سلام. این مقاله برای مراجعین نگارش شده است. اگر به شما پیشنهاد مطالعه این مقاله را داده‌ام، احتمالاً یا نیاز به مصرف دارو دارید و یا در حال مصرف دارو هستید. در این مقاله سعی می کنیم به این پرسش تکراری که چرا باید داروی روان پزشکی مصرف کنم؟ و یا چرا باید داروی اعصاب مصرف کنم؟ پاسخ دهیم. همچنین در انتهای مقاله می توانید تلفن و آدرس روانپزشک های مورد تایید را مشاهده کنید.
در نظر داشته باشید که اگر پرسش خود را در این مقاله نیافتید، آن را در بخش نظرات درج کنید تا به آن پاسخ داده شود.
چرا باید داروی روان پزشکی مصرف کنم؟
در برخی از اوقات، یک روانشناس ممکن است شما را به روانپزشک ارجاع دهد. در واقع روانشناس و روان پزشک همکارانی هستند که ممکن است برای رفع مشکل مراجع، از یکدیگر کمک بگیرند. در مواقعی که یک روانشناس فکر کند که به مصرف دارو نیاز است، شما را به روان پزشک ارجاع می دهد و در مواقعی که روان پزشک، تشخیص می دهد که مراجع لازم است رواندرمانی شود و یا مهارت هایی را بیاموزد، فرد را به روانشناس ارجاع می دهد. در نظر داشته باشید که ارجاع شما به روان پرشک، به معنای صعب العلاج بودن و یا داشتن یک بیماری عجیب و غریب نیست.
به طور کلی در موارد زیر، ممکن است شما را به روان پزشک ارجاع دهم:
1.مشکل شما ریشه ژنتیکی و وراثتی داشته باشد.
اختلالات روانشناسی و روانپزشکی ، مممکن است ریشه ژنتیکی و وراثتی داشته باشد. در چنین مواردی معمولاً یکی از اعضای نزدیک خانواده شما، به همان بیماری و یا به بیماری شبیه به بیماری شما مبتلا است. مثلاً ممکن است شما وسواس و یا افسردگی داشته باشید، و مادر یا پدر شما نیز، سابقه این بیماری را داشته باشند. در چنین مواقعی برای خنثی کردن اثر ژنتیک در فرآیند رواندرمانی، روانشناس به شما پیشنهاد مراجعه به روانپزشک و مصرف دارو را در کنار رواندرمانی می دهد.
2. زمان زیادی برای رفع مشکل نداریم.
دارو درمانی شبیه به یک معجزه است. دارو را می خورید و تا چند ساعت بعد، حالتان بهتر شده است. اما رواندرمانی چنین معجزه ای ندارد. در واقع رواندرمانی نیازمند صرف زمان و فاصله استانداری بین جلسات است. مثلاً فردی که هفته بعد کنکور دارد و به دلیل اضطراب و استرس مراجعه کرده است، بهتر است نزد روان پزشک برود تا در هفته جاری اضطراب کمتری داشته باشد و پس از کنکور، برای بررسی سایر اضطراب ها و آموزشهای مرتبط با تنظیم هیجان، مراجعه کند.
3. مشکل شما، ناشی از به هم ریختگی هورمونی است.
گاهی اوقات، روانشناس تشخیص می دهد که مراجع دارای به هم ریختگی هورمونی و یا اختلالی در فعالیت نوروترنسمیتری مغز است. مثلاً مشکل خلق متغییر در اختلال دوقطبی مراجع ممکن است به دلیل کمبود نمک لیتیوم در مغز باشد. در چنین مواردی روانشناس فرد را به روان پزشک ارجاع می دهد تا تشخیص همکار خود را نیز در این خصوص دانسته و در صورت لزوم، تجویز دارو صورت بگیرد.
4. مشکل شما سبب آشفتگی زیادی شده است.
