خودارضایی یا استمنا که در انگلیسی masturbation گفته می شود، یکی از پر بحث ترین و پر چالش ترین مباحث روانشناسی است. هیچ موضوعی به اندازه خود ارضایی تاکنون بحث برانگیز نبوده است. ما در این مقاله تمامی ابعاد این موضوع را به دور از تعصب و از دیدگاه علم روانشناسی بررسی می کنیم. آنچه در این مقاله از مرکز مشاوره آنلاین دکتر شیرین زاده می خوانید کاملا بر مبنای علم است اما ممکن است با باورهای مذهبی یا دینی برخی افراد در تعارض باشد. قابل ذکر است که ما نظری در خصوص موارد دینی این موضوع نداریم و هر شخصی بنا به اعتقاد خودش، می تواند از دستورات دینی که به آن اعتقاد دارد، پیروی کند یا نکند.
خودارضایی چیست؟
به هر عملی که به وسیله خود فرد و بدون دخالت فرد دیگری انجام شده و سبب رسیدن به مرحله ارضا در مردان یا ارگاسم در زنان شود، خودارضایی یا استمنا می گویند. گاهی اوقات افراد ممکن است این کار را با یک وسیله دیگر و گاهی اوقات بدون استفاده از وسیله ای انجام می دهند. همچنین این کار ممکن است با تخیل کردن، مالش، خواندن یا دیدن موارد تحریک کننده، بنا به سلیقه فرد صورت گیرد. خودارضایی در مردان و زنان دیده می شود. از نقاشی های روی غارها می توانیم قدمت خود ارضایی را با قدمت وجود انسان برابر بدانیم. همچنین خودارضایی در برخی از گونه های جانوری نیز دیده می شود.
خودارضایی در زنان
خودارضایی در هر دو جنس زن و مرد مشاهده میشود، اما به نظر میرسد زنان کمتر به این کار میپردازند. با این حال، حدود سه چهارم از زنان خودارضایی میکنند. روشهای مختلفی برای خودارضایی در دختران وجود دارد، از جمله مالش آلت جنسی یا نواحی حساس بدن که لذت جنسی بیشتری به همراه دارند، و نیز استفاده از اشیاء خارجی درون واژن.
برخی از زنان از اسباببازیهای جنسی مانند ویبراتورها برای خودارضایی استفاده میکنند. برخی با تحریک نقطه جی (G spot) یا کلیتوریس به ارگاسم میرسند، در حالی که برخی دیگر با دخول و ادامه این حرکت تا رسیدن به ارگاسم واژینال خود را ارضا میکنند.
خودارضایی میتواند برای زنانی که میل جنسی کمی دارند یا به سختی به ارگاسم میرسند، مفید باشد و به آنها کمک کند تا بدن خود را بهتر بشناسند.
سن شروع خودارضایی در دختران
سن شروع خودارضایی در دختران: خودارضایی در زنان کمی متفاوت است. آنها ممکن است در سنین بسیار جوان متوجه شوند که میتوانند از تحریک لذت ببرند، اما این تجربه برای آنها کمتر شایع است. دختران در اوایل دورههای نوجوانی خود از روشهای مختلفی برای خودارضایی استفاده میکنند، مانند استفاده از فشار آب یا مالیدن کلیتوریس و سایر قسمتهای آلت تناسلی با اشیاء مختلف. گزارش شده است که آنها کمتر از پسران از خودارضایی استفاده میکنند. خودارضایی برای دختران یک راه عالی برای تجربه احساسات و بررسی بدن خود است. در دوران نوجوانی، عشق و میل جنسی به عنوان مسائلی مشترک مطرح میشود، و با پرورش این احساسات و آگاهی از آنها، تلاش برای رسیدن به رضایت فیزیکی و روحی را مشاهده میکنیم.
خودارضایی پسران
بدن پسران در مقایسه با دختران سادهتر است و نسبت به آنها سریعتر به اوج لذت جنسی میرسند. ارگاسم در مردان با شکل و نوعی متفاوت از زنان همراه است، به همین دلیل خودارضایی در پسران سادهتر از دختران میباشد. معمولاً پسران با حلقه کردن دست به دور آلت تناسلی و حرکت دادن آن به جلو و عقب خودارضایی میکنند. این حرکت شبیهسازی ورود به واژن است و با تحریک نقاط حساستر، به سرعت به ارگاسم میرسند.
