علت خجالت کشیدن چیست؟ احساس خجالت معمولاً زمانی ظاهر میشود که با نگاه انتقادی به درون خود نگاه میکنید و خود را بهشدت ارزیابی میکنید، بهویژه برای چیزهایی که کنترل کمی روی آنها دارید. این ارزیابی منفی اغلب ریشه در رفتارهایی دارد که شما از دیگران دریافت کردهاید، علی خصوص در دوران کودکی. وقتی والدین یا معلمان شما را مورد انتقاد قرار دادند، بهجای هر گونه رفتار بدی که ممکن است انجام داده باشید، بذر شرم و خجالت را در وجود شما کاشتند. اگر مایلید درباره درمان قطعی خجالتی بودن بیشتر بدانید، لطفاً تا انتها با کلینیک روانشناسی در تهران دکتر شیرین زاده همراه باشید.
چرا احساس خجالت میکنیم؟
علل مختلفی برای انواع احساس خجالت و شرم وجود دارد. برخی از آنها گذرا هستند و برخی دیگر ممکن است از دوران کودکی منشأ گرفته باشند. نگرانیهای مربوط به سلامت روانی نیز میتواند منجر به ایجاد حس شرمساری شود. برخی از عوامل موثر که نشان میدهد علت خجالتی بودن چیست، عبارتاند از:
- تروما یا غفلت دوران کودکی
- هر گونه اختلال سلامت روان که با انتقاد از خود یا قضاوت همراه شود، مانند اختلال اضطراب اجتماعی
- با استانداردهای بیش از حد بالایی که برای خود تعیین کردهاید، زندگی نکنید.
- احساس میکنید که نقص یا نارسایی شما آشکار میشود.
- قربانی قلدری شدن
- برآوردهنشدن انتظارات یا تجربه شکست
- طردشدن از سوی دیگران یا تضعیف یک رابطه
البته باید ذکر کنم که حس خجالت کاملاً طبیعی است؛ اما هنگامی که در آن افراط شود و در زندگی فرد اختلال به وجود آورد باید آن را درمان کرد.
آیا خجالتی بودن و شرمزدگی ذاتی است؟
بله حس خجالت در وجود همه افراط به طور ذاتی دیده میشود؛ اما این احساس نباید از حد مشخصی فراتر رود؛ زیرا منجر به مشکلات زیادی میگردد. شرم و خجالت زمانی میتواند سالم باشد که باعث فروتنی شما شود، به شما اجازه دهد بخندید یا منجر به مرزبندی بین شما و دیگران شود. با این تفاسیر علت خجالت کشیدن چیست؟
بدون وجود حداقل مقدار کمی شرم، افراد در اندازهگیری تأثیرات رفتارهای خود بر سایر افراد دچار مشکل میشوند. عوامل گوناگونی وجود دارند که میتوانند شرم و خجالت درونی افراد را به حد زیادی افزایش دهند. اگر چنین احساسی داشتیم باید بدانیم چگونه با خجالت و عدم اعتماد به نفس مبارزه کنیم و آن را از بین ببریم.
فرق بین خجالتی بودن و درون گرایی چیست؟
یکی از مهمترین تفاوتهایی که بین افراد درونگرا و خجالتی وجود دارد این است که درونگراها از این که توسط دیگران مورد قضاوت قرار بگیرند ترسی ندارند، اما خجالتیها بهشدت نسبت به این موضوع هراس دارند. دغدغه یک فرد خجالتی این است که دیگران شخصیت او را چطور ارزیابی میکنند آیا او در دید دیگران فردی قوی و با اعتماد به نفس است یا خیر.
چنین ویژگی در افراد درونگرا وجود ندارد. درونگراها بدون هیچ مشکلی میتوانند به خوبی از حق خود دفاع کنند در حالی که افراد خجالتی همیشه بیخیال احقاق حق خود میشوند. افراد درونگرا بهراحتی میتوانند در برابر خواستهها و توقعات بیجای دیگران از آنها نه بگویند، اما افراد خجالتی خیلی سخت نه میگویند یا به قیمت آسیبدیدن خودشان اصلاً نه نمیگویند.
