وجود یک فرد دوقطبی (Bipolar) در خانه میتواند برای سایر اعضای خانواده یک چالش باشد و همراهی با او نیازمند صبر و شفقت سایر اعضای خانواده است. در مقابله با اختلال دوقطبی یکی از افراد خانواده، مهم است که از فرد دوقطبی پشتیبانی و حمایت کنید، از نظر جسمی و روحی مراقب سلامتی خودتان باشید و آگاهی خود را در مورد اختلال دوقطبی افزایش دهید. سعی کنید منابع معتبر روانشناسی را دنبال کنید و با مطالعه در زمینه اختلال دوقطبی، آگاهی خود را بالا ببرید. در ادامه با ما همراه باشید تا نحوه برخورد با فرد دوقطبی را شرح دهیم.
دریافت مشاوره و ویزیت آنلاین
دریافت مشاوره و ویزیت آنلاین
نحوه برخورد با فرد دو قطبی چگونه است؟
اینکه در خانواده یک فرد دوقطبی وجود داشته باشد چالشی است که صبر و دلسوزی زیادی را میطلبد. برای کنار آمدن با یکی از اعضای خانواده با اختلال دو قطبی این مسئله بسیار اهمیت دارد که آن عضو بیمار خانواده ی خود را حمایت کنید، چه فیزیکی و چه احساسی از خود مراقبت کنید و در آخر دانش خود را در مورد اختلال دوقطبی افزایش دهید.
۱. درک کنید که برخی از رفتارهای فرد دوقطبی با این اختلال مرتبط هستند.
به عنوان مثال، فردی که در مورد خود حرف میزند یا لاف میزند؛ معمولا متکبر یا خودخواه شناخته میشود. این رفتار در یک فرد دوقطبی نشانهای از جنون است، همان طور که سایر رفتارهای خطرناک دیگری هستند که ممکن است به همان اندازه برایتان جذاب باشند. تشخیص اینکه این یک نشانه بیماری است و این که رفتار او عمدی نیست، در درک شرایط آنها مفید است. با این حال، مراقب باشید که همه حالات فرد دوقطبی را با بیماری او مرتبط نکنید. افرادی که اختلال دوقطبی دارند هم میتوانند به روشهای سالم دیوانه یا غمگین شوند.
۲. از فرد دوقطبی در طول دوره درمانش حمایت کنید.
از آنجا که اختلال دو قطبی با دارو بهتر درمان میشود، مهم است که از عضو خانواده تان که درگیر درمان هست؛ حمایت و شتیبانی کنید. برای این منظور در روان درمانی فرد شرکت کنید و با او همراه باشید. خانواده درمانی میتواند یک روش مفید در حمایت از فرد دوقطبی باشد.
متخصصین روان درمانی فرد در ارتباط باشید. اگر کسی را که دوست دارید، از شما میخواهد که با مشاور یا پزشکش صحبت کنید، بهتر است آن فرد را از نگرانیها یا مشکلات احتمالی مطلع کنید. همچنین میتوانید اطلاعات بیشتری در مورد نحوه کمک به عضو خانواده خود کسب کنید.
اگر فرد دوقطبی که در خانواده شماست، در حال حاضر درمان سلامت روانی را دریافت نمیکند، میتوانید او را تشویق کنید و به دنبال روش درمان مناسب بگردید. بهتر است به دنبال درمانگر یا روانپزشک متخصص اختلال دوقطبی باشید. سعی نکنید به زور فرد دوقطبی را مجبور به مراجعه به روانپزشک کنید. مگر در حالتی که به اطرافیان آسیبی میرساند.
۳. فرد دوقطبی معمولا از مصرف دارو اجتناب میکند.
ممکن است فرد دوقطبی از مصرف دارو اجتناب کند. چون جنون بالا برای آنها احساس خوبی دارد. اگر متوجه شدهاید که عضو خانوادهتان داروهای خود را ترک کرده است؛ اولین قدم این است که هر چه زودتر به روانپزشک یا پزشک عمومی اطلاع دهید. به احتمال زیاد دکتر باید با او صحبت کند و به شما اطلاع دهد که چگونه مصرف دارو را ادامه دهید. اگر نمیتوانید با پزشک صحبت کنید، میتوانید فرد را تشویق کنید که داروهای خود را مصرف کند، یا انگیزه برای او ایجاد کنید. مثلا شیوه درمانی خایص داشته باشید و یا کاری را که از آن لذت میبرد را با هم انجام دهید.
۴. به رژیم دارویی پایبند باشید.
