دارو کلونازپام Clonazepam | نحوه مصرف، عوارض

دارو کلونازپام که به انگلیسی Clonazepam نامیده می شود یکی از انواع داروهای روانپزشکی است که برای درمان بیماری های روانشناسی و روانپزشکی تجویز می گردد. این دارو بیشتر برای پیشگیری از صرع، اختلالات اضطرابی همانند اختلال اضطراب فراگیر ، پنیک اتک ، استرس پس از سانحه ، اضطراب اجتماعی ، و ترس های مرضی  تجویز می شود. همچنین این دارو در درمان اختلالات حرکتی نیز استفاده می شود. هر آن چه که در رابطه با داروی کلونازپام باید بدانید را ذکر کرده ایم، در پایین این مقاله به رایج ترین پرسش ها در این خصوص پرداخته ایم. همچنین اگر پرسش شما در میان سوالات رایج نبود، می توانید آن را در بخش نظرات درج کنید تا پاسخ داده شود.

مفاهیمی از کلونازپام ” Clonazepam ” که در این مقاله با هم مرور خواهیم کرد:

• کلونازپام چیست؟
• حقایق کلیدی که باید در مورد داروی کلونازپام بدانید؟
• چه افرادی مجاز به مصرف دارو Clonazepam  هستند و چه افرادی نباید مصرف کنند؟
• چه مقدار و چه زمانی باید دارو کلونازپام مصرف شود؟
• نکات مهم در رابطه با اثرات جانبی دارو کلونازپام
• راهکارهای کنار آمدن با عوارض جانبی کلونازپام
• نحوه مصرف کلونازپام در هنگام بارداری و شیردهی
• کلونازپام با چه داروهایی تداخل دارد؟
• سوالات رایج درباره این دارو

کلونازپام چیست؟ | Clonazepam

کلونازپام دارویی از دسته بنزودیازپین ها می باشد. داروی کلونازپام برای کنترل و پیشگیری اختلالاتی مانند تشنج یا صرع، اسپاسم یا انقباض غیر ارادی عضلانی، اختلال هراس و سندروم پاهای بی قرار استفاده می شود.

• داروی Clonazepam فقط با نسخه پزشک قابل تهیه است.
• اشکال داروی کلونازپام به صورت قرص و شربت می باشد.
• استفاده سر خود و یا دستکاری دوز تجویزی دارای عوارض خواهد بود و حتما دارو باید زیر نظر روانپزشک مصرف شود.

نکات مهم در مورد دارو کلونازپام

• دارو کلونازپام با افزایش سطح یک ماده شیمیایی آرام بخش در مغز سبب تسکین اضطراب، کنترل تشنج و تسکین انقباض عضلانی می شود.
• شایع ترین عارضه جانبی ناشی از مصرف داروی کلونازپام، خواب آلودگی در طول روز است.
• دارو کلونازپام در صورتی که این دارو در بازه زمانی کوتاه (2 تا 4 هفته) مصرف شود اعتیادآور نیست.
• اگر بیش از 2 تا 4 هفته كلونازپام مصرف كنید، لازم است كه قبل از قطع مصرف، دوز دارو به تدریج كاهش یابد.
• مصرف همزمان داروی کلونازپام و مشروبات الکلی، سبب افزایش خواب آلودگی می شود.

چه افرادی مجاز به مصرف دارو کلونازپام هستند و چه افرادی نباید آن را مصرف کنند؟

• دارو کلونازپام، فقط برای بزرگسالان 18 سال به بالا تجویز می شود.
• این دارو همچنین برای کودکان از سن یک ماهگی به بالا که اختلال صرع دارند تجویز می شود.
• نکته بسیار مهم در مورد مصرف این دارو این است که این دارو برای هر فردی مناسب نیست.

برای اطمینان خاطر از بی خطر بودن مصرف دارو، باید در صورت وجود هر یک از شرایط زیر، با پزشک خود مشورت نمایید.