پسران اغلب در سنین پایین شروع به خودارضایی میکنند. اولین تجربه خودارضایی برای پسران ممکن است بدون درک کامل از رابطه جنسی و فیزیولوژی بدنشان باشد، اما این کار را انجام میدهند زیرا لذتی ناشناخته برایشان ایجاد میکند.
سن شروع خودارضایی در مردان
سن شروع خودارضایی در مردان معمولاً در دوره ۱۲ تا ۱۵ سالگی آغاز میشود. در پسران جوان، معمولاً در زمان ورود به دوره بلوغ، این عمل را آغاز میکنند و در آن زمان مفاهیم مقاربت جنسی را یاد میگیرند. در گذشته، مرز بین درک و عدم درک از روابط جنسی با جنس مخالف برای پسران با تجربه مقاربت جنسی وجود داشت. اما امروزه با گسترش استفاده از اینترنت و پورنوگرافی، حتی مردان بدون تجربه جنسی نیز دانش کافی در این زمینه را دارند. به طور کلی، پسران بیشتر از دختران وقت و تلاش بیشتری را برای خودارضایی صرف میکنند. برای پسران، علاوه بر اضطراب و فشارهای روانی، کشف مدلهای جنسی و تمایلات جنسی نیز میتواند دلیل استمناء باشد. آنها همچنین به دنبال روشهای مختلف برای درک بهتر روابط جنسی و تأمین نیازهای جنسی خود هستند.
خودارضایی چه تاثیری بر میل جنسی و رابطه جنسی دارد؟
خودارضایی واقعیتهایی درباره تأثیر آن بر رابطه جنسی و میل جنسی دارد. خودارضایی با خشونت یا فشار زیاد ممکن است به کاهش حساسیت جنسی و کاهش میل جنسی نسبت به همسر منجر شود. مردان میتوانند با تغییر روشهای خود و زمان، این مشکل را حل کنند. در بعضی موارد، خودارضایی ممکن است به ارگاسم طولانیتر یا ارگاسم دردناک در زنان و حتی انزال دردناک در مردان منجر شود. تکرار بیش از حد خودارضایی میتواند به پوستهشدن واژن یا آلت تناسلی آسیب برساند، اما اگر تعداد آن بیش از حد مشخصی نباشد، عوارض بلندمدتی نخواهد داشت. استفاده از آلات مصنوعی آلوده میتواند خطر ابتلا به بیماریهای مقاربتی را افزایش دهد، همچنین تجربه خودارضایی با دیگران نیز به میزان کمی میتواند این خطرات را افزایش دهد.
اثر خودراضایی بر روی جسم و روان، بسته به روش انجام آن، تعداد دفعات و چگونگی انجام متفاوت است. در ادامه این مقاله رابطه استمنا با انزال زودرس بررسی شده است. اگر به طور درست و بدو از استرس و بدون حالت اعتیاد وار انجام شود، معمولا مشکلی به وجود نمی آورد.
رابطه خودارضایی با رابطه جنسی نیز همین طور است. برخی افراد با خودراضایی شناخت بیشتری از بدن خود و چگونگی ارگاسم پیدا می کنند و این موضوع به آنها در داشتن رابطه جنسی بهتر کمک می کند. خانم ها غالباً با خودارضایی پیچیدگی های بدن خود را بیشتر شناسایی کرده و در رابطه جنسی بهتر عمل می کنند. به طور کلی این موضوع از هر شخصی به شخص دیگر، متفاوت است و نمی توان نسخه کلی برای همه پیچید.
تعداد دفعات خودارضایی چند بار باید باشد؟
همانطور که انسانها از نظر میزان نیاز به غذا و کالری متفاوت هستند، در خصوص میزان میل جنسی هم تفاوت هایی وجود دارد. آیا کسی که ۱۰ قاشق غذا می خورد و سیر می شود و موارد مورد نیاز بدنش تامین می شود با کسی که یک بشقاب می خورد و باز هم تناسب اندام داشته و ایرادی در جسم او نیست، مشکلی دارند؟ هر دوی این افراد طبیعی و سالم هستند. این موصوع در مورد تعداد دفعات خودارضایی نیز صادق است. بنابراین برای برخی از افراد تعداد دفعات خودارضایی ممکن است ۳ بار در هفته باشد و برای برخی دیگر، هفته ای یک بار کفایت کند. معمولا این موضوع و تعداد دفعات خودارضایی به سن، جنسیت، نژاد، فعالیت بدنی روزمره، نوع تفکر و … باز می گردد. در سنین ۱۶ تا ۲۴ سالگی بیشترین میل جنسی وجود دارد. بنابراین تعداد دفعات خودارضایی در این سن بیشتر است.
