داشتن عزت نفس بالا یکی از مهمترین ویژگیهای شخصیتی است که هر فرد باید برای کسب موفقیت و تعامل با دیگران از آن بهرهمند باشد. کسانی که از عزت نفس کافی برخوردار نیستند نگرش مثبت و متعادلی نسبت به تواناییهای خود ندارند. این افراد ممکن است در برخی از زمینهها از مهارتها و تواناییهای لازم برخوردار باشند اما به دلیل شک و تردیدی که نسبت به خودشان دارند نتوانند آنها را بروز دهند. به همین جهت کمبود عزت نفس میتواند اثرات منفی بر زندگی شخصی و تحصیلی افراد داشته باشد. اگر مایلید بدانید چرا باید عزت نفس داشته باشیم انتهای مطلب از کلینیک روانشناسی در تهران دکتر شیرین زاده را از دست ندهید.
چرا عزتنفس ندارم و چرا عزت نفس مهم است؟
کمبود عزتنفس میتواند تحتتأثیر عوامل گوناگونی رخ داده باشد. یکی از این عوامل رفتارهای والدین با کودکان است. والدینی که فرزندان خود را در لیست مقایسه با سایرین قرار میدهند عزتنفس آنها را پایین میآورند. کودکانی که در مدرسه توسط همکلاسیهای خود مورد قلدری قرار میگیرند نیز ممکن است در بزرگسالی با مشکلات اعتماد به نفس و عزت نفس روبهرو شوند. اگر هیچ یک از شرایطی که گفتیم برای شما اتفاق نیفتاده است باید علت را در خودتان جستوجو کنید همچنین میتوانید با شرکت در کلاس اعتماد به نفس در تهران، عزت نفس و اعتماد به نفس خود را تقویت کنید.
شما باید هنگامی که درباره خودتان صحبت میکنید کلمات مناسبی را به کار بگیرید. ضمیر ناخودآگاه شما میتواند بهشدت تحتتأثیر کلمات منفی که برای خودتان تکرار میکنید قرار گیرد. اگر بین چیزهایی که آرزو داریم و چیزهایی که داریم نیز فاصله زیادی باشد ممکن است با کاهش عزتنفس روبهرو شویم. هنگامی که آرزوهای بلندمرتبه داریم که در حال حاضر خارج از توان ما هستند سرخورده میشویم و عزت نفسمان کاهش مییابد. به همین دلیل باید هنگام برنامهریزی برای آینده ضمن داشتن عزت نفس بالا اهدافتان را پلهپله جلو ببرید. هیچکس یکشبه به خواستههای خود نرسیده است.
تاثیر عزت نفس در روابط اجتماعی زمانی بیشتر نمایان میگردد که افراد فاقد آن در زندگی شخصی، کاری و تحصیلی به این دلیل شکست میخورند. فردی که عزت نفس و اعتماد به نفس کافی دارد قادر است کوه را نیز جابهجا کند. فردی که فاقد عزت نفس لازم است در جامعه و نزد خانواده، معلمین، محیط کار و… نیز مقبولیت کافی ندارد؛ زیرا نمیتواند آنگونه که باید استعدادها و مهارتهای گوناگون خود را شکوفا کند. عزت نفس بالا موجب میشود از زندگی خود احساس رضایت و خوشبختی داشته باشید و در زندگی چیزی مهمتر از شادی وجود ندارد.
داشتن عزت نفس بالا به چه معناست؟
تأثیر عزت نفس در موفقیت کاملاً مشهود است. داشتن عزتنفس بالا یعنی این که شما نسبت به خودتان احساس ارزشمندی میکنید. از نشاندادن مهارتها و تواناییهای خود در عرصههای مختلف ترس و واهمهای ندارید. افراد با عزت نفس بالا در زمینه کاری و زندگی شخصی موفق هستند و همواره برای رسیدن به جایگاه بهتر تلاش میکنند. چنین افرادی هیچگاه از اهداف خود دست نمیکشند و اگر شکست بخورند نیز قضاوتهای دیگران برایشان ذرهای اهمیت ندارد.
این افراد هیچگاه خودشان را در جایگاه مقایسه با دیگران قرار نمیدهند. آنها نقاط ضعف و قوت خود را با آغوش باز میپذیرند و تلاش میکنند با برطرفکردن ضعفهایشان از خودشان شخصیت قویتری بسازند. مهمترین ویژگی که افراد با عزت نفس بالا دارند توانایی و مهارت در «نه گفتن» به دیگران است. آنها همیشه خواستهها و نیازهای خود را در اولویت قرار میدهند و ضمن داشتن عزت نفس بالا خود را برده انجام خواستههای دیگران نمیکنند.