نشانههای خجالتی بودن
اکنون به برخی از عواملی که نشان میدهد شما فردی خجالتی هستید اشاره میکنیم. این موارد به شرح زیر هستند:
- از حضور در جامعه هراس دارند: یکی از بارزترین ویژگیهای افراد خجالتی این است که از حضور در اجتماع مختلف هراس دارند و خجالت میکشند، خصوصاً وقتی قرار است با افرادی برخورد داشته باشند که آنها را نمیشناسند. افراد خجالتی به هر جمعی که دعوت میشوند به دلایل مختلف در آن حضور نمییابند تا جایی که این موضوع میتواند اطرافیان آنها را آزردهخاطر نماید. در این افراد مهمترین علت خجالت کشیدن چیست؟
- از حق خود دفاع نمیکنند: افراد خجالتی نمیتوانند از حق خود دفاع کنند؛ زیرا از اعتماد به نفس کافی برخوردار نیستند. اگر فرد خجالتی هستید شاید برایتان پیشآمده باشد که در صف نانوایی یا هر جای دیگری حضور دارید، فردی که تازه آمده از شما جلو میزند؛ اما نمیتوانید از حق خود دفاع کنید و به وی تذکر دهید که به آخر صف برود. به همین خاطر اجازه میدهید با وجود محقبودن شما، فردی حقوق شما را زیر پا بگذارد. در چنین شرایطی بهتر است با شرکت در دوره افزایش اعتماد به نفس در تهران دلیل خجالت کشیدن خود را برطرف کنید واجازه ندهید دیگران از شما سوءاستفاده کنند.
- نمیتوانند نظرات خود را بیان نمایند: ممکن است شما در بین دوستان یا آشنایان خود با موردی مخالف باشید اما نتوانید آن را بیان کنید. اگر چنین ویژگی دارید پس یک فرد خجالتی هستید. به طور مثال، فرض کنید قرار است با دوستانتان به مسافرت بروید؛ اما با مقصدی که آنها برای سفر انتخاب کردهاند مخالف هستید، اما به دلیل دوستانتان و شرمی که دارید از بیان آن خودداری میکنید.
- نمیتوانند به دیگران نه بگویند: نداشتن مهارت نه گفتن به دیگران یکی از متداولترین نشانههای افراد کم رو و خجالتی است. چنانچه دوستان و اطرافیان از شما درخواستهایی دارند که شما نسبت به انجام آنها بیمیل هستید؛ اما به دلیل رودربایستی و خجالت آن را انجام میدهید، شما نیز یک فرد خجالتی هستید. افراد خجالتی حاضرند خودشان اذیت شوند؛ اما دست رد به سینه کسی نزنند.
- کمالگرا هستند: شاید برایتان جالب باشد بدانید، افراد کمالگرا همیشه توقع دارند همه شرایط در بهترین حالت ممکن برای آنها مهیا شود تا کار خود را انجام دهند، به همین خاطر هیچ کاری را آغاز نمیکنند. در این افراد علت خجالت کشیدن چیست؟ این افراد به دلیل ترس از تمسخر یا قضاوتشدن توسط دیگران مرتب امور خود را به تعویق میاندازند؛ زیرا حس شرمندگی و خجالتزدگی دارند از این که کارشان به خوبی پیش نرود و شکست بخورند.
- نمیتوانند تصمیم بگیرند: افراد خجالتی به دلیل ترسی که از عواقب تصمیمات خود دارند، نمیتوانند درباره مسائل مختلف زندگی خود تصمیم بگیرند. این افراد مرتب نگران واکنشهای دیگران نسبت به تصمیمات آنها هستند. عدم تصمیمگیری و دودلی مشکلات زیادی را برای آنها پدید میآورد. به نظر شما در چنین حالتی چگونه با خجالت و عدم اعتماد به نفس مبارزه کنیم؟
آیا می توانم بر خجالت غلبه کنم؟
بله غلبه بر خجالت کار غیرممکنی نیست. بسیاری از افراد گمان میکنند که این احساسات قابلدرمان نیست و برای همیشه در وجود آنها باقی میماند. برای هر مشکلی چارهای وجود دارد. جهت درمان مشکلات مربوط به خجالتزدگی باید در ابتدا بدانید علت خجالتی بودن چیست. دلیل چنین مشکلی در افراد مختلف متفاوت است. برخی از افراد ممکن است در کودکی آسیبدیده باشند و برخی دیگر به دلیل رفتارهای نامناسب با خودشان به اینجا رسیده باشند. مراجعه به یک رواندرمانگر در چنین شرایطی میتواند به شما کمک نماید تا اعتماد به نفس و قدرت درونی خود را بازیابی نمایید.
چطور میتوانم خجالتی بودن را درمان کنم؟
در این بخش به برخی از کارهایی که میتواند حس خجالتزدگی را در افراد کاهش دهد اشاره میکنیم. این روشها عبارتاند از:
با خودتان مهربانانه رفتار کنید
همه اشتباه میکنند و طبیعی است که شما هم اشتباه کنید. شما فرد ناقص یا شکست خوردهای نیستید. شما یک انسان هستید که شایسته عشق و احترام نسبت به خودش است. عشق به خود نیز موضوعی نیست که یک شبه اتفاق افتد. قبل از اینکه چنین استعدادی شکوفا شود باید آن را پرورش دهید. روش درمانی هنگام آگاهی نسبت به علت خجالت کشیدن چیست؟ بررسی ویژگیهای مثبت در مورد خودتان، یا ارزشهای شخصی که آن را مهم میدانید، میتواند به شما در تقویت ارزش خود کمک کند.
