ارزش های فردی چیست؟ ارزشهای شخصی یا اصلی مفاهیم فردی هستند که از دیدگاه شما برای آینده پشتیبانی میکنند. درک ارزشهای فردی باعث میشود در زندگی شکوفا شوید. زندگی بر مبنای ارزشهای شخصی شرایط را برای شما تغییر داده و مسیر درست را نشان میدهد. اگر برای برقراری ارتباط سالم با افراد جامعه تلاش میکنید، ارزشهای شخصی چراغ راه شما خواهند بود. برای شناخت ارزشهای شخصی باید درباره آنها فکر کنید. ارزشهای افراد با هم متفاوت هستند. به نظر شما چطور میتوان اصول اساسی را شناسایی نمود؟ ما در این مقاله یاد میگیریم که چگونه ارزش های خود را بشناسیم، پس برای کسب اطلاعات دقیقتر تا انتها با ما باشید.
ارزش های فردی چیست؟
ارزهای فردی یعنی چه چیزهایی برای شما اهمیت دارد و در اولویت است. شما همه برنامههای زندگی خود را بر اساس معیارهایی که تعیین کردهاید، تنظیم میکنید. باورهای فکری شما در صورتی به ارزش تبدیل میشوند که افراد نسبت به انجام آنها تعهد داشته باشند و به آن اهمیت دهند. خط فکری افراد را میتوان به ارزشهای بسیار گوناگونی تقسیم کرد. مثلاً، ارزشهایی که به شادی، ثروت، موفقیت شغلی یا خانواده مربوط میشوند. یک فرد باید بتواند ارزشهای خود را بیان کند تا تصمیمات روشن، منطقی، مسئولانه و منسجم بگیرد و به ارزشهای خود پایبند باشد.
چرا ارزش های فردی مهم هستند؟
وجود باورهای شخصی و ارزشها در زندگی افراد ضروری است. این موارد رفتار، نگرشها و برداشتهای ما را نسبت به موقعیتهای مختلف شکل میدهند. ارزشها و باورهایی که ما داریم اغلب از طریق تجربیات اجتماعی شدن به دست میآیند و با مواجهه با تجربیات مختلف زندگی به چالش کشیده میشوند. نمیتوان اهمیت باورها و ارزشهای شخصی را کتمان کرد. تاثیر ارزش های فردی چیست؟ ارزشها بر نحوه تعامل با دیگران و تصمیمگیریهای گوناگون تأثیر میگذارند، بهویژه در شرایطی که با دوراهیهای اخلاقی روبرو میشوند.
ارزشهای شخصی به افراد کمک میکند تا بدون توجه به پیامدهای آن، اقدامات خود را بر اساس آنچه که فکر میکنند درست یا غلط است، اولویتبندی کنند. ارزشهایی مانند صداقت و اعتماد اغلب از ارکان اصلی رفتار شخصی در نظر گرفته میشوند. از سوی دیگر، باورهای فردی به ایدهها یا اصولی اطلاق میشود که افراد در مورد دنیای اطراف خود دارند. آنها اغلب وابستگی عاطفی دارند به همین خاطر روی درک افراد از واقعیت تأثیرگذار هستند و در انتها نیز نگرشها و رفتارهای آنها را شکل میدهد.
آیا ارزشها همان اهداف هستند؟
به نظر شما جملاتی از این قبیل به عنوان هدف شناخته میشوند یا ارزش؟
- من میخواهم تا سه ماه دیگر ۵ کیلو وزن کم کنم.
- تا آخر امسال سیگار را ترک میکنم.
- امسال درآمد خود را افزایش میدهم.
ما همیشه برای رسیدن به خواستههایمان هدفگذاری میکنیم. گاهی اوقات در میانه راه حس بیانگیزگی وجود ما را فرامیگیرد و ادامهدادن راه بسیار دشوار میشود. زمانی که حس میکنیم کارها خوب پیش نمیروند، گزینههای مختلفی پیشروی خود داریم. یکی این که تسلیم شویم و ادامه ندهیم. دوم این که به بهانههای مختلف خودمان را قانع کنیم. سوم این که دیگران را در ناکامیهای خود مقصر بدانیم. در این شرایط میتوانیم برای رسیدن به اهدافمان گام برداریم و به ارزشهای خودمان فکر کنیم.