چرا عزت نفس ندارم؟
احساس اضطراب و شرم یکی از مهمترین عواملی است که موجب کاهش عزت نفس میگردد. استرس و اضطراب موجب میشود افراد هیچ حرکتی برای پیشرفت خود انجام ندهند فقط به این دلیل که از شکست هراس دارند. همچنین افرادی که زیاد به نظرات و حرفهای دیگران درباره خودشان اهمیت میدهند نیز با کاهش عزت نفس مواجه میگردند. اگر سرکوبهای دوران کودکی منجر به ناتوانی شما در ابراز خواستهها و نیازهایتان شده است نیز احتمالاً فردی بدون عزت نفس هستید. اگر جزو افرادی هستید که به نقطهضعفهایتان بیشتر از نقاط قوت بها میدهید باید بگویم که خود را در معرض کاهش عزت نفس قرار دادهاید. بهجای انتقاد مداوم با خودتان مهربان باشید تا تاثیر عزت نفس بر سلامت روان خود را ببینید.
چرا داشتن عزت نفس بالا مهم است؟
عزت نفس بالا برای بهبود سلامت روان و زندگی با آرامش ضروری است. عزت نفس کافی موجب میگردد انسان درک صحیحی از مدیریت مشکلات، یادگیری مهارتها و ارزیابی شرایط مختلف داشته باشد. چنانچه اعتماد به نفس و عزت نفس خوبی داشته باشید، روی قسمتهای منفی شخصیتتان تمرکز نمیکنید و خود را سیبل انتقادات و سرزنشها نخواهید کرد. تاثیر عزت نفس در رابطه عاطفی شما نیز منجر میشود از زندگی لذت ببرید و احساس خوبی داشته باشید. افراد با عزت نفس به خوبی میتوانند فشار و استرس ناشی از کار و زندگی را مدیریت نمایند. فردی که از عزت نفس کافی برخوردار است بهجای ناامیدی هنگام شکستها، احساس کمبود و درماندگی سعی میکند با داشتن عزت نفس بالا شرایط را به نفع خود تغییر دهد.
به طور مثال، اگر در محل کار با مشکلی روبهرو میشود که قادر به حل آن نیست سعی میکند از همکاران خود برای رفع آن کمک بگیرد. این در حالی رخ میدهد که فرد بدون عزت نفس بابت مشکل به وجود آمده مرتب از خودش انتقاد میکند و چون توانایی حل آن را ندارد خود را سرزنش میکند. داشتن احساسات مثبت نسبت به خودتان منجر میشود با چالشهای مختلف زندگی درگیر شوید و از آنها سربلند بیرون بیایید. به طور کلی برای افراد سالم، تاثیر عزت نفس در زندگی انسان به گونه است که اگر شرایط به نحوی که آنها میخواهند پیش نرفت، ضعف یا نقصی داشتند و در کاری شکست خوردند دنیا برایشان تمام نشده است.
عزت نفس کافی و مناسب با رفتارهای که برای کمککردن به دیگران انجام میگیرد، مانند روابط مثبت کاری و خانوادگی، همدلی، سخاوت و انعطافپذیری نیز در ارتباط است. در یکی از تحقیقات سال ۲۰۱۴، دانشمندان پی بردند، دانشجویانی که عزت نفس بالاتری داشتند از روابط خانوادگی و دوستانه بهتری برخوردار بودند.
رابطه عزت نفس و استرس
بین عزت نفس و شیوه تجربه استرس نیز رابطه وسیعی برقرار است. رفتارهای جامعه دوستانهای که در بخش قبل به آن اشاره کردیم موجب کاهش اثر منفی عوامل استرسزا در زندگی افراد میگردد. افراد با عزت نفس از تواناییهای لازم برای مدیریت میزان استرس برخوردار هستند. این افراد اجازه نمیدهند سطح اضطراب و استرس آنها از حد معینی تجاوز کند؛ زیرا بهخوبی از اثرات مخرب آن آگاه هستند.
این در حالی است که افراد با عزت نفس پایین نمیتوانند از پس کنترل استرس خود برایند به همین خاطر ممکن است سلامت جسمی و روانی آنها توسط بیماریهای گوناگونی مانند، ام اس و افسردگی تهدید شود. داشتن عزت نفس بالا از بروز چنین مواردی جلوگیری مینماید.
رابطه عزت نفس و رفتار اجتماعی
همانطور که قبلاً نیز اشاره کردیم از تاثیر عزت نفس در روابط اجتماعی نمیتوان بهسادگی عبور کرد. افرادی که عزت نفس بالایی دارند این ویژگی در رفتار آنها در جامعه نیز تأثیرگذار است. به طور مثال، این افراد از صفاتی مانند بخل و حسادت دور هستند. هنگام موفقیتها همیشه حواسشان به کسانی است که در این مسیر به آنها کمک کردهاند و تنها خودشان را عامل موفقیت به دست آمده نمیدانند.