همچنین به نظر می رسد خودراضایی در پسران بیشتر از دختران می باشد اما این موضوع در پژوهش های مختلف، متفاوت ذکر شده است. به طور کلی از نداشتن خودارضایی تا هفته ای چند بار نیز، می تواند طبیعی قلمداد شود. خودارضایی زمانی یک موضوع است که به شکل اعتیاد بروز کند که در پاراگراف های پایین تر در مورد آن توضیح داده شده است.
مزایای خودارضایی بر سلامت افراد
- افزایش جریان خون در بدن و آزادسازی اندورفین در مغز.
- کاهش استرس عاطفی، افسردگی و اضطراب، و افزایش احساس راحتی و سبکی.
- افزایش اعتماد به نفس و بهتر درک بدن خود.
- کشف خواستههای جنسی و رسیدن به اوج لذت جنسی.
- کمک به خواب بهتر و جلوگیری از بیخوابی.
- تقویت رابطه با همسر بهوسیله بهتر شدن درک بدن.
- کاهش خطر ابتلا به بیماریهای مقاربتی.
عوارض خودارضایی چیست؟
برخلاف ایدهای که ممکن است وجود داشته باشد، خودارضایی به طور علمی ثابت شدهای عوارض آسیب زنندهای ندارد. اما برخی افراد احساس گناه میکنند یا با تکرار زیاد، مشکلاتی تجربه میکنند. این مسئله به تصمیم خود فرد بستگی دارد که آیا خودارضایی انجام دهد یا خیر؟
خودارضایی زمانی ممکن است مشکل ساز شود که فرد بیش از حد انجام آن را بپذیرد. این ممکن است باعث تضعیف فعالیتهای روزمره مانند کار و درس شود و همچنین میتواند بر مسئولیتپذیری و روابط فرد تأثیر بگذارد.
اگر جست و جویی در اینترنت داشته باشید، با نوشته های ضد و نقیض بسیاری مواجه می شوید. عده ای عنوان می کنند که استمنا سبب کوری، ضعف بینایی، ریزش مو، بدن درد، کم شدن عضلات بدن، تیره شدن رنگ پوست، و … می سود. از طرفی دیگر بسیاری از مقالات نیز عنوان می کنند که استمنا یک عمل طبیعی است و مشکلی برای بدن ایجاد نمی کند. کدام دیدگاه درست است؟ آیا خودارضایی واقعاً مشکلی برای جسم ایجاد می کند؟ در بخش مسائل جنسی مرکز مشاوره دکتر روانشناس به بررسی علمی تمامی موارد پیرامون این موضوع می پردازیم.
از نظر علمی، تا کنون شواهد اثبات شده ای در مورد عوارض جسمی خودارضایی وجود ندارد. و نمی توانیم عنوان کنیم که خودارضایی دارای عوارض جسمی می باشد.در ثانی، بسیاری از مشکلات و عوارضی که در مورد استمنا عنوان می شود، ریشه در مشکلات دیگر دارد و اصلاً ارتباطی با این موضوع ندارد. برای نمونه تیره شدن اندام های تناسلی و کشاله ران، یک موضوع ژنتیکی است و ارتباطی با استمنا کردن ندارد. همچنین ریزش مو ارتباطی با ارضا شدن ندارد و …. البته قابل ذکر است که اعتیاد داشتن به خودارضایی یک مشکل محسوب می شود و برای حل آن باید به روانشناس آشنا به این مشکل مراجعه کرد.
عوارض اجتماعی خودارضایی
انجام مکرر خودارضایی میتواند باعث به هم ریختگی برنامههای کاری و شغلی شما شود. اگر شما پیوسته به دنبال یافتن فرصتی برای خودارضایی باشید، نمیتوانید رفتار طبیعی داشته باشید و از کارهای روزانهتان عقب بمانید.