ارزشها زمانی نمایان میشوند که ما میخواهیم تصمیم بگیریم که زندگی خود را چطور سپری کنیم. ارزشها و هدفها یکی نیستند و با هم متفاوتاند. ارزشها راه را به ما نشان میدهند. به طور مثال، مسئولیتپذیری، صداقت، شجاعت، عشق به یادگیری و… ارزش محسوب میشوند. اکنون باید متوجه شده باشید که منظور از هدف و ارزش های فردی چیست؟ در واقع، وقتی از اهداف خود صحبت میکنیم؛ یعنی چیزهایی که دوست داریم کسب کنیم؛ مانند یک خانه بزرگتر و یک ماشین بهتر. زمانی که پای ارزشها به میان میآید، یعنی در راه رسیدن به اهدافی که داریم چه رفتاری از خود بروز میدهیم. ما دوست داریم پولدار شویم یا درآمد بیشتری به دست آوریم، اما آیا برای رسیدن به هدفمان ارزشهایی مانند صداقت را زیر پا میگذاریم؟
مزایای فوق العاده شناخت ارزش های فردی چیست؟
اکنون به برخی از مهمترین مزایایی که شناخت ارزشهای فردی برای ما به دنبال دارد، اشاره میکنیم.
- کاهش استرس: تجربیات ما میتوانند رضایتبخش یا استرسزا باشند. در حالی که برخی از موقعیتها تا حدی اجتنابناپذیر هستند، مواردی وجود دارند که ما بر آنها کنترل داریم. با تعیین ارزشهای خودآگاهانه، از موقعیتهایی که با شرایط فعلی ما همسو نیست و یا موقعیتهایی که نیازهای ذاتی ما را برآورده نمیکنند، اجتناب میکنیم. این موضوع میتواند در دوستیابی، انتخاب شغل یا ارتباط با دیگران رخ دهد. به این ترتیب، با انتخابهای مستمری که شخصیت ما را به دیگران معرفی میکند، میتوان از آشفتگی ناشی از انتخابهای اشتباه جلوگیری کرد. از این رو، فرد بابت تصمیمگیریهای بد خود، استرس ندارد.
- تعیین اولویتها: شرایطی که به وجود میآید در موقعیتهای گوناگون تفاوت دارد. ما در موارد گوناگون، انتخابهای خود را بر مبنای عوامل زمینهای انجام میدهیم. درک ارزشها به صورت فطری و ذاتی در وجود همه انسانها دیده میشود. در واقع، ما با درک ارزشهایمان میدانیم که چه زمانی باید مصالحه کنیم و چه زمانی نباید مصالحه کنیم. یکی از راههای اولویتبندی این است که بدانید جایگاه هر یک از ارزش های فردی چیست و چه معنایی در زندگی شما دارد. در حالی که ما بیشتر ارزشهای خود را از بیرون یاد میگیریم، به عنوان مثال، خانواده، جامعه و مذهب، معمولاً در دوران بزرگسالی ممکن است بر علیه بعضی از آنها شویم یا برخی را بازسازی نماییم، زیرا درک جدیدی از این مسئله داریم و مشغول شکلدادن باورهای خودمان هستیم.
- خودآگاهی: طیف وسیعی از ما بدون درک اینکه چه کسی هستیم، زندگی میکنیم. به همین دلیل با برخی آرمانهای خاص منطبق میشویم که به طور کلی متناسب با ارزشهای ما نیستند. از این رو، بسیاری از مردم در زندگی خود اعتقادات لازم را ندارند. درک ارزشهای اصلی مانند یک مکانیسم معناسازی عمل میکند که به تعامل افراد با جهان اطراف جهت میدهد. افراد با کسب خودآگاهی کاملاً پی میبرند که برای دستیابی به موفقیت، معنا و رضایت باید دقیقاً چه کاری را انجام داد. آنها پی میبرند که چه سیستمهایی در جهان برای سفر آنها مناسبتر هستند. از این رو، با داشتن شناخت از خود میتوان زندگی شاد و رضایتبخشی داشت.