در برخی از مواقع، مشکل و یا اختلالی که مراجع دارد، به قدری شدید است که در صورت عدم مصرف داروی روانپزشکی، ممکن است به خود و یا دیگران آسیب بزند. برای مثال فردی که افسردگی اساسی دارد، بهتر است به روان پزشک ارجاع داده شود تا افکار مرتبط با خودکشی کاهش پیدا کرده و احتمال رفتارهای تکانشی و لحظه ای به حداقل ممکن برسد.
غالباً چه افرادی لازم است به روان پزشک مراجعه کنند؟
هر فردی را ممکن است روانشناس به روان پزشک ارجاع دهد، اما در خصوص اختلالات زیر، غالباً نیاز بیشتری به مصرف دارو وجود دارد:
- داشتن افکار خودکشی، آسیب به خود و یا آسیب به دیگری
- افرادی که دارای نوسان خلق های شدید هستند
- افرادی که اختلال شخصیت مرزی و یا اختلال دوقطبی دارند.
- افراد مبتلا به وسواس فکری و یا وسواس رفتاری
- فرد مبتلا به اضطراب و استرس بالا
- افرادی که افسردگی مزمن و یا افسردگی اساسی دارند.
- برخی از مبتلایان به افسردگی پس از زایمان ، دیستایمیا و یا سیکلوتایمیا
- افرادی که دچار حمله اضطراب و یا حمله هراس می شوند.
- بانوانی که در دوره عادت ماهیانه، نوسانات خلقی شدید را تجربه می کنند و عملکرد آنها در زندگی مختل می شود.
نکات مهم در مراجعه به روان پزشک چیست؟
مراجعه به روان پزشک، فرآیند پیچیده ای نیست اما بهتر است نکات زیر را در این خصوص رعایت کنید:
- تشخیص قطعی با روانپزشک است اما بهتر است تشخیص روانشناس را به روانپزشک بگویید.
- سعی کنید در ارائه اطلاعات، بزرگ نمایی و یا کوچک نمایی نکنید.
- تلفن اورژانسی روانپزشک را بگیرید و در صورتی که واکنش خاصی به دارو داشتید، او را در جریان قرار دهید.
- سعی کنید صحبت هایی که قرار است انجام دهید را از قبل آماده کنید.
- در صورتی که سابقه بیماری روانی خاصی داشته اید را بیان کنید.
- داروهایی که اکنون مصرف می کنید را بیان کنید.
- در صورتی که سابقاً داروی خاص روانپزشکی مصرف کرده اید، به او اصلاع دهید.
- اگر با مصرف دارو مشکل دارید، از او بخواهید که ضرورت مصرف دارو را برایتان توضیح دهد.
- از او در خصوص چیستی داروی تجویزی و نحوه مصرف بپرسید.
- اگر در سابقه خانوادگی شما، بیماری های مرتبط با روان وجود دارد، به روان پزشک اطلاع دهید.
- زمان بعدی مراجعه را از او بپرسید.
چرا با اینکه می دانم نیاز به مصرف دارو دارم، در برابر آن مقاومت می کنم؟
متاسفانه برخی از مراجعین، در برابر مصرف داروهای روانپزشکی، ترس ها و باورهای اشتباهی دارند. آنها فکر می کنند که بدون مصرف دارو، مشکل برطرف می شود و واقعاً نیازی به مصرف دارو نیست. بهتر است به روانشناس و یا مشاورتان اعتماد کنید. همچنین اگر واقعاً نیازی به مصرف دارو نباشد، روان پزشک برایتان دارو نخواهد نوشت. گذشته از این موضوع، گاهی اوقات باورهای اشتباهی در خصوص داروهای روان پزشکی وجود دارد که سبب عدم مراجعه به روان پزشک و یا عدم مصرف داروهای تجویزی می شود.
بهتر است پیش از اینکه دارو را مصرف نکرده اید، در خصوص آن تفکر نکنید. در بسیاری از مواقع، خود داروها عوارضی برای شما ندارند ولی تصور اشتباه و یا ترس شما، سبب می شود که تغییراتی را احساس کنید. مثلاً اگر تصورتان این باشد که داروهای اعصاب خواب آور هستند، ممکن است احساس خواب آلودگی کنید؛ در صورتی که ممکن است این موضوع ارتباطی با دارو نداشته باشد.