• اگر در گذشته، واکنش آلرژیک به داروی کلونازپام یا هر داروی دیگری داشته اید.
• در صورتی که به بیماری میاستنی گراویس مبتلا هستید (وضعیتی که سبب ضعف عضلانی می شود.)
• فرد درگیر با مشکلات تنفسی یا آپنه انسدادی هنگام خواب نیز باید هنگام مصرف این دارو احتیاط کند. ” آپنه انسدادی به اختلالی گفته می شود که تنفس برای مدت زمان کوتاهی متوقف شده و دوباره به حالت نرمال باز می گردد.”
• در صورتی که فرد از مشکلات کبدی و یا کلیوی رنج می برد.
• در صورتی که فرد آتاکسی یا عدم تعادل مغزی و یا مخچه ای داشته باشد. (وضعیتی که فرد تعادل در راه رفتن نداشته و همچنین گفتار دچار اختلال می شود.)
• اگر فرد مواد مخدر مصرف می کرده و یا در حال حاضر مصرف کننده است.
• در صورتی که فرد اخیراً به اختلال روانی مانند، افسردگی، ناامیدی دچار شده و یا افکار خودکشی داشته است.
• اگر فرد در اقدام بارداری می باشد و یا در حال حاضر باردار و یا شیرده می باشد.
• در صورتی که فرد اخیراً، بیهوشی عمومی تجربه کرده و یا عمل جراحی برای دندانپزشکی داشته است.

چه مقدار و چه زمانی دارو Clonazepam  باید مصرف شود؟

• دارو کلونازپام باید دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف شود.
• به طور معمول، باید داروی کلونازپام را با دوز کم شروع کرده و به تدریج دوز دارو را در طی 2 تا 4 هفته افزایش دهید. البته دوز نهایی مصرفی را باید پزشک تعیین کند.
• داروی کلونازپام معمولاً به صورت خوردن یک قرص در یک روز تجویز می شود. البته می توان این دوز را به سه قسمت تقسیم و هر روز سه قسمت از آن را مصرف کرد. پزشک براساس نیاز شما، نحوه مصرف را تجویز می کند.

  دوز معمول مصرف کلونازپام به چه صورت است؟

• دوز تجویزی کلونازپام برای درمان صرع بزرگسالان به این صورت است که باید با دوز 1 میلی گرم در روز شروع شود و در طی 2 تا 4 هفته، این دوز به 4 میلی گرم تا 8 میلی گرم افزایش یابد.
• دوز مناسب کلونازپام برای درمان صرع در کودکان بسته به سن کودک متفاوت بوده و این دوز در طی 2 تا 4 هفته به تدریج افزایش می یابد.
• دوز معمول کلونازپام برای درمان اسپاسم عضلانی غیر ارادی در بزرگسالان، از 1 میلی گرم شروع شده و در طی 2 تا 4 هفته به 4 تا 8 میلی گرم افزایش می یابد.
• دوز مناسب کلونازپام برای درمان اختلال هراس هر روز 1 میلی گرم تا 2 میلی گرم می باشد.
• دوز معمول رایج برای درمان سندرم پاهای بی قرار، روزانه 500 میلی گرم تا 2 میلی گرم می باشد.
• برای افراد بیشتر از 65 سال سن در صورت داشتن انواع مشکلات تنفسی، اختلالات کبدی و کلیوی، پزشک معمولاً دوز کمتری را توصیه می کند.

نکته: قرص کلونازپام را با یک لیوان آب میل کنید. همچنین این قرص را می توان بعد یا قبل از غذا مصرف کرد.

 در صورت فراموشی یک دوز باید چه اقدامی صورت پذیرد؟

هرگز 2 دوز را همزمان مصرف نکنید. هرگز یک دوز اضافی مصرف نکنید تا بتواند یک نوبت فراموش شده را جبران کند. در صورت فراموشی خوردن قرص، از زنگ هشدار استفاده کنید.

