانی که تأیید یا تمجیدی از سوی دیگران می‌شنوید، بدانید. در حالت برعکس نیز رابطه‌های مسموم و غیر حمایتی اعتماد به‌ نفس ما را کاهش می‌دهد و باورهای ما را دچار شک و تزلزل خواهد کرد. 

تسلط بر مهارت‌های درونی

محرک اصلی اعتماد به‌ نفس، تسلط به مهارت‌ها و توانایی‌های درونی است. زمانی که ما برای توسعه توانایی‌های خود وقت می‌گذاریم، اعتماد به‌ نفس بیشتری خواهیم داشت. تعیین اهداف قابل‌ دستیابی، کسب دانش و جست‌وجوی فرصت‌های رشد می‌توانند به‌مرور اعتماد به‌ نفس شما را تقویت نمایند. همچنین می‌توانید از چالش‌ها به عنوان راهی برای یادگیری مطالب جدید استفاده کنید. 

ایجاد حس مهربانی نسبت به خود

مهربان بودن با خودمان نقش زیادی در پرورش اعتماد به‌ نفس ما دارد. این که بتوانیم همواره تلاش‌های خود را در راه رسیدن به اهدافمان تصدیق کنیم، به ساخت نسخه بهتری از خودمان کمک زیادی می‌کند. با شرکت در دوره‌های گروهی اعتماد به‌ نفس می‌توانید تک‌تک این مهارت‌ها را بیاموزید. با روش های دوست داشتن خود آشنا شوید و آن ها را در خود تقویت کنید.

اگر می‌خواهید درباره تقویت عزت‌ نفس، عبور از شکست‌ها، ساخت ارتباط‌های سالم و مهربان بودن با خود بیشتر بدانید، پیشنهاد می‌کنم حتما به کانال یوتیوب دکتر شیرین‌زاده سربزنید. در این ویدیوها، نه‌ تنها تکنیک‌های علمی و روانشناختی به زبان ساده آموزش داده می‌شوند، بلکه تجربه‌های واقعی هم گفته شده تا بدانید در این مسیر تنها نیستید.

ویدیوهایی که در یوتیوب داریم به شما کمک زیادی میکنه!

دیدن ویدیو

نتیجه‌گیری

ممکن است برخی افراد اعتماد به‌ نفس خوبی داشته باشند؛ اما این ویژگی بیشتر از طریق محیط و تعاملات اجتماعی ما شکل می‌گیرد؛ بنابراین تا حدودی اعتماد به نفس اکتسابی است. جملات تاکیدی اعتماد به نفس هم کمک کننده است. اگر حس ناکافی بودن دارید، حتما از طریق یک تراپیست یا مربی سعی کنید با رشد شخصیتی اعتماد به‌ نفس خود را بالا ببرید؛ زیرا این صفت برای رسیدن به اهداف و کسب دستاوردهای مختلف در زندگی حیاتی است. اگر سؤالی درباره این مقاله دارید، می‌توانید آن را با مطرح کنید.

سوالات متداول

۱- آیا اعتماد به نفس ذاتی است یا اکتسابی؟

اعتماد به نفس ترکیبی از عوامل ذاتی و اکتسابی است. اگرچه تحقیقات نشان می‌دهد ژنتیک می‌تواند تا ۲۵ تا ۵۰ درصد بر اعتماد به نفس تأثیر بگذارد، اما بخش عمده آن از محیط، تجربیات زندگی و تربیت فرد شکل می‌گیرد. خوشبختانه با تمرین، آموزش و روان‌درمانی می‌توان به‌طور مؤثر اعتماد به نفس را تقویت کرد.

۲- چگونه می‌توان اعتماد به نفس واقعی را از اعتماد به نفس کاذب تشخیص داد؟

اعتماد به نفس واقعی بر پایه شناخت صحیح از توانایی‌ها و تجربه شکل می‌گیرد، در حالی که اعتماد به نفس کاذب همراه با اغراق، خودبزرگ‌بینی و نادیده‌گرفتن محدودیت‌ها است. افراد با اعتماد به نفس واقعی شکست‌ها را می‌پذیرند و از آن‌ها می‌آموزند، در حالی که نوع کاذب اغلب به شکست‌های مکرر منجر می‌شود.

۳- آیا شرکت در کلاس‌های اعتماد به نفس واقعاً مؤثر است؟

بله، کلاس‌های آموزشی و گروه‌درمانی می‌توانند نقش بسیار مهمی در تقویت اعتماد به نفس ایفا کنند. این دوره‌ها با آموزش مهارت‌های ارتباطی، خودآگاهی، عزت‌نفس و مدیریت افکار منفی، باعث رشد شخصی و ذهنی فرد می‌شوند. کلینیک روانساز با برگزاری کلاس‌های آنلاین و حضوری، فضایی امن برای یادگیری و رشد فراهم کرده است.

۴- چه عواملی باعث تقویت اعتماد به نفس می‌شوند؟

از مهم‌ترین عوامل تقویت اعتماد به نفس می‌توان به تجربه‌های موفق گذشته، داشتن روابط حمایتی، مهارت‌آموزی، مهربانی با خود، و پذیرش نقاط قوت و ضعف اشاره کرد. این عوامل با ایجاد باورهای مثبت درونی، موجب شکل‌گیری اعتماد به نفس پایدار می‌شوند.

۵- نقش روان‌درمانگر در تقویت اعتماد به نفس چیست؟

روان‌درمانگران، به‌ویژه با رویکردهایی مانند درمان شناختی-رفتاری (CBT)، به شما کمک می‌کنند تا باورهای محدودکننده را شناسایی کرده و به جای آن‌ها، باورهایی واقع‌بینانه و تقویت‌کننده بسازید. جلسات مشاوره در کلینیک روانشناسی دکتر شیرین‌زاده به شما دیدی واقع‌گرایانه و حرفه‌ای درباره خودتان می‌دهد.