راههای درمان اختلال خودشیفته با توجه به نوع اختلالات متفاوت خواهد بود. افراد دچار اختلال شخصیت خودشیفتگی یا NDP افرادی با هویت عالی، نیاز به تحسین مداوم و فاقد همدلی هستند که در صورت مشاهده علائم، به درمان اختلالات خودشیفتگی نیاز خواهند داشت. این افراد تصور میکنند بسیار خاص یا منحصر به فرد بوده و میتوانند به موفقیتهای نامحدود دست پیدا کنند. در ادامه برای درمان خودشیفتگی پنهان و برطرف کردن اختلالات آن مطالبی ارائه خواهد شد. درمان این اختلال کمک میکند تا بر مشکلات اساسی و زیربنایی غلبه شده و در نهایت رفتارهای ناکارآمد کاهش پیدا کنند. درمان شناختی-رفتاری یا CBT همراه با شناسایی رفتارهای آسیب زا و جایگزینی آن با رفتارهای مثبت بسیار موثر است. در ادامه، در این مورد بیشتر گفته خواهد شد.
روشهای درمان قطعی خودشیفتگی
درمان اختلال شخصیت خودشیفته اغلب حول محور گفتار درمانی است که از آن به روان درمانی یاد میکنند. افراد دچار این اختلال باید در ابتدا درمان خود را با یک روان درمانگر شروع کرده و سپس از روشهای درمانی مختلف استفاده کنند. به طور کلی اختلالات مربوط به شخصیت خودشیفته در مردان شایعتر از زنان است و زمان شروع آن نیز به نوجوانی یا اوایل بزرگسالی برمیگردد. در برخی موارد ممکن است کودکان نیز ویژگیهای خودشیفتگی از خود بروز دهند. با وجود مشکلات موجود، درمان این افراد میتواند برای آنها بسیار مؤثر و کمککننده باشد. متخصصین از قبیل روانپزشکان و روانشناسان میتوانند از طریق مصاحبههای روانشناسی و زیر نظر گرفتن علائم و عملکرد افراد در زمانی طولانی، این اختلال را به طور کامل تشخیص داده و راههای درمان اختلال خودشیفته را نیز بررسی میکنند.
متخصصین و روانشناسان طی یک مصاحبه با افراد دچار این اختلال، علائم و رفتارهای فرد دارای این اختلال را شناسایی خواهند کرد. علائمی از قبیل عدم توجه به نیازهای دیگران، داشتن روابط اهرمی و نمودارهای تفکری نادرست و تحمل آن توسط این افراد همگی میتوانند از علائم شخصیت خودشیفتگی باشند. برخی از ارزیابیها و تستهای روانشناسی نیز میتوانند برای تشخیص این اختلال مفید واقع شوند. همچنین روان رمانگر میتواند برای تشخیص این اختلال و ارزیابی ویژگیهای شخصیتی، علاوه بر تستهای روانشناسی از مصاحبه خانوادگی و مصاحبه با افراد نزدیک نیز استفاده کند.
در برخی موارد ممکن است تصور شود درمان قطعی اختلال خودشیفتگی وجود ندارد. اما باید گفت با وجود مقاومت این افراد در پذیرش نیاز به درمان، در صورت حمایت متخصصان بهداشت روان میتوان درمان قطعی و بهبودهای قابل توجهی در علائم و نشانههای این اختلال در افراد ایجاد کرد.
درمان شخصیت خودشیفته به روش درمان شناختی رفتاری
اگرچه اختلال شخصیت خودشیفتگی میتواند از طریق روشهای مختلف درمان شود، اما باید گفت درمان کامل آن کمی دشوار است. دلیل اصلی آن نیز اختلالات فکری این افراد است که باعث میشود افراد دچار شخصیت خودشیفتگی تصور کنند هیچگونه مشکلی نداشته و تمایل دارند تا بیشتر افراد دیگر را در مورد هر موضوعی مقصر بدانند. در حال حاضر از روشهای نوین در روان درمانی یا دارو برای علائم ان پی دی در افراد استفاده میشود. البته باید توجه داشت که برای درمان خودشیفتگی پنهان باید از درمانگرهایی استفاده شود که آموزشهای تخصصی در این زمینه دیده باشند.
انواع روان درمانی مانند خانواده درمانی یا گروه درمانی نیز در بهبود علائم و رفتارهای آسیب زا موثر هستند. شناسایی عقاید و رفتارهای نامناسب با گروه افراد خانواده و اعضای گروه و حذف آنها یا جایگزینی با رفتارهای مثبت و سالم هدف این نوع درمان است. استفاده از انواع راههای درمان اختلال خودشیفته میتواند در بهبود اختلال شخصیت خودشیفتگی مؤثر واقع شود. البته امکان درمان کامل برای این مشکل از طریق روان درمانی کمی دشوار است. با این حال میتوان علائم را کنترل کرده و به افراد کمک کرد تا زندگی خود را بهبود بخشیده و به شیوه کارآمدتری در اجتماع رفتار کنند.