- حس شادابی: شناخت بیشتر خودمان و چیزهایی که از دنیا میخواهیم باعث میشود، فعالیتهای مفیدتری انجام دهیم. این فعالیتها حس شادابی و سرزندگی را برای ما به ارمغان میآورند. اگر ما از ارزشهایی که برای خودمان تعیین کردهایم، فاصله بگیریم، انرژی و انگیزه خود را از دست خواهیم داد. اگر به ارزشهایی که تعیین کردهایم پایبند باشیم در بلندمدت موفقیتهای زیادی کسب خواهیم کرد و هیچکسی نمیتواند مانع ما شود.
- جهتدادن به زندگی: همانطور که قطبنما بسیار دقیق جهتها را به ما نشان میدهد، ارزشها نیز مسیر درست را برای ما تداعی میکنند. پس فرق بین اهداف و ارزش های فردی چیست؟ ارزشها مانند هدفها نیستند که ما پس از مدتی آنها را به دست آوریم. آنها جهتهایی هستند که ما همیشه بهسوی آنها در حال حرکت هستیم. چنانچه مدتی را بدون آنها سپری کنیم، حال خوبی نداریم و شور و نشاط خود را از دست میدهیم. البته زندگیکردن در هر لحظه همراه با ارزشها تقریباً غیرممکن است. زمانی که قصد دارید بهسوی یکی از ارزشهای خود حرکت کنید، قطعاً در مسیر با موانع گوناگونی روبهرو خواهید شد. این موانع ممکن است انگیزه شما را کاهش دهند و سبب رنج و درد شما شوند. عبور از این چالشها شما را قویتر از گذشته خواهد کرد. فراموش نکنید که هیچکسی همیشه با ارزشهایش زندگی نمیکند. ما باید یاد بگیریم که هنگام نیاز مسیر خود را تغییر دهیم تا چیزی سد راه ما نشود.
چگونه ارزش های فردی خود را پیدا کنید؟
در این بخش به شما میگوییم که چطور ارزشهای فردی خود را بسازید. برای این کار میتوانید پروسه زیر را دنبال کنید.
ارزش های فردی خود را بنویسید
شش تا هشت چیزی که بیش از موارد دیگر برای آنها ارزش قائل هستید را یادداشت نمایید. شما باید یک لیست خوب و دقیق بسازید. البته نکتهای که باید به یاد داشته باشید این است که شما میتوانید در شرایط مختلف نظر خود را تغییر دهید. ایدهآلهای شما میتوانند تحتفشار تغییر پیدا کنند، بنابراین نباید در این موارد نگرانی و استرس بابت تغییر رویه داشته باشید.
افرادی را الگوی خود کنید که بیشتر آنها را تحسین میکنید
به سه تا شش نفر فکر کنید که بیشتر آنها را تحسین میکنید یا دوستشان دارید. در نظر بگیرید که چرا آنها برای شما بسیار مهم هستند. در این افراد، لیست ارزش های فردی چیست؟ ارزشها را میتوان در افرادی که دوستشان دارید و آنها را تحسین میکنید، تجسم کرد. میتوانید از این فرایند دومرحلهای ساده برای کشف ارزشهایی که با افراد مهم و الگوهای شما ارتباط دارد، استفاده کنید:
- گام اول: شش نفر را که الگوهای مهم یا ارتباطات ارزشمندی برای شما هستند، شناسایی و یادداشت کنید.
- گام دوم: به ارزشهایی که آنها تجسم میکنند، فکر کنید. به عنوان مثال، فهرست شما ممکن است شامل موارد زیر باشد: «پدربزرگم بهخاطر پذیرش و عشقش»، «همسرم بهخاطر صداقتش»، «همکارم بهخاطر مهارتهای گوشدادنش» و «دوستم بهخاطر وفاداریاش»، نمونههای زیادی را نام ببرید.
