درمان شناختی تحلیلی یا CAT

درمان شناختی تحلیلی یا CAT یکی از روش های درمانی روان شناختی است. در این روش ایده های روانشناسی تحلیلی با اصول شناخت درمانی ترکیب شده و تبدیل به یک روش می شوند. اساس روش های مورد استفاده در این دو رویکرد که با یکدیگر ترکیب شده اند، از روانشناسی بریتانیایی می آید. البته امروزه مفاهیمی از روان شناسان روسی از جمله ویگوتسکی و باختین نیز به رویکرد فوق اضافه شده است. در رویکرد CAT قبل از کمک به افراد برای حل مشکل و ایجاد راه های جدید مواجهه با مشکلات، نگاهی تحلیلی وجود دارد. قبل از حل مشکل، با نگاهی به رویدادهای گذشته و تجربیات فرد، برای درک دلیل احساسات، افکار و رفتار روشی که افراد انجام می دهند، تلاش می شود. روش مذکور امروزه توانسته است برای بسیاری از افراد در اختلالات مختلف مفید واقع شده و روشی پرکاربرد باشد.

هر رویکرد درمانی ، با توجه به شرایط موجود، وضعیت فرد، نیازهای او و مشکلاتی که با آن ها مواجه هستند، عمل می کند. با در نظر گرفتن یک رویکرد درمانی کوتاه مدت و بسته به ماهیت مسائل مورد بررسی، درمان شناختی تحلیلی می تواند بین 4 تا 24 هفته به طول بیانجامد. اما به صورت متوسط 16 هفته زمان خواهد برد. در رویکرد CAT، بخش قابل توجهی از روش برخورد با مشکلات به نیازهای شما بر میگردد. اما الگوی عملی وجود دارد که اکثر درمانگران در قالب روش فوق از آن استفاده می کنند.

درمان شناختی تحلیلی یا CAT چیست؟

همانطور که از نام  روش مشخص است، رویکرد مذکور دارای دو عنصر متفاوت است. جنبه تحلیلی این رویکرد شامل مواردی مانند بررسی رویدادهای گذشته و تجربیات فرد است که می تواند کاملا به مشکلاتی که در حال حاضر دارید، مربوط باشد. درمانگر با استفاده از عنصر تحلیلی رویکرد CAT، تلاش می کند به شما بفهماند که چرا رویدادهای گذشته می توانند بر روی حال شما تاثیر بگذارند و اینکه چرا همه چیز در گذشته اشتباه بوده است. پس از بررسی تاثیر تجارب، درمانگر به شما کمک می کند تا راه های مقابله و مواجهه با مشکلات را یاد بگیرید. در این قسمت از درمان، درمانگر با استفاده از عنصر دوم یعنی شناخت درمانی، ابتدا مکانیسم های فعلی شما را برای مقابله و غلبه بر مشکلات بررسی می کند. درمانگر سپس به کمک اصول CT، به شما در ایجاد و به کارگیری ابزار جدید مقابله با مشکلات در مسیری صحیح و موثر برای دستیابی به زندگی بهتر کمک می کند.

اثرگذاری و کارآیی درمان شناختی تحلیلی بیشتر از هر چیزی به روابط موثر درمانگر و فرد و همدلی میان آن ها بستگی دارد. هدف از این کار، کمک به افرادی است که به دنبال تغییرات موثر و بهبود شرایط فعلی خود هستند. نکته مهم در جلسات درمانی، اعتماد ایجاد شده میان درمانگر و فرد است. هرچه این فضای روابط بین این دو با اعتماد بیشتری همراه باشد، فرد نیز در بیان احساسات خود بازتر بوده و به راحتی آن ها را بیان خواهد کرد. در قلب رویکرد درمان شناختی و تحلیلی یک رابطه تلقینی میان درمانگر و فرد در مرزهای درمانی وجود دارد. این رابطه است که نتایج ایجاد تغییرات و درک شرایط را تحت تاثیر قرار می دهد.

تفاوت میان رویکردهای CAT و CBT چیست؟

رویکردهای درمان شناختی رفتاری و درمان شناختی تحلیلی هردو به عنوان روش هایی کوتاه مدت استفاده می شوند. این روش ها بر روی افزایش توانایی و ابزار شما برای مقابله با هرگونه مشکلات روانی تمرکز می کنند. تفاوت این دو تا حد زیادی بر روی نقطه است که بر آن تمرکز می کنند. CBT به بررسی افکار، احساسات و رفتارها در زمان حال می پردازد و روی گذشته و تجارب تمرکز نمی کند.

در مقابل، CAT کنشها و افکار افراد را در گذشته به منظور ریشه یابی عوامل و تاثیر آن ها در حال بررسی می کند. این به درمانگر کمک می کند تا مشکلات و چالش های فرد را به طور کامل همراه با علت ایجاد آن ها بشناسد. در ادامه این روند، درمانگر می تواند به کمک تحلیل های انجام شده، بهترین راه ها را برای ارتباط با این تجارب به فرد ارائه دهد. همچنین رویکرد یکپارچه CAT به دلیل نگاه جامع و گستردگی پاسخگویی که دارد، می تواند به عنوان یک رویکرد با سایر روش های روان درمانی ترکیب شده و اختلالات متعددی را پوشش دهد.