سعی کنید ویژگیهای مثبت را در یک دفترچه به عنوان یک تمرین درمانی یادداشت کنید. مدیتیشن همچنین میتواند به شما کمک کند تا احساسات دلسوزانه و محبتآمیز را نسبت به خودتان تقویت کنید. مدیتیشن میتواند آگاهی از باورهای ناشی از شرم را که در طول روز به وجود میآیند افزایش دهد و این حس منفی را کمکم از بین ببرد. همچنین میتواند به شما بیاموزد که اجازه دهید این افکار بدون ناراحتی شدید عاطفی بگذرند.
به دنبال روابط حمایتی باشید
افرادی که با شرم زیاد نسبت به مسائل زندگی میکنند اغلب به روابط مسموم یا مشکل دار دچار میشوند. الگوهایی که شبیه شرایط دوران کودکی هستند میتوانند تا حدودی جذاب به نظر برسند، زیرا به نظر میرسد فرصتی برای بازسازی آن روابط اولیه و التیام درد ناشی از آنها فراهم را میکند. شاید باور دارید که لایق چیزهای بهتری نیستید. با این حال، اجازه دادن به خودتان برای به وجود آوردن روابط رضایتبخش با افرادی که به سلامتی شما اهمیت می دهند، معمولاً تأثیر مثبت بیشتری بر تلاشهای شما برای رهایی از خجالتزدگی افراطی دارد.
برای از بین بردن احساس شرم عمیق ممکن است نیاز به حمایت و مهربانی زیادی از جانب عزیزان باشد، اما مطمئن باشید این کار تاثیر فوق العادهای خواهد داشت. به اشتراک گذاشتن احساس شرم با دیگران نیز میتواند سودمند باشد، هرچند ممکن است به شما آسیب بزند. شرم امری رایج است و رابطه با افرادی که شما را تحسین میکنند و از شما مراقبت میکنند، میتواند به شما کمک کند کمتر احساس تنهایی کنید. اگر بدانید علت خجالت کشیدن چیست میتوانید خود را ترغیب کنید که در برخی از آن باورهای منفی قدیمی در مورد خودتان تجدیدنظر کنید و شاهد درمان قطعی خجالتی بودن باشید.
صحبت با یک فرد حرفه ای
در ابتدا فکر کردن به این موضوع میتواند تا حد زیادی دلهرهآور به نظر برسد، اما شما هرگز نباید امید خود را از دست بدهید. یک درمانگر آموزشدیده و دلسوز میتواند راهنمایی و مشاورههایی به شما ارائه دهد که شروع به کاوش منشأ موضوع کنید، تأثیر آن را بر زندگی خود را شناسایی نمایید و زمانی که به خودگویی منفی روی آوردید خیلی سریع آن را کنار بگذارید.
اگر میخواهید درباره به چالش کشیدن و اصلاح افکار منفی بیشتر بدانید، درمان شناختی رفتاری ممکن است یک گزینه مفید باشد. از سوی دیگر، رویکردهای روانی گوناگون میتوانند به شما کمک کنند تا پریشانی خود را درمان کنید. کار روی کودک میتواند برای رفع شرم که از دوران کودکی شروع شده است، فواید خاصی داشته باشد. چنین رویکردی این فرصت را فراهم میکند تا با کودک درون خود ارتباط برقرار کنید و شرم و انزجار اولیه را با مهربانی و عشق شفابخش جایگزین کنید.
شرکت در دوره افزایش اعتماد به نفس
یکی از کارهای دیگری که میتوانید برای درمان خجالت انجام دهید، دورههای افزایش اعتماد به نفس است. از آن جایی که یکی از دلایل خجالتزدگی ممکن است عدم اعتماد به نفس باشد، شما با حضور در کلاسها میتوانید زیرنظر مربیان تمرینات گوناگونی انجام دهید و به مرور این حس درونی را تقویت سازید.
نتیجهگیری
در مقاله امروز به طور کامل درباره این که علت خجالت کشیدن چیست صحبت کردیم و سعی کردیم راهکارهای گوناگونی را برای از بین بردن آن به شما معرفی نماییم. خجالت بیش از حد اغلب تأثیر عمیقی بر افراد میگذارد، اما مهربانی و عشقورزیدن نسبت به خود میتواند ابزار مفیدی برای از بین بردن زخمهایی باشد که از گذشته بهجامانده است.
مواجهه با شرم ممکن است غیرممکن به نظر برسد، اما شما مجبور نیستید بهتنهایی این کار را انجام دهید. هنگامی که احساس میکنید برای بهبودی به طور کامل آماده هستید، یک تراپیست میتواند به شما کمک کند تا اولین قدمها را برای درمان خجالت بردارید. اگر درباره این این که چگونه با خجالت و عدم اعتماد به نفس مبارزه کنیم سؤالی دارید، لطفاً آن را با ما در میان بگذارید.