دکتر استیون هیز پیشنهاد میکند که ارزشهای خود را با نامبردن از قهرمانان خود کشف کنید. به عنوان مثال، چرا مارتین لوتر کینگ جونیور را تحسین میکنید؟ آیا به این دلیل است که او برای عدالت اجتماعی مبارزه کرده است؟ آیا این تعهد او به عدم خشونت است؟ مهربانی او با دیگران؟ شناسایی ارزشهای خاصی که توسط قهرمانان شما تجسم مییابد، میتواند شما را ترغیب کند که آن ارزشها را برای خود بپذیرید.
تجربیات خود را در نظر بگیرید
بهتر است برای شناخت پیداکردن نسبت به ارزشهای زندگیتان به لحظات بسیار سخت و دردناکی که در طول عمرتان سپری کردهاید، فکر کنید. همه تجربههایی که در خصوص ارزشهای فردی به شما یادآور میشود را در ذهن خود داشته باشید. به طور مثال، دروغگویی شما در یک شرایط خاص، آسیبهایی جبرانناپذیری را برای شما به همراه داشته است. چنین تجربه بدی باعث شده است که شما صداقت را به عنوان یکی از ارزشهای خود قرار دهید و آن را هرگز زیر پا نگذارید. به نظر شما روش متعهد ماندن به ارزش های فردی چیست؟
ارزش های فردی را در گروههای مرتبط دستهبندی کنید
حال که لیست ارزشهای فردی خود را تهیه کردهاید. در قدم بعدی باید لیست خود را مرور کرده و ببینید امکان دارد که آنها را در گروههای مختلف با ارزشهای مشابه دستهبندی نمایید. به طور مثال، شاید شما توسعه فردی، رشد و یادگیری را در فهرست تهیه شده به عنوان ارزشهای خودتان ثبت کرده باشد. همه این چند مورد با هم ارتباط دارند، بنابراین میتوان آنها را در یک گروه مشابه قرار داد. چنانچه قابلیت اطمینان، وقتشناسی و ثبات را به عنوان ارزشهای فردی خود در نظر گرفته باشید نیز میتوانید آنها را در یک گروه قرار دهید.
موضوع اصلی را مشخص کنید
بعد از این که ارزشهای فردی خود را در گروههای مختلف تقسیمبندی کردید، برای هر کدام از این گروهها اسم مناسبی انتخاب کنید که مفهوم و ارزشهای آن را به خوبی نشان دهد. کار دیگری که میتوانید انجام دهید این است که سایر کلمات گروه را در یک پرانتز و در کنار لغت اصلی بنویسید تا درک بهتری نسبت به ارزشهای فردی داشته باشید.
خودتان را تحت نظر بگیرید
شما باید یاد بگیرید که در زندگی، حواستان به انتخابهایی که انجام میدهید، باشد. به مدت چند روز، به صورت آگاهانه روی ارزشهایی که در زندگی روزمره خود به کار میبرید، برچسب بزنید. توجه داشته باشید که آیا ارزشهایی که برای خودتان مشخص کردهاید بهدرستی در کارهای مختلف شما اجرا میشوند یا خیر. چنانچه پاسخ منفی است، از نظر خودتان در طول روز چه ارزشهایی را بیان میکنید. آیا برای این کارها الگوی خاصی وجود دارد؟اصول اصلی ارزش های فردی چیست؟
چه ارزشهایی را میخواهید در زندگی شخصی خود رها کنید؟ کدام یک از ارزشهایی که برای خودتان تعیین کردهاید، قابلمذاکره نیستند؟ اگر رضایت شما از انتخابهایی که انجام میدهید، بالا نیست در اجرای ارزشهای خود موفق نبودهاید. ممکن است لازم باشد مواردی که در لیست احساس ارزشمندی برای شما اهمیت دارند را مجدداً ارزیابی نمایید.