این افراد معمولاً نسبت به دیگران رضایت بیشتری از شغلشان دارند. دیگران نیز همیشه با فردی که عزت نفس و اعتماد به نفس خوبی دارند بهتر رفتار میکنند. آنها به خوبی میدانند که چنین افرادی برای خودشان مرزبندی دارند و اجازه نمیدهند هیچکس با عبور از خطقرمزها آرامش آنها را به هم بزند. این افراد به خوبی از مسئولیتهای خود به عنوان پدر، فرزند و همسر آگاه هستند و آنها را به بهترین وجه ممکن انجام میدهند. فرد با عزت نفس در رفتوآمدهای خود نیز ترجیح میدهد با افراد موفق و حرفهای در زمینههای مختلف ارتباط داشته باشد تا با الگو قراردادن آنها بتواند درسهای جدیدی از آنان بیاموزد و از تجربیات آنها برای کسب موفقیتهای بیشتر استفاده نماید.
تاثیر عزت نفس در رابطه عاطفی
آقا یا خانمی که از عزت نفس کافی برخوردار است، میتواند روابط عاطفی خود را بهخوبی پیش ببرد و آنها کنترل نماید. آنها هنگام بهوجودآمدن هر مشکلی سعی میکنند بدون هیچ توهین یا بحثی آنها را حل نمایند. افراد دارای عزت نفس بهجای پاککردن صورتمسئله، ریشه مشکل را شناسایی کرده و آن را به طور اساسی برطرف مینمایند. آنها میدانندکه داشتن عزت نفس بالا لازمه تربیت فرزندان سالم است. زوجهای با عزت نفس نسبت به رفتارهای سمی که ممکن است سلامت روانی کودک آنها را به خطر اندازد کاملاً آگاه هستند و با چنین رفتارهایی کودکان بدون عزت نفس، مضطرب و پریشان را تحویل جامعه نمیدهند.
همانطور که میدانید، خانواده مهمترین رکن هر جامعهای محسوب میگردد، بنابراین سلامت روانی اعضای آن افراد سالمی را وارد جامعه میکند. اگر رابطه عاطفی پدر و مادر خانواده با فرزندان یک رابطه حمایتگرانه باشد قطعاً منجر به سلامت روانی و افزایش عزت نفس آنها میشود. زوجهایی که محبت خود را از فرزندان دریغ میکنند و آنها را بهخاطر اشتباهاتی که مرتکب میشوند مورد سرزنش قرار میدهند، از آنها فردی دروغگو و افسرده میسازند که در جامعه به دیگران نیز آسیب میزنند.
تاثیر عزت نفس در موفقیت
به نظر شما عامل موفقیت افراد با عزت نفس چیست؟ مهمترین ویژگیای که افراد با اعتماد به نفس دارند مسئولیتپذیری و برنامهریزیهای منظم آنها در انجام کارها است. این افراد تا دستیابی به اهدافشان از پا نمینشینند. در صورتی که در مسیر پر پیچ خم موفقیت با شکست مواجه شوند، ناامید نخواهند شد و پرقدرتتر از قبل به حرکت خویش ادامه میدهند. آنها اهداف خود را بهدرستی مشخص میکنند و توقعات و خواستههای خود را بر اساس ویژگیها، ابزارها و تواناییهایی که در حال حاضر دارند تنظیم میکنند.
این افراد هرگز برای کمکگرفتن از دیگران خجالت نمیکشند و در صورت نیاز این کار را انجام میدهند. افراد دارای عزت نفس به خودشان و مهارتهایی که دارند، کاملاً واقف هستند و میدانند با مثبتاندیشی میتوانند به آنچه در سر میپرورانند دست پیدا کنند. آنها از شکستخوردن در مسیر خود، حرفها و قضاوتهای دیگران بیم ندارند و هیچ اهمیتی برای آنها قائل نمیشوند.
جمعبندی
در مقاله امروز سعی کردیم داشتن عزت نفس بالا را از جنبههای مختلف مورد بررسی قرار دهیم. اگر از عزت نفس کافی برخوردار نیستید میتوانید در کلاسهای افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس شرکت نمایید. صحبت با تراپیست نیز میتواند گره از مشکلات شما باز کند. به طور کلی تمام افکار افراد با عزت نفس روی کلمه «میتوانم» خلاصه شده است. اگر درباره این مقاله سوالی دارید، آن را با ما در میان بگذارید.