فرد در طول درمان عزت نفس خود را بازیابی کرده و امکان درک درستی از تاثیر رفتار خود بر یگران را خواهد داشت. در صورتی که این اختلال با دیگر اختلالات از قبیل افسردگی و یا اضطراب نیز همراه شود، ممکن است دارو درمانی نیز کمک کننده باشد. با این حال، درمان اصلی این نوع اختلالات روان درمانی است.
رواندرمانی با محوریت انتقال برای درمان قطعی خودشیفتگی
روش روان درمانی با محوریت انتقال یک روش درمانی از نوع روانگردان و بر اساس تئوری ابژه است که از طریق قرارداد درمانی بین فرد مبتلا به اختلال و پزشک و از طریق درمان کلامی آغاز خواهد شد. در این زمینه باید نقشها و وظایف این دو فرد به طور کامل تعریف شود. همچنین افراد دچار این اختلال باید طی همکاری با پزشک اهداف خود را ر زمینههای مختلف بیان کرده و به حفظ رابطه مؤثر بین خود و پزشک کمک کنند. روان درمانگر میتواند با تمرکز روی رابطه خود با بیمار، به وی کمک کند تا الگوهای رفتاری و شناختی ناسازگار و دچار مشکل را شناسایی کرده و آنها را به شکلی مؤثر و برای درمان قطعی خودشیفتگی تغییر دهد.
درمان متمرکز بر طرحواره برای درمان خودشیفتگی
یکی از راههای درمان اختلال خودشیفته روان درمانی متمرکز بر طرحواره است. در این روش با ترکیب درمان شناختی رفتاری و روان درمانی به این افراد کمک میشود تا بتوانند طرحهای ناسالم خود را شناسایی کرده و آنها را با طرحهای سالم جایگزین کنند. افراد دچار این اختلال به طور مداوم دارای برداشتهای منفی از خود و دیگران در ذهن هستند. بنابراین با اصلاح این برداشتهای منفی میتوان به درمان و بهبود این افراد کمک کرد.
روشهای درمانی مؤثر روی اختلالات افراد خودشیفته از جمله دوره عزت نفس به آنها کمک خواهد کرد تا ارتباط بهتری با دیگران برقرار کرده و در روابط لذت صمیمیت و ارزشمندی را درک کنند. همچنین این افراد پس از درمان، علاوه بر افزایش ظرفیت پذیرش انتقاد و حفظ رابطه، میتوانند درک از احساسات خود را به شکلی مناسب تنظیم کنند.
با توجه به اینکه افراد خودشیفته تلاش دارند تا آسیبپذیریهای خود را از چشم دیگران پنهان کنند، بنابراین ممکن است برای درمانگران با مشکلاتی همراه شوند. برای اختلال شخصیت خودشیفته ۳ طرحواره اصلی شامل محرومیت عاطفی، نقص و شرم و استحقاق وجود دارد. با استفاده از این روش درمانگر در کلینیک روانشناسی تهران میتواند بخشهای ناسالم فرد دچار اختلال شخصیت خودشیفتگی را شناسایی و با آن مبارزه کند. همچنین از قسمتهای سالم و کارآمد وی نیز به شکلی بهینه استفاده خواهد شد. بنابراین برای استفاده از این طرحواره درمانی باید مدل ذهنیت طرحوارهای برای آن استفاده شود.
درمان خودشیفتگی با درمان موثر و مفید مبتنی بر ذهن
برای اینکه اختلالات مربوط به یک شخصیت خودشیفته به طور کامل درمان شود، باید توسط روان درمانگر متخصص و به شکلی دقیق در کلینیک روانشناسی تهران مورد ارزیابی قرار بگیرد. بنابراین نمیتوان تنها با مشاهده برخی از علائم مربوط به این اختلال، به طور قطعی از راههای درمان اختلال خودشیفته از قبیل درمان مبتنی بر ذهن، برای این افراد استفاده کرد. درمانگر متخصص و حرفهای به درستی علائم مربوط به این اختلالات را تشخیص داده و میتواند درمان مربوط به آن را به شکلی صحیح آغاز کند. درمان مبتنی بر ذهن همراه با درمانگر متخصص میتواند به افراد دچار این اختلال کمک کند.
یکی از روشهای کارآمد برای درمان قطعی خودشیفتگی استفاده از روش درمانی مبتنی بر ذهن است. با کمک این روش میتوان به افراد دچار اختلال کمک کرد تا روی افکار و احساسات دیگران تمرکز کرده و انعکاس اعمال خود را مشاهده کنند. در نهایت از این طریق یک ارتباط روانی ایجاد خواهند کرد. بدین ترتیب این افراد باید در طول درمان خودشیفتگی پنهان روی افکار، اعمال و فعالیتهای افراد تأمل بیشتری داشته و به دقت آنها را تحلیل کنند. در نهایت رفتار خود را نیز متناسب با رفتار دیگران ارائه خواهند کرد.