در صورتی که بیش از حد مجاز از دارو کلونازپام استفاده شود چه اقدامی باید صورت پذیرد؟

اثرات مضر مصرف بیش از حد داروی کلونازپام در افراد مختلف، متفاوت است. در صورت مصرف بیش از حد کلونازپام، ممکن است علائمی از جمله:

• عدم تعادل و یا اختلال در صحبت کردن
• احساس خواب آلودگی
• ضربان قلب آهسته یا نامنظم
• حرکات چشم غیر ارادی
• ضعف عضلانی
• خستگی بیش از حد

 

نکات مهم در رابطه با اثرات جانبی داروی کلونازپام که باید بدانید.

همه داروها، با توجه به مزایای که برای درمان مشکلات دارند، عوارض ناخواسته ای را نیز به بدن وارد می کنند. کلونازپام نیز از این قاعده مستثنی نیست. کلونازپام در بعضی از افراد عوارض ناخواسته ای را ایجاد می کند.

عوارض جانبی معمول ناشی از مصرف Clonazepam :

این عوارض جانبی در بیش از 1 نفر از هر 100 نفر رخ می دهد. بنابراین بسیاری از افزاد، لازم نیست نگران این عوارض باشند.

در صورت بروز این عوارض جانبی، مصرف دارو را ادامه داده و در صورتی که علائم از بین نرفت و یا احساس ناخوشایندی برای شما داشت باید با پزشک صحبت کنید:

• خواب آشفته
• احساس خواب آلودگی در طول روز
• احساس سبکی سر، ناپایداری یا سرگیجه
• ضعف عضلانی

عوارض جانبی جدی ناشی از مصرف Clonazepam :

با توجه به اینکه مصرف دارو کلونازپام به ندرت باعث ایجاد عوارض شدید می شود، اما در بعضی از افراد با عوارض جانبی شدیدی مواجه است. در این مواقع باید مصرف دارو را قطع کرده و در اسرع وقت با پزشک خود مشورت نمایید.

• کوتاهی تنفس و یا نفس های کوتاه
• زرد شدن پوست چشم و صورت (نشانه اختلال در عملکرد کبد می باشد.)
• فراموشی و یا سردرگمی
• توهم: (شنیدن و با دیدن چیزهایی که واقعی نبوده و در واقعیت وجود ندارند.) و هذیان: گفتن حرف های بی ربط و بی معنی و یا ابراز عقاید بی معنی
• عدم تعادل در راه رفتن و عدم کنترل حرکات بدن
• تورم مچ پا، سرفه و احساس خستگی و همچنین افزایش ضربان قلب
• در صورت بروز کبودی، احساس خستگی و خواب آلودگی، خونریزی بینی، تنگی نفس نشان از بروز مشکلات خونی می باشد.
• تغییرات خلقی مانند صحبت کردن بیش از حد، احساس بی قراری، تحریک پذیری و یا پرخاشگری (تغییرات خلقی در کودکان و در افراد بالای 65 سال شایع تر است.)

واکنش آلرژیک جدی:

در موارد نادری، مصرف کلونازپام سبب واکنش آلرژیک جدی یا ” آنافیلاکسی” می شود. علائم بروز واکنش آلرژی شدید شامل:

• بروز بثورات جلدی “ضایعات پوستی” که شامل: خارش، قرمزی، تورم یا التهاب، تاول یا پوسته ریزی می باشد.
• خس خس سینه و احساس تنگی نفس
• اختلال در صحبت کردن یا تکلم
• تورم گلو، زبان، لب و صورت

راهکارهای درمان عوارض جانبی Clonazepam  که باید از آن آگاه باشید.

• در صورت مشاهده خواب های آشفته و یا کابوس با پزشک صحبت کنید. در این مواقع ممکن است پزشک دوز کمتری را تجویز و یا داروی دیگری را توصیه کند.
• در صورت داشتن احساس خواب آلودگی در طول روز، باید این وضعیت، بعد از یک هفته بهبود پیدا کند؛ اما در صورت صلاحدید پزشک باید دوز کمتری مصرف شود. در این مواقع تا زمانی که احساس خواب آلودگی رفع نشد، باید از رانندگی و کار با ماشین آلات اجتناب شود. در صورت عدم بهبود این علائم بعد از گذشت یک هفته، باید با پزشک مشورت کرد.
• در صورت داشتن احساس سبکی سر، ناپایداری وضعیت و یا سرگیجه باید از راه رفتن خودداری کرده و نشسته و یا دراز بکشید.
• اگر ضعف عضلانی شدید یا احساس ضعف داشتید باید از فعالیت خودداری کرده و بنشینید. در صورت تداوم علائم بیش از یک هفته، با پزشک در این رابطه صحبت کنید.