افرادی که به خودارضایی اعتیاد پیدا میکنند، نمیتوانند در محیط درس و یا کار از این عمل دست بردارند و هر زمان که احساس نیاز به تحریک میکنند، به خود ارضایی میپردازند که این ممکن است باعث ایجاد دردسر باشد.
عوارض روانی خودارضایی
برخی از عوارض روانی خودارضایی شامل کمتحملی، اضطراب، استرس، افسردگی در زنان و حس پرخاشگری در فرد میشود. این مسائل میتوانند باعث به هم ریختگی روحی و روانی فرد شده و زندگی او را متأثر سازند.
خودارضایی باعث ریزش مو می شود؟
ریزش مو یکی از شایعترین عوارض خودارضایی در مردان و زنان است. خودارضایی میتواند باعث عدم تعادل هورمونی شود که منجر به ریزش مو میشود. این عمل ممکن است باعث کمبود مواد معدنی و ویتامینهایی مانند ویتامین E، روی، منیزیم و کلسیم در بدن شود که برای سلامت موها ضروری هستند. افرادی که به خودارضایی اعتیاد پیدا کردهاند، باید از طریق مکملهای مناسب یا رژیم غذایی بهینه، این مواد را تامین کنند تا از ریزش مو جلوگیری کنند.
خودارضایی چه تاثیی بر روی پریودی دارد؟
خود ارضا شدن در دوره پریودی میتواند عواقب جدی مانند خطر عفونت را به همراه داشته باشد. بسیاری از افراد اشتباها فکر میکنند که خون پریود کثیف یا نجس است، درحالی که واقعیت این است که در این دوره، دیواره رحم ضخیم شده و در صورتی که بارداری رخ ندهد، تخمک آزاد شده و دیواره رحم خود را از بین میبرد، که به خونریزی منجر میشود.
همچنین، سیستم ایمنی بدن در این مدت ضعیف میشود، که باعث میشود بدن به عفونتها و باکتریها حساستر شود. این شرایط منجر به التهابات شدیدتری میشود که نیازمند درمان جدی هستند.
عواقب خودارضایی در پسران
- انجام خودارضایی با کنترل و به اندازه کافی، مشکلی برای پسر ایجاد نمیکند؛ اما اگر بیش از حد و بدون کنترل باشد، ممکن است عوارض جدی برای او به وجود آید. در ادامه به برخی از این مشکلات و عوارض میپردازیم:
- ممکن است فرد دچار سردرد و ضعف شود و تمرکز خود را از دست دهد.
- خودارضایی بیش از حد میتواند باعث آسیب پوست آلت تناسلی شود.
- در صورت عدم آموزش درست روش خودارضایی، میتواند به آسیبهایی برای آلت تناسلی و پوست کلاهک منجر شود که ممکن است جبرانناپذیر باشد.
خطرات خودارضایی در رابطه جنسی
کاهش ارضا شدن در رابطه جنسی
خودارضایی باعث میشود که نیاز جنسی بهصورت مصنوعی برطرف شود، در نتیجه فرد ممکن است در رابطه جنسی اصلی به لذت کافی دست نیابد. آنچه که در خودارضایی احساس میشود، با رابطه جنسی متفاوت است و این میتواند منجر به کاهش تجربه لذتی که از رابطه جنسی باید گرفته شود، شود.
شرطی شدن ارضای جنسی
خودارضایی ممکن است بهگونهای خاص یا با استفاده از وسایل خاصی انجام شود که در رابطه جنسی طبیعی این شرایط وجود ندارد. این موضوع میتواند باعث شرطی شدن تجربه جنسی فرد شود و در نتیجه او تنها در شرایط خاصی از رابطه جنسی لذت کافی را تجربه میکند، که ممکن است در واقعیت موجود نباشد. این نکات نشان میدهند که خودارضایی میتواند بر رابطه جنسی و میل جنسی فرد تأثیر منفی داشته باشد، اگر بهطور نادرست یا بیش از حد انجام شود.