خاستگاه رویکرد شناختی تحلیلی

رویکرد شناختی تحلیلی در اوایل دهه 1980 میلادی توسط دکتر آنتونی رایل در بیمارستان Guy’s and St Thomas در لندن ایجاد شد. این روش به عنوان پاسخ و راهکاری برای مشکلات سلامت روانی شهری شلوغ مانند لندن ساخته شد. روش درمانی یاد شده با این نگاه ایجاد شده است، که موارد جدید با استفاده از تجربیات روز افزون ناشی از بررسی ها در این روش، مورد تحقیق قرار گرفته و درمان شوند.

درمان شناختی تحلیلی چگونه به افراد کمک می کند؟

رویکرد مذکور یکی از درمان های بسیار فعال محسوب می شود که در آن شما به عنوان یک فرد کاملا کنترل دارید. این روند به شما کمک می کند تا زندگی را از دیدگاه عینی و واقعی آن ببینید. در رویکرد مذکور، به شما اجازه داده می شود تا در مورد افکار خود در هر مرحله از درمان صحبت کنید. در درمان شناختی تحلیلی، هرگونه عقاید و باورهای شما که از گذشته آموخته اید مورد بررسی قرار می گیرد. سپس بررسی می شود که آیا آن ها در مشکلات فعلی شما دخالت داشته اند یا نه. روش های چگونگی تغییر باورها و انتخاب راه های بهتر برای آینده، روند درمان در این روش را تکمیل می کنند. این اقدام نسبت به آینده شامل آموزش روش های مقابله ای برای غلبه بهتر بر مشکلات نیز خواهد بود. تلاش مشترک شما همراه با درمانگر، مستلزم صداقت شما در مورد کارهایی که انجام می شود و کارهایی که انجام نمی شود، است. بنابراین شما باید کاملا با درمانگر صادق و راحت باشید تا یکدیگر بتوانید استراتژی راهگشا و موثری برای غلبه بر مشکلات پیدا کنید.

جلسات درمان شناختی تحلیلی چگونه خواهد بود؟

طی جلسات اول درمان، شما تجارب و رویدادهای خود را در فضایی از اعتماد و احترام برای درمانگر خود بیان می کنید. البته در این قسمت از درمان شناختی و تحلیلی اجباری در کار نخواهد بود. شما در طول این فرآیند می توانید بررسی کنید که چه چیزهایی اشتباه بوده و چه چیزهایی درست بوده است. پس از مراحل اولیه، درمانگر ممکن است از شما بخواهد تا برخی پرسشنامه ها را تکمیل کنید تا تغییرات خلقی و علائم ثبت شود. هدف از این نوع درمان این است که علت کشف کنیم چه نوع رفتار و تفکری می تواند به تشدید مشکلات منجر شود. زمانی که شما و درمانگرتان درک درستی از مشکلات و دلیل مراجعه شما برای درمان داشته داشته باشید، درمانگر شما ممکن است چیزی بنویسد که به عنوان «نامه فرمول بندی» برای قرار دادن افکار روی کاغذ شناخته می شود.

در مرحله بعدی درمانگر شما برای ارتقا ظرفیت شما در درک چرایی امکان تکرار الگوهای فکری خاص توسط شما تلاش می کند. ترسیم یک نقشه از الگوهای مشکل شما روی کاغذ، بخشی از این تلاش خواهد بود. سپس درمان شناختی تحلیلی با ماهیت فعال خود ادامه خواهد یافت و به شما در درک کردن روش های تغییر این الگوی منفی کمک خواهد کرد. در اجرای این رویکرد، درمانگر شما باید نسبت به شما پیشرو تر بوده و الگوها و فرآیندهای فکری خود را برای شما شرح دهد تا شما نیز تشویق شوید افکار خود را به راحتی با او در میان بگذارید. هرچه بیشتر به سوی پایان فرآیند درمان شناختی و تحلیلی نزدیک شوید، درمانگر نگاهی به یادگیری های شما در طی درمان خواهد داشت. همچنین او نگاهی خاص به پیشرفت شما در بکارگیری آموخته ها برای دوران پس از جلسات درمانی خواهد داشت. درمانگر شما ممکن است 2 الی 3 ماه پس از پایان جلسات درمانی، شما را با جلسه ای خصوصی دعوت کند تا عملکرد شما را پس از جلسات درمانی بسنجد.

درمان شناختی تحلیلی برای چه کسانی مفید است؟

رویکرد شناختی تحلیلی به جای تمرکز بر روی اصطلاحات درمانی روانشناسی، به عنوان یک روش عملی برای درمان و کشف دلایل اصلی اختلالات به کار می رود. دراین روش درمانی هر فرد با واقعیات، تجربیات و تجارب فعلی پذیرفته می شود و تلاشی در جهت مبارزه با شرایط و یا اجتناب از تجربیات او صورت نمی گیرد. اختلالاتی که با رویکرد CAT قابل درمان و بهبود هستند، عبارتند از:

• اعتیاد
• اضطراب
• افسردگی
• اختلالات خوردن
• وسواس اجباری
• فوبیا و ترس خاص
• اختلالات رابطه
• خودزنی
• استرس