نحوه مصرف دارو کلونازپام در هنگام بارداری و شیردهی 

مصرف کلونازپام در دوران بارداری

کلونازپام معمولاً در دوران بارداری توصیه نمی شود. شواهد و مدارک محکمی جهت بی خطر بودن مصرف دارو در این دارو وجود ندارد؛ زیرا ممکن است نوزاد متولد شده با علائم ترک اعتیاد متولد شود و احساس درد و خماری داشته باشد. در صورت بارداری در زمان مصرف کلونازپام با پزشک مشورت شود؛ زیرا تغییر دوز باید با دستور پزشک صورت گیرد و از قطع ناگهانی آن خودداری شود. پزشک بهترین فرد برای اطلاع رسانی از فواید و مضرات مصرف کلونازپام در حین بارداری است. برای حفظ سلامت شما و کودک، عمل به دستورات پزشک الزامی است.

مصرف کلونازپام در دوران بارداری با دستور پزشک، به حفظ سلامتی روان مادر کمک می کند؛ زیرا داشتن وضعیت خوب در دوران بارداری از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

مصرف کلونازپام در دوران شیردهی

• در هنگام شیردهی، مصرف کلونازپام توصیه نمی شود. در زمان شیردهی باید با پزشک خود مشورت نمایید؛ زیرا داروهای جایگزین دیگری برای مادران شیرده موجود است.
• اگر پزشک، مصرف کلونازپام را در زمان شیردهی تجویز کرد و نوزاد به اختلالاتی مانند، وزن گیری غیرمعمول، به هم ریختن عادت های خواب، تنفس غیر طبیعی مشاهده شد باید در اسرع وقت با پزشک مشورت شود.

کلونازپام با چه داروهایی تداخل دارد؟

مصرف همزمان بعضی از دارو ها با کلونازپام تداخل ایجاد کرده و احتمال بروز عوارض جانبی را افزایش می دهد. در صورت مصرف یکی از قرص های زیر، قبل از شروع مصرف کلونازپام با پزشک مشورت کنید:

• داروهای ضد تشنج که برای درمان صرع استفاده می شود.
• داروهای ضد افسردگی که برای درمان مشکلات سلامت روان و افسردگی استفاده می شوند. مگر بنا به تشخیص روانپزشک
• داروهای خواب آور، برای درمان اضطراب یا مشکلات خواب تجویز می شود.
• داروهای تجویز شده برای در اسپاسم عضلانی، مانند باکلوفن یا تیزانیدین
• داروهای مورد استفاده برای کاهش فشار خون از جمله مهارکننده های ACE مانند آنالاپریل و لیزینوپریل. مسدود کننده های کانال کلسیم مانند آملودیپین و فلودیپین؛ و داروهای دیورتیک مانند اینداپامید و فلومتیازید
• مصرف آنتی هیستامین های خواب آور (آرام بخش) مانند کلرفنیرامین یا پرومتازین
• مسکن های قوی مانند کدئین، متادون، مورفین، اکسی کدون، پتیدین یا ترامادول.
• مصرف داروی سایمتیدین، ​​دارویی که برای مشکلات معده و سوزش قلب به کار می رود.
• ریفامپین، (برای درمان عفونت های باکتریایی) یا داروهای ضد قارچ مانند فلوکونازول
• مخلوط کلونازپام با داروهای گیاهی یا مکمل ها

 

سؤالات رایج در مورد کلونازپام

اگر سوال شما در این بخش نیست، آن را در بخش نظرات درج کنید تا پاسخ داده شود.