همچنین در نظر داشته باشید که باورهای اشتباه زیادی در خصوص مصرف داروهای اعصاب وجود دارد. بسیاری از آنها، علی الخصوص داروهای مهارکننده های بازجذب سروتونین یا SSRI ها، واقعاً عوارض پر رنگ و زیادی ندارند. همانطور که علم پیشرفت می کند، داروها نیز روز به روز بازده بالاتر و عوارض کمتری پیدا می کنند. هر چند نمی توان این نکته را منکر شد که گاهی اوقات، ممکن است برخی از داروها با ژنتیک شما سازگار نباشد و کمی ازیتتان کند، اما در بیشتر مواقع چنین چیزی رخ نمی دهد. ترسی نداشته باشید و به روانشناس و روان پزشکتان اعتماد کنید. اگر لازم بود، می توان میزان مصرف دارو و یا دوز آن را تغییر داد.
به طور کلی ترس مراجعین از مصرف داروهای اعصاب ، به موارد باورها و یا تفکرات زیر باز می گردد:
داروهای روان پزشکی سبب برچسب زدن دیگران بر روی من می شود!
داروهای روان پزشکی خواب آور و یا خواب آلود کننده هستند!
داروهای روانپزشکی سبب کاهش میل جنسی می شود!
داروهای روان پزشکی اعتیاد آور هستند!
داروهای روانپزشکی چاق می کنند!
در پاراگراف بعدی، به پرسش های تکراری در این خصوص پاسخ می دهیم:
سوالات رایج در خصوص مصرف دارو روان پزشکی:
آیا داروهای تجویزی برای من، خواب آور است؟
هدف از مصرف داروهای اعصاب یا روان پزشکی، کوک کردن روانتان است و نه خواباندنتان. در بیشتر مواقع چنین چیزی رخ نمی دهد اما اگر چنین چیزی هم باشد، با صلاحدید روان پزشک، می توان زمان مصرف دارو را تغییر دهید. بهتر است قبل از مصرف دارو نگران خواب آلودگی نباشید. اگر چنین چیزی رخ دهد، به راحتی می توان آن را برطرف کرد.
آیا داروهای روان پزشکی چاق می کنند؟
به طور کلی داروهای روانپزشکی ممکن است تغییراتی را در اشتهای افراد ایجاد کند. اما معمولاً به طور مستقیم چاق کننده نیستند. ممکن است اختلالی که برای آن دارو تجویز شده باشد، سبب چاقی فرد شود. مثلاً افرادی که دچار اضطراب هستند، ممکن است بیش از دیگران غذا بخورند و یا افرادی که اختلالات خلقی دارند، سبک زندگی کم تحرکی دارند. در بیشتر مواقع، آنچه سبب چاقی افراد می شود، همین موضوع سبک زندگی و یا اختلال همراه است.
همچنین دسته ای از داروهای روان پزشکی که برای اضطراب فراگیر و یا اختلالات خوردن تجویز می شوند، سبب لاغری می شود. در نظر داشته باشید که اگر داروی تجویزی برای شما سبب چاقی و یا لاغری شد، با اصلاح سبک زندگی و تغذیه مناسب، این مشکل برطرف می گردد. همچنین افرادی که معمولاً در زمان عصبانیت، اضطراب و با غم، پرخوری دارند، با مصرف داروهای مربوطه هیجاناتشان کاهش یافته و احتمالاً حجم غذای آنها نیز کمتر می شود. سعی کنید بدون هیچ پیشداوری دارو را مصرف کنید. اگر چنین مشکلاتی روی داد، می توانید با روانشناس یا روانپزشک خود در میان بگذارید تا دارو تغییر کند و یا با کمی ورزش، بر مشکل فائق شوید.