درمان شخصیت خودشیفته به روش رفتاردرمانی دیالکتیکی
یک درمانگر متخصص میتواند بر اساس تجربه و مهارت خود روشهای درمانی متفاوتی را برای افراد دچار این اختلال در نظر بگیرد. یکی از این روشها، رفتار درمانی دیالکتیکی است. این نوع درمان شناختی رفتاری روی ذهن آگاهی، مهارتهای ارتباطی و احساسات تمرکز داشته و میتواند به شناخت افراد دچار این اختلال از تفکر و حالات خود کمک کند. افراد دچار اختلال خودشیفتگی درست در مقابل افراد همدل قرار دارند و طبق افکار این افراد تحمل و درک دیگر افراد در روابط اجتماعی دشوار است.
روان درمانگر به افراد دچار اختلال شخصیت نارسیسیسم کمک میکند تا بتوانند اجتماع و افراد حاضر در آن را همانگونه که هستند، تحمل کنند. در واقع افراد دارای شخصیت خودشیفته یاد میگیرند تا چگونه محیط اطراف را در زمانی که دنیا مطابق میل آنها نیست، درک کنند.
این نوع رفتار درمانی به عنوان یکی از راههای درمان اختلال خودشیفته برای نخستین بار در دهه ۱۹۷۰ توسط مارشا لینهان از روانشناسان آمریکایی مورد استفاده قرار گرفت. منظور از این نوع رفتار درمانی ترکیب عقاید متضاد بوده و روی ترک رفتارهای غیر مفید تمرکز خواهد داشت. با استفاده از این روش میتوان به افراد دچار اختلال کمک کرد تا واقعیت زندگی و رفتارهایشان را پذیرفته و برای تغییر آنها تلاش کنند.
از مهمترین تأثیر روان درمانی شخصیت خودشیفته در کلینیک روانشناسی تهران
- کمک به افراد دچار اختلال برای برقراری ارتباط مؤثر و بهتر با دیگران به صورتی که روابط اجتماعی آنها لذت بخشتر، با ارزشتر و نزدیکتر شود.
- درک احساسات به صورت عمیق و آنچه که این افراد را به سمت بیاعتمادی و دوست نداشتن دیگران سوق میدهد.
- تمرکز اصلی روان درمانی روی یادگیری و پذیرش مسئولیت از سوی افراد دچار اختلال است.
- روابط شخصی این افراد باید توسط آنها پذیرفته شده و برای حفظ آنها نیز تلاش شود.
- کمک به افراد دچار اختلال شخصیت خودشیفتگی برای شناخت هرچه بهتر مهارتها، پتانسیلها و تواناییها و افزایش ظرفیت آنان در پذیرش انتقاد یا شکست
- درک و مدیریت احساسات توسط افراد دچار تختلالات بیان شده از طریق کلاس عزت نفس در تهران
- تعیین اهداف قابل انجام و قابل پذیرش به جای اهداف غیر واقع بینانه
عوارض مربوط به اختلالات شخصیت خودشیفتگی چیست؟
- ایجاد اختلال در روابط عاطفی و روابط اجتماعی با اطرافیان
- امکان بروز مشکلات متعدد در مدرسه، محل کار یا خانه
- احتمال بروز برخی اختلالات در زمینه خوردن مانند زیاده خوری یا بیاشتهایی
- ایجاد مشکلات مربوط به سلامت جسمانی
- سوء مصرف مواد مخدر یا احتمال مصرف الکل
- افزایش افکار منفی و یا رفتارهایی که با خودکشی ارتباط دارند.
حرف آخر
همانطور که در این مطلب بیان شد، اختلال شخصیت خودشیفته ممکن است برای دیگران بسیار آزاردهنده باشد. بنابراین بهبودی این اختلال با کمک راههای درمان اختلال خودشیفته و درمان قطعی خودشیفتگی باید جدی گرفته شود. زیرا این افراد به طور دائم در حال انتقاد از دیگران بوده و علاقهای به شنیدن انتقاد دیگران از خود ندارند. به همین دلیل اطرافیان چنین افرادی ممکن است زندگی مطلوب و روابط مناسبی با این افراد نداشته باشند. برای درمان قطعی نیز میتوان از مشاورین متخصص و روان درمانگرها و همچنین کلاس عزت نفس در تهران کمک گرفت. کلینیکهای تخصصی روانشناسی ضمن بررسی اختلالات، مشاهده علائم و تشخیص نوع خودشیفتگی، میتوانند خدمات خود را برای این افراد به نحوی مطلوب ارائه دهند.