مکانسیم عمل کلونازپام چگونه است؟

کلونازپام متعلق به گروهی از داروها بنام بنزودیازپین ها است. این ماده با افزایش مقدار یک ماده شیمیایی آرام بخش به نام ” گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA)” در مغز عمل می کند. بسته به وضعیت سلامتی شما، مصرف این دارو می تواند سبب تسکین اضطراب، درمان و توقف تشنج یا آرام کردن اسپاسم عضلانی شود. این دارو همچنین سبب تسکین علائم سندرم پاهای بی قرار شود.

چه احساسی بعد از مصرف کلونازپام به فرد دست خواهد داد؟

کلونازپام به احساس آرامش کمک کرده و باعث کاهش احساس اضطراب می شود. مصرف داروی کلونازپام سبب خواب راحت می شود البته ممکن است در هنگام اولین مصرف، احساس سردرگمی و آشفتگی داشته باشید. این امر معمولاً با عادت به مصرف دارو بهتر می شود. در صورت وجود هر یک از این عوارض جانبی، باید از رانندگی و کار با ماشین آلات اجتناب شود.

 مدت زمان اثر گذاری دارو Clonazepam  چند ساعت است؟

سرعت اثرگذاری کلونازپام بسته به شرایط فرد و مدت زمانی که فرد از این دارو استفاده می کرده است دارد.

• برای درمان تشنج، تنش عضلانی و اسپاسم عضلانی غیر ارادی، کلونازپام باید از چند روز تا یک هفته مصرف شود تا اثرگذاری خود را داشته باشد؛ زیرا دوز مصرفی به تدریج افزایش یافته و تا زمان رسیدن به دوز مناسب باید مصرف شود.
• برای درمان اختلال هراس و سندرم پاهای بی قرار، یک ساعت بعد از مصرف کلونازپام، اثرگذاری آن شروع می شود

مدت زمان مصرف کلونازپام چقدر است؟

بازه مصرف قرص کلونازپام به این بستگی دارد که به چه علتی این دارو برای شما تجویز شده است. اگر این دارو برای درمان صرع تجویز شده باید کلونازپام به مدت طولانی مصرف شود. برای اختلالات دیگر، پزشک باید به طور منظم وضعیت را بررسی کرده و مدت زمان مناسب مصرف را تعیین کند. در صورت مصرف بیش از 4 هفته از دارو، باید قبل از قطع ناگهانی کلونازپام، دوز مصرفی به تدریج کاهش یافته تا از بروز علائم ترک دارو پیشگیری شود.

در صورت مصرف این دارو احتمال اعتیاد به آن وجود دارد؟

اگر مدت کوتاهی (2 تا 4 هفته) آن را مصرف کنید، کلونازپام اعتیاد آور نیست؛ اما اگر بیش از 2 تا 4 هفته این دارو را مصرف کنید باید به تدریج از دوز مصرفی آن بکاهید. در صورتی که سابقه مصرف مواد مخدر را دارید، احتمال اعتیاد به این دارو وجود دارد.

در صورت توقف مصرف کلونازپام چه اتفاقی رخ می دهد؟

اگر بیش از 2 تا 4 هفته از این دارو استفاده شده است و در صورت تجویز پزشک برای قطع مصرف کلونازپام، باید به تدریج دوز مصرفی کاهش یابد. در این صورت بدن با شرایط نبود قرص عادت کرده و علائم درد و خماری به وجود نمی آید. در صورت قطع ناگهانی مصرف Clonazepam عوارض جانبی زیر به وجود می آید:

• گیجی
• تشنج
• افسردگی
• احساس عصبی بودن یا تحریک پذیری
• تعریق
• اسهال
• اگر به تدریج دوز خود را کاهش دهید، خطر بروز این عوارض کاهش می یابد.

نکته مهم: مصرف کلونازپام را بدون مشورت با پزشک متوقف نکنید.

آیا مصرف داروهای مخدر روی کلونازپام تأثیر خواهند گذاشت؟

استفاده از حشیش، هروئین یا متادون و همچنین مشروبات الکلی با کلونازپام باعث افزایش اثرات خواب آلودگی کلونازپام می شود. مصرف این گونه مواد با این قرص احتمال خواب سنگین را افزایش داده و تنفس را مختل می کند. استفاده از کوکائین یا سایر مواد محرک مانند MDMA (اکستازی) و آمفتامین با کلونازپام نیز می تواند باعث خواب آلودگی شود.