گذشته خود را بررسی کنید
گذشته خود را به صورت دقیق بررسی کنید. سعی کنید روزهای خوب یا بدی را که داشتهاید بهخاطر بیاورید. باید توجه داشته باشید که چه ویژگیهای خاصی باعث میشود اتفاقات تلخوشیرین به این شکل برای شما یادآوری شوند. این ویژگیها میتوانند به عنوان ارزشها و ضدارزشهای شما در نظر گرفته شوند.
ارزشهای خود را اولویتبندی کنید
یکی از سختترین مراحل در تعیین ارزشها، این مرحله محسوب میشود. شما همچنان یک لیست بلند از ارزشهایی که برای خودتان مشخص کردهاید دارید که چنانچه برخی از آنها را خط نزنید، بهزودی فراموششان خواهید کرد. برای کاهش موارد موجود در لیست بهتر است بدانید که وجود کدام ارزشها در زندگی شما ضروری است؟ کدام ارزشها باعث میشوند سریعتر به اهدافتان برسید؟
انواع ارزش های فردی چیست؟
ارزشهای فردی هر کسی ممکن است با شخص دیگری متفاوت باشد. در این بخش برخی از مهمترین انواع ارزشهای فردی را با هم مرور میکنیم:
- خانواده: ارزشهای خانوادگی اصول اخلاقی زندگی خانوادگی هستند، از جمله فداکاری برای عزیزان، اولویتدادن آنها و نگهداشتن عزیزانتان در مرکز افکار و اعمالتان.
- وفاداری: اگر دوستانی که قابلاعتماد هستند، جایگاه ویژهای نزد شما دارند، وفاداری ممکن است یک ارزش شخصی اصلی برای شما باشد.
- صداقت: مفهموم صداقت به عنوان یکی از ارزش های فردی چیست؟ ممکن است برای گفتن حقیقت به مردم ارزش زیادی قائل شوید. فردی که واقعاً صداقت را در اولویت قرار میدهد، ممکن است از آن دسته افرادی باشد که حقیقت را حتی اگر آزاردهنده باشد، خواهد گفت.
ارزش های فردی شوارتز
ارزشهای فردی از نظر شوارتز عبارتاند از:
- خیرخواهی (Benevolence): کسانی که به خیرخواهی فکر میکنند، دوست دارند، رفاه خوبی را برای افرادی که با آنها در ارتباط هستند؛ مانند خانواده و دوستان فراهم نمایند.
- جهانگرایی (Universalism): کسانی که ارزش اصلی آنها در زندگی جهانگرایی است، سعی میکنند از رفاه هر موجودی محافظت کنند و به آنها احترام بگذارند.
- خودهدایتی (Self-direction): افرادی که به خود هدایتی پایبند هستند در رفتار و فکر خودشان کاملاً مستقل هستند. آنها دوست دارند برای خلقکردن و کاوشکردن آزاد و رها باشند.
- امنیت (Security): ثبات جامعه و هماهنگی است که ارزش امنیت را به خوبی نشان میدهد. افرادی که امنیت برایشان ارزش به شمار میرود، دوست دارند این را روی روابط بینفردی و درونفردی خود به طور دقیق پیاده کنند.
- انطباق (Conformity): اقداماتی که شما را از انجام برخی امور بازمیدارد. شما تمایلات و انگیزههایی که موجب آسیبدیدن و ناراحتی دیگران میشوند را مهار میکنید. مهارتهای انطباق شامل، گرامی داشتن افرادی که سن آنها از شما بیشتر است، انضباط و ادب میشود.
- لذتجویی (Hedonism): در زندگی خود بر مبنای لذتها عمل میکنند و رضایت و سرخوشی برای آنها در اولویت است.
- دستاورد (Achievement): دستاورد به شایستگیهای فردی افراد میپردازد. فردی که به این ارزش اهمیت میدهد، موفقیتهایی که بر اساس آن به وجود آمدهاند را دوست دارد. معمولاً چنین افرادی دوست دارند به دیگران بفهمانند که عملکرد خوبی در تعاملات فردی خود دارند.
- سنت (Tradition): مفهوم سنت در ارزش های فردی چیست؟ کسانی که به سنتهای قدیمی مانند آدابورسوم فرهنگی اهمیت میدهند. همچنین آنها برای رسوم مذهبی نیز احترام قائل میشوند.