چرا خودارضایی میتواند اعتیادآور باشد؟
اعتیاد در نتیجه ترشح دو ماده شیمیایی، دوپامین و اندورفین در مغز ایجاد میشود. دوپامین که یک انتقالدهنده عصبی است، به شما کمک میکند تا لذت (جنسی یا غیرجنسی) را تجربه کنید، در حالی که اندورفین هورمونهایی هستند که در زمان استرس و فعالیت بدنی ترشح میشوند و به شما کمک میکنند در روند بهبودی. هنگامی که شما خودارضایی میکنید، بدن شما دوپامین و اندورفین را آزاد میکند. با گذشت زمان، این ترشحات شیمیایی مغزی بیشتر مورد نیاز بدن شما قرار میگیرند. اندورفین و دوپامین به عنوان تسکیندهنده استرس عمل میکنند، بنابراین افرادی که فشار روانی بالا یا مشکلات روانی دارند، بهاحتمال زیاد به خودارضایی و ترشح این مواد شیمیایی معتاد میشوند. به همین دلیل، خودارضایی ممکن است به عنوان یک مکانیسم طبیعی برای تسکین نیازهای جنسی در نظر گرفته شود، اما هرگونه مصرف بیش از حد در این زمینه میتواند به مشکلاتی منجر شود.
چگونه بفهمیم که به خودارضایی اعتیاد پیدا کردهایم؟
افراد ممکن است خودارضایی را بر معاشرت و انجام سایر کارهای روزمرهشان ترجیح دهند و نتوانند فکر کردن در مورد خودارضایی بعدیشان را متوقف کنند. این موضوع بر عادتها و کارهای روزمرهشان تأثیر منفی میگذارد. متخصصان بهاتفاق نظر رسیدهاند که انجام بیش از هفت تا هشت بار خودارضایی در هفته، اعتیاد به خودارضایی محسوب میشود.
توجه کنید که خودارضایی نیز بهاندازه مواد مخدر، اعتیادآور است. بنابراین، اگر خودارضایی بخشی زیادی از افکار شما را تشکیل داده و شروع به تأثیر بر زندگی روزمرهتان کرده است، باید علائم زیر را جهت بررسی اعتیاد داشتن یا نداشتن به خودارضایی، در خودتان بررسی کنید. این علائم شامل موارد زیر هستند:
- آیا به دنبال مشاهده تصاویر پورنوگرافی هستید؟
- آیا به دلیل عادت خودارضایی، مشکلاتی در رابطه جنسی با شریک جنسی خود دارید؟
- آیا در مکانهای نامناسب مانند مکانهای عمومی، محل کار و غیره نیز خودارضایی میکنید؟
- آیا وقتی نمیتوانید خودارضایی کنید، ناامید، غمگین یا افسرده هستید؟
درمان خودارضایی
- حذف محرکها مثل فیلمهای پورنوگرافی: فیلمهای پورنوگرافی یکی از اصلیترین عوامل محرک ذهنی برای افرادی است که به این کار عادت دارند. نگاه کردن به این فیلمها، از نظر ذهنی بر روی آن تأثیر میگذارد.
- کمک گرفتن از پزشک: اگر احساس میکنید به مشاورههای تخصصی و دریافت راهنمایی از یک سکستراپیست و یا روانشناس نیاز دارید، بهترین کار کمک گرفتن از آنها است. انجام دادن این کار میتواند شما را از نظر ذهنی تحت تاثیر قرار دهد و به حل مشکلاتی مانند وسواس فکری-اجباری (OCD) که به آن دچار شدهاید، کمک کند.
- بیشتر کردن معاشرت: برای حفظ بهرهوری بیشتر از بدن خود، به معاشرت با خانواده، دوستان یا رفتن به باشگاه روی بیاورید.
- داشتن فعالیت بدنی منظم: انجام دادن ورزشهای سادهای مانند دویدن، شنا، پیادهروی و یا حتی رقصیدن میتواند مثبتاندیشی را افزایش داده و تمرکزتان را بیشتر کند.