آیا داروهای روان پزشکی، میل جنسی را کم می کند؟
این موضوع بسیار به اختلال فرد بستگی دارد. در برخی از موارد، ممکن است چنین چیزی در کوتاه مدت رخ دهد اما معمولاً با قطع مصرف دارو، مشکل برطرف می شود. در بسیاری از موارد، کاهش میل جنسی رخ نمی دهد و یا میزان کاهش میل جنسی، بسیار اندک است.
آیا داروهای روان پزشکی اعتیاد اور هستند؟
داروهایی که از خانواده SSRI و یا بازجذب کننده های سروتونین هستند، غالباً ایجاد اعتیاد نمی کنند. اگر مصرف دارو زیر نظر یک روانپزشک حاذق باشد، جای هیچ نگرانی نیست. روان پزشکتان دوز داروی مصرف را تنظیم می کند و با کاهش علائم و بهبود حالتان، میزان مصرف را کاهش می دهد. فراموش نکنید که دارو را برای نئشه شدن مصرف نمی کنیم، بنابراین مصرف بیش از حد و سرخود دارو، ممکن است عوارض و اعتیاد داشته باشد. این نکته نیز قابل ذکر است که روانپزشکان دوز زیادی از داو را تجویز نمی کنند و با تغییر دوز و نوع دارو، جلوی چنین مسائلی را می گیرند. نگرانی بی جا نداشته باشید و به علم اعتماد کنید.
اگر با مصرف دارو، خانواده و یا دوستان به من برچسب زدند چه کار کنم؟
واقعیت این است که مصرف دارو به هیچ عنوان به معنای خطرناک بودن و یا ضعیف بودن فرد نیست. با توجه به بهود سطح دانش و آگاهی جامعه، امروزه کمتر چنین چیزی رخ می دهد اما اگر فردی بالای 18 سال هستید، به طبع می توانید حریم خصوصی خودتان را داشته باشید. می توانید دارو را در کیفتان و یا در اتومبیل بگذارید و این موضوع را به دیگران اعلام نکنید. فراموش نکنید که مصرف دارو و معتقد بودن به علم، ننگ و ایراد نیست و کسانی که در قرن حاضر، صدها تحقیق و رفرنس علمی را زیر سوال می برند، آگاهی لازم را ندارند.
اگر دارو سبب ایجاد عوارض شد چکار کنیم؟
در بسیاری از مواقع، متوجه هیچ عوارضی نمی شوید. اما به هر حال مصرف دارو یک سود و زیان است. در برخی مواقع، مصرف نکردن دارو مشکرا بدتر می کند و شما زجر بیشتری می کشید. دلیلی ندارد وقتیمصرفرو می توان مشکل را کاهش داد، در برابر مصرف دارو مقاومت به خرج دهید.
اگر به طور اتفاقی، مصرف دارو برای شما عوارضی داشت، ا مشورت روانپزشکتان تغییراتی را در نوع و یا دوز آن ایجاد کنید.
روان پزشک حاذق و مورد تایید شما را از کجا پیدا کنم؟
الزامی وجود ندارد که به روان پزشکی که ما می گوییم مراجعه کنید. در واقع هر روان پزشکی که دارای پروانه طبابت از سازمان نظام پزشکی است، می تواند مورد تایید باشد. ما تنها چند روان پزشک را که با آنها همکاری کرده ایم و به نظرمان حاذق هستند، معرفی می کنیم. در نظر داشته باشید که حتماً پیش از مراجعه با شماره های ذکر شده در زیر تماس بگیرید:
شمال تهران منطقه میرداماد : دکتر سحر انصاری – شریعتی، بالاتر از میرداماد، کوچه احمدیه یکم، پلاک 9، طبقه 5، تلفن ها: 22858361 – 22858295 – 09398315484
این مقاله تالیف امیر شیرین زاده ، روانشناس و رواندرمانگر با رویکردهای شناختی رفتاری است و برای مراجعینی که به روان پزشک ارجاع داده شده اند، نگارش گردیده.