نشانه‌های اختلال وسواس جبری (OCD) با حضور وسواس و یا اجبار در یک شخص شناخته می‌شود. وسواس‌ها شامل افکار تکراری و مداوم ( فکر مداوم راجع به آلودگی و میکروب‌ها)، تصاویر (صحنه‌های خشن یا وحشتناک) و یا پافشاری کردن و اجبار (مثلا پافشاری در چاقو زدن به یک شخص) می‌باشد.
موضوع و دلیل مشخص وسواس و اجبار بین افراد متفاوت می‌باشد، با این حال برخی نشانه‌ها و ابعاد مشترکی نیز بین افراد مبتلا به این اختلال وجود دارد. از جمله این ابعاد مشترک موارد مربوط با تمیزکردن و آلودگی، ایجاد تقارن (وسواس تقارن و تکرار، اجبار نظم و شمارش)، افکار ممنوع یا تابو و یا آسیب‌‌زدن (ترس از آسیب‌رسانی به خود یا دیگران) می‌باشند.
افراد مبتلا به اختلال وسواس جبری به طور معمول سعی در جبران افکار خود با انجام اعمال ذهنی دارند (به عنوان مثال، به آرامی اعداد و حروف را تکرار می‌کنند) و یا رفتارهای عادت‌گونه‌ای به صورت اجبار در آن‌ها وجود دارد (شستن و یا چک کردن مداوم تمیزی دستان). با این حال انجام اعمال جبری و وسواس‌گونه تاثیری در خنثی‌کردن این احساسات و وسواس‌ها در شخص ندارد. در عوض این اقدامات منجر به تشدید شدن افکار شخص و در نتیجه پریشانی بیشتر وی می‌شود.
نکته: در مقاله اختلال شخصیت وسوای جبری چیست جزئیات کامل در مورد این اختلال را بخوانید.
جبارهای موجود در ذهن شخص، برای ایجاد لذت به کار نمی‌روند. گرچه برخی اوقات به صورت موقتی باعث رهایی فرد از اضطراب خواهند شد. علاوه بر این، بسیاری از افراد مبتلا به اختلال وسواس جبری (OCD) اعتقادات ناکارآمدی دارند. این افکار احساس مسئولیت شخص در قبال جلوگیری از بروز تهدید را افزایش می‌دهند. در نتیجه شخص به کمال‌گرایی روی آورده و به اهمیت افکار خود می‌افزاید. (شخص داشتن افکار ممنوعه را به بدی انجام دادن آن تلقی می‌کند). شخص مبتلا به این اختلال حال نیاز به کنترل افکار خود دارد.
اصلی‌ترین شرط برای تشخیص فرد مبتلا به اختلال وسواس جبری ، عدم انجام کار برای کسب لذت و یا به عنوان اقدامی داوطلبانه می‌باشد. یکی از نشانه‌های بارز وسواس‌ها، ناخواسته‌بودن و مزاحم بودن آن‌هاست.
نکته : کودکان قادر به بیان هدف خود از انجام این رفتارها یا اعمال ذهنی را ندارند.
- وسواس‌ها و اجبارها منجر به ایجاد پریشانی یا اختلال در عملکرد عادی زندگی فرد در زمینه‌های روابط اجتماعی، شغلی و … می‌شود.
- وسواس‌ها و اجبارها وقت‌گیر هستند ( بیشتر از یک ساعت در روز زمان می‌برند). این معیار برای تشخیص اختلال از افکار مزاحم و رفتارهای تکراری رایج در جامعه به کار می‌رود (چک کردن بسته شدن در برای بار دوم). میزان شدت و فروانی وسواس و اجبار در افراد مبتلا به OCD متفاوت است (برخی افراد نشانه‌های خفیف تا متوسط دارند. این افراد ۱ تا ۳ ساعت از روز خود را به بررسی و انجام وسواس‌ها و اجبارها می‌پردازند. در حالی که افراد مبتلا به نوع شدید این اختلال دارای افکار مزاحم و اجبارهای مداوم بوده که آن‌ها را ناتوان می‌کند).
- در صورت وجود داشتن سایر اختلالات در فرد، وسواس‌ها و اجبارها به آن اختلالات نسبت داده نمی‌شود (مثلا نگرانی‌های شدید به عنوان اختلال اضطراب فراگیر و یا نگرانی از ظاهر به عنوان اختلال نارسایی بدن شناخته می‌شود). اختلالات به وجود آمده در شخص تحت تاثیر اثرات فیزیولیژیکی بر اثر استفاه از یک ماده (دارو، الکل، ماده مخدر) و یا وضعیت پزشکی عمومی نباشد.
نشانه‌های اختلال وسواس جبری : تفاوت بینش در افراد مبتلا به OCD
افراد مبتلا به OCD در میزان اعتقادشان در مورد صحت عقاید پایه‌ای نشانه‌های وسواس فکری خود با یک دیگر تفاوت دارند. بسیاری از افراد بینش خوب و منصفانه‌ای نسبت به عقابد خود دارند ( در صورت چک نکردن مکرر اجاق گاز، آشپزخانه آتش نخواهد گرفت). برخی دیگر از مبتلایان بینش ضعیفی دارند ( این اشخاص اعتقاد به ایجاد آتش‌سوزی آشپزخانه در اثر چک نکردن مواوم اجاق گاز دارند). تعداد بسیار کمی از مبتلایان نیز بینش غیرواقعی و توهمی نسبت به باورهای خود دارند ( در صورت چک نکردن مکرر اجاق گاز، کل خانه آتش خواهد گرفت). بر اساس میزان شدت مریضی بینش افراد مبتلا به اختلال وسواس جبری با یک‌‌دیگر متفاوت است. بیشن‌های ضعیف‌تر نتایج طولانی مدت بدتری به همراه خواهند داشت. آیا نیاز به راهنمایی، مشاوره و یا روان درمانی دارید؟ جهت اخذ وقت تصویری یا تلفنی به تلفن ۰۹۱۲۸۴۹۰۹۴۴ در واتسآپ پیام بدید یا تماس بگیرید.