چگونه پورنوگرافی را ترک کنیم؟
هر چند خودارضایی غیر افراطی و یا عدم اعتیاد به استمنا ، مشکلی را برای فرد ایجاد نمی کند، ( بستگی دارد چگونه انجام شود. با عجله و یا با عذاب وجدان مشکل آفرین است ) اما تعدادی از افرادی که به اینکار مبادرت می کنند، دارای اعتیاد به فیلم های پورنوگرافی نیز هستند. در فایل صوتی عوارض دیدن فیلم های پورنوگرافی ، به طور کامل تمامی عوارض تماشای فیلم های سکسی ذکر شده است. برای ترک اعتیاد به پورنوگرافی نیز، لازم است شرایط فرد بررسی شود. برخی از افراد دارای زمینه های وسواس و یا اضطراب هستند و دلیل اعتیاد به فیلم های سکسی ، ریشه هاس وسواسی و اضطرابی آنهاست. برخی دیگر ممکن است دچار مشکلاتی مانند طرحواره خودانضباط ناکافی باشند. در واقع افرادی که خودانضباطی ناکافی دارند در زندگی دچار بی هدفی و یا برنامه های کم ارزش هستند. انها وقت زیاد بالایی دارند و در مورد مدیریت زمان، مشکلات جدی دارند. ( ریشه بسیاری از این مشلات به دوران کودکی باز می گردد) همچنین عذاب وجدان شدید فرد، خود یک چرخه معیوب در اعتیاد به پورنوگرافی ایجاد می کند.
گاهی از اوقات، فرد وقت زیادی دارد و یا اعتیاد به تماشای فیلم های پورن برای او، یک رفتار اجتنابی است. به این صورت که به خاطر نپرداختن به مسائل مهم تر ، و یا کاهش اضطراب ، اقدام به اینکار می کند.
در صورتی که اعتیاد به پورنوگرافی دارید، لازم است تا توسط یک درمانگر یا یک سکستراپ ارزیابی شوید. بسیاری از مواقع، با درمان مشکلاتی نظیر اضطراب ، افسردگی ، وسواس و یا باورهای نادرست در مورد بدن فرد، اعتیاد به خودارضایی یا پورنوگرافی درمان می شود. ترک دائمی پورنوگرافی بدون کمک گرفتن از یک سکسولوژیست ، بسیار سخت و تا حدودی غیر ممکن است.
در چه مواقعی استمنا یک مشکل قلمداد می شود؟
- در مواقعی که به صورت اعتیاد انجام شود.
- در مواقعی که همراه با عذاب وجدان است.
- در صورتی که فعالیت های روزمره فرد را در بخش های مختلف مختل کند.
- اگر اینکار به صورت آسیب ماندگار و همراه با خودآزاری صورت پذیرد
- در صورتی که برای فرار از یک مشکل دیگر مانند فرار از اضطراب و یا مشکل افسردگی باشد.
آیا عوارض خودارضایی پس از ترک کاملاً از بین میروند؟
علاوه بر مزایای بسیاری که خودارضایی برای بدن دارد، ممکن است برخی از عوارض آن باقی بمانند و به طور مداوم شوند. از نظر فیزیکی، خودارضایی بیش از حد میتواند منجر به تحریک بیش از حد پوست و ایجاد عفونتها و التهابات در اعضای جنسی شود. به عنوان مثال، محکم نگه داشتن آلت تناسلی ممکن است باعث تورم و حتی پارگی پوست شود که این امر بسیار خطرناک است. همچنین، احساساتی مانند گناه و ترس نیز ممکن است در افراد بعد از خودارضایی بیش از حد شدیدتر شود.از نظر روانشناختی، خودارضایی بیش از حد میتواند منجر به تغییراتی در دیدگاهها و رفتارها شود، از جمله افزایش سطح استرس، افسردگی، و مشکلات در ارتباطات اجتماعی و رابطه با شریک زندگی. برای اطمینان از اینکه آیا عوارض خودارضایی پس از ترک کاملاً از بین میروند یا خیر، بهتر است با یک متخصص روانشناس مشورت کنید و نیاز به درمان خود را ارزیابی کنید.
کلام آخر
لذت جنسی و رسیدن به اوج آن یکی از بزرگترین نعمتهای خداوند است که در وجود هر کسی قرار دارد. هر کس روش خاصی برای خودش دارد. خودارضایی یک راه سالم برای تجربه این لذت است و میتواند به آرامش بیشتری منجر شود. در این مقاله به طور جامع به مزایای علمی خودارضایی پرداختهایم. اگر با انجام این کار احساس گناه میکنید یا نیاز به مشاوره دارید، میتوانید به صورت محرمانه با پزشکان متخصص اورولوژی یا سکستراپیستها مشورت کنید تا به بهبود سلامت روحی و جسمی خود کمک کنید.