- انگیزش (Stimulation): برای رسیدن به آرزوها شادی و نشاط را در آنها به وجود میآورد. زندگی هیجانانگیز و متنوع چنین امری را ممکن میسازد.
- قدرت (Power): افرادی که قدرت جزو ارزشهای آنان بهحساب میآید به جایگاه اجتماعی و احترامی که در بین مردم دارند، اهمیت زیادی میدهند. این افراد دوست دارند بر دیگران مسلط شوند و برای حفظ موقعیتی که در جامعه دارند، تلاش میکنند.
چرا همواره باید ارزش ها جلوی چشمهایتان باشد؟
برای زندگیکردن با ارزشها یکی از اصلیترین مواردی است که میتوانید انجام دهید این است که از راههای گوناگون، ارزشهای خود را تداعی کنید. به طور مثال، میتوانید آن را روی کاغذهای کوچکی یادداشت کنید. روی دیوار اتاق یا میز کار خود بچسبانید. میتوانید هر روز صبح که از خواب بیدار میشوید، برای خودتان تعیین کنید که امروز چطور ارزشهایتان را در رفتارهای خود به کار ببرید.
آخر شبها و در رختخواب نیز میتوانید با خودتان مرور کنید که امروز تا چه حدی به ارزشهای خودتان پایبند بودهاید. روش دیگری که میتوانید امتحان کنید این است که فهرست ارزشهای خودتان را جلوی چشم روی درب یخچال یا هر جای دیگری قرار دهید. در انتها نیز میتوانید با دوستانی رفتوآمد کنید که زندگیکردن بر اساس ارزشها برای آنها یک ارزش بهحساب میآید و آنها را به شما یادآوری خواهند کرد.
سخن آخر
یادآوری این نکته مهم است که همسویی ارزشهای شخصی و حرفهای یک رابطه سودمند متقابل برای افراد و سازمانهایشان ایجاد میکند. سازمانهایی که این همسویی را تشخیص داده و حمایت میکنند، احتمالاً سطح رضایت، انگیزه و حفظ کارکنان بالاتری را تجربه خواهند کرد. در محیط اجتماعی همچون محل کار روش پیادهسازی ارزش های فردی چیست؟
ایجاد یک فرهنگ ارزشمحور برای جذب و حفظ استعدادهای برتر و ارتقای مشارکت کارکنان، وفاداری و موفقیت کلی بسیار مهم است. زیستن بر اساس ارزشها محیط کاری و خانوادگی بسیار مثبتی را فراهم میکند. در چنین محیطی افراد میتوانند شکوفا شوند. کلینیک روانشناسی تهران به مدیریت دکتر شیرین زاده با برگزاری کلاس عزت نفس در تهران به صورت کاملاً حرفهای تکنیکهای بهبود آن را آموزش میدهد. اگر درباره مبحث امروز، سؤالی دارید لطفاً آن را با ما در میان بگذارید.
سؤالات متداول
ارزشها و باورهای شخصی چیست؟
ارزشهای شخصی به آنچه برای افراد مهم است و رفتار و تصمیمگیری آنها را هدایت میکند، اشاره دارد. برعکس، باورها عقاید یا نظراتی هستند که افراد آن را درست یا صحیح میدانند.
ارزشها و باورهای شخصی چگونه بر نیازها و خواستههای اساسی تأثیر میگذارند؟
ارزشها و باورهای شخصی به طور قابلتوجهی تعیین میکند که افراد چه چیزی را به عنوان نیازها و خواستههای اساسی خود درک میکنند. به عنوان مثال، اگر فردی برای داراییهای مادی ارزش قائل باشد، ممکن است خرید اقلام لوکس را به عنوان یک نیاز اساسی در اولویت قرار دهد.
آیا ارزشها و باورهای شخصی در طول زمان تغییر میکنند؟
بله با کسب تجربیات جدید، مواجهه با اطلاعات جدید و رشد و توسعه شخصی، ارزشها و باورهای شخصی میتوانند در طول زمان تغییر کنند.