آیا ممانعت غذایی باید هنگام مصرف کلونازپام رعایت شود؟

در هنگام مصرف کلونازپام، مصرف نوشیدنی های کافئین دار باید محدود شود. این نوشیدنی ها شامل (قهوه، چای، نوشابه، نوشیدنی انرژی زا، شکلات) می باشد. علت ممانعت غذایی نیز به این خاطر است که کافئین اثر داروی کلونازپام را کاهش می دهد.

آیا این دارو روی پیشگیری از بارداری تأثیر خواهد گذاشت؟

کلونازپام هیچگونه روش های پیشگیری از بارداری از جمله قرص ترکیبی و پیشگیری از بارداری اورژانسی را تحت تأثیر قرار نخواهد داد.

آیا این دارو روی قدرت باروری تأثیر خواهد گذاشت؟

تاکنون هیچ مدرک محکمی برای اثبات کاهش باروری مردان و زنان با مصرف کلونازپام وجود ندارد. اما بهتر است در صورتی که زوجین قصد بارداری دارند با پزشک خود در مورد تداوم درمان با این دارو صحبت کنند.

آیا هنگام استفاده از کلونازپام می توان رانندگی کرد؟

در صورتی که این دارو سبب خواب آلودگی، سرگیجه و شلی دست و پا، تاری دید و عدم تمرکز می شود باید در رانندگی و کار با ماشین آلات احتیاط کرد. این موارد ممکن است در زمان شروع اولین مصرف داروی کلونازپام رخ دهد. البته این علائم در زمان مصرف هر داروی دیگری نیز بروز می کند. اگر فرد مطمئن نیست که رانندگی در هنگام مصرف کلونازپام بی خطر است، با پزشک مشورت شود.

آیا تغییر در شیوه زندگی می تواند به اختلال هراس و سندرم پای بی قرار کمک کند؟

اگر از اختلال هراس رنج می برید، از راهکارهای زیر برای رفع آن استفاده کنید:

• یک کتاب خودمراقبتی برای درمان اضطراب بخوانید (از پزشک خود بخواهید که یکی از آنها را به شما توصیه کند)
• روشهای درمانی اضافی مانند ماساژ و آروماتراپی یا فعالیتهایی نظیر یوگا یا پیلاتس به افزایش احساس آرامش فرد کمک می کند.
• تکنیک های تنفس به کاهش علائم کمک می کند.
• مرتباً ورزش کنید تا استرس و تنش را کاهش دهید.
• برنامه ها و اپلیکیشن های سلامت روان را دانلود کنید.

اگر مبتلا به سندرم پاهای بی قرار هستید، تغییراتی در سبک زندگی سبب بهبود وضعیت می شود:

• ترک سیگار
• به طور منظم ورزش کنید (اما از ورزش کردن قبل از خواب خودداری کنید)
• عادت های خواب خوب، مانند ساعت منظم برای رفتن به رختخواب و بیدار شدن از خواب، نخوابیدن در طول روز، استراحت کردن قبل از رفتن به رختخواب در درمان سندروم پاهای بی قرار کمک شایانی می کند.
• اجتناب از داروهای تحریک کننده علائم که باعث وخیم تر شدن سندروم می شود (اگر فکر می کنید داروهایتان باعث ایجاد علائم می شود با پزشک برای مصرف این داروها مشورت کنید.

این مقاله ترجمه دکتر امیر شیرین زاده و برگزفته  از سایت سازمان سلامت همگانی انگلستان می باشد. سازمان سلامت همگانی انگلستان زیر نظر وزارت سلامت این کشور، برای گسترش پیشگیری و بهبود سلامت روان افزاد فعالیت می کند. اصل مقاله را می توانید در لینک زیر مشاهده کنید:

https://www.nhs.uk/medicines/clonazepam