به خاطر داشته باشید که پایبندی به یک رژیم دارویی یک مسئله مهم و ضروی است. داروهایی که معمولا برای درمان اختلال دوقطبی مورد استفاده قرار میگیرند، اثرات مخرب عمدهای مانند فراموشی، خوابآلودگی، علایم معده و روده، تعریق شدید، کاهش وزن، خارش پوست، ناراحتیهای پوستی، مشکلات جنسی و دیگر علایم افسردگی و پریشانی را ایجاد میکنند.
اگر از فرد دوقطبی مراقبت میکنید، دارویش را متوقف کرده است یا تمایل خود را برای قطع دارو بیان میکند، از او علتش را جویا شوید. او ممکن است دلایل قانعکنندهای داشته باشد. شاید فرد دوقطبی بگوید” من احساس بهتری دارم و نیازی به آن ندارم.” برخی دیگر ممکن است بگویند که از جنون خفیف خود لذت میبرند و نمیخواهند دارو مصرف کنند که احساس خوشحالی آنها را از بین ببرد.
عوارض جانبی معمولا هنگام شروع یک داروی جدید یا افزایش دوز دارو پدیدار میشود. با این حال در هر زمانی که در درمان رخ دهد، ممکن است موجب پریشانی و ناراحتی اساسی فرد دوقطبی باشد. اگر فرد به خاطر عوارض جانبی به رژیم دارویی خود پایبند نباشد، او را تشویق کنید که با پزشک خود صحبت کنند تا با جایگزینی دارو یا تغییر زمان مصرف دارو، عوارض جانبی را به حداقل برساند.
۵. در دوران مانیک و هایپومانیک با او همراه باشید.
اگر نشانههای مانیک را در فرد دوقطبی مشاهده کردید، سعی کنید خطر آسیبهای احتمالی را کاهش دهید. مثلا در مورد کاهش آسیب هنگام بروز رفتارهای پرخطر (قمار، هزینه بیش از حد، مصرف مواد مخدر، رانندگی بیملاحظه) با او بحث و تبادل نظر کنید.
کودکان، معلولان و افراد آسیبپذیر دیگر را دور نگه دارید تا فرد دوقطبی مزاحم آنها نشوند.
اگر فرد دوقطبی در معرض خطر آسیب زدن به خود یا دیگران قرار دارد، با متخصص سلامت پزشکی فرد یا با اورژانس تلفنی صحبت کنید.
۶. برای زمانهای بحرانی برنامهریزی کنید.
یک برنامه عملی شرایط اضطراری برای مقابله موثر هنگام بروز بحران داشته باشید. اطلاعات تماس با بستگان مهم که میتوانند کمک کنند؛ و شماره تلفن روانپزشک و آدرس بیمارستان را بنویسید. فقط این اطلاعات را در گوشی خود ذخیره نکنید، چون ممکن است شارژ باتری تلفن نداشته باشید. شما باید این شمارهها همیشه همراه خود داشته باشید؛ مثلا در کیف پول یا کیف خود آنها را داشته باشید. یک نسخه از آن را نیز به فرد دوقطبی بدهید. شما حتی این برنامه را هنگامی که فرد دوقطبی از نظر احساسی ثابت است، نیز داشته باشید.
۷. به فرد دوقطبی کمک کنید تا از محرکها دوری کند.
یک محرک، رفتار و یا وضعیتی است که ممکن است منجر به یک پیامد منفی شود. در یک فرد دوقطبی یکی از دورانهای مانیک، هایپومانیک یا افسردگی را به وجود خواهد آورد. محرکهای احتمالی شامل موادی نظیر کافئین، الکل و مواد مخدر هستند. محرکها همچنین میتوانند احساسات منفی مثل استرس، تغذیه نامتعادل، اختلالات خواب (خوابیدن بیش از حد و یا بیش از حد) و تعارضات بین فردی باشد. حتی ممکن است فرد دوقطبی محرک خاص خودش را خواهد داشت. به عنوان مثال، انتقاد یکی از محرکهای رایج در افراد دو قطبی است. شما میتوانید او را تشویق کنید که از این محرکها دوری کند و یا کمک کنید که سطح استرسش را کاهش دهد.
اگر با یک فرد دوقطبی زندگی میکنید، میتوانید موادی مانند الکل را از خانه حذف کنید. همچنین میتوانید سعی کنید با کنترل نورپردازی، موسیقی و سطوح انرژی یک محیط آسوده و آرامش بخش را برای او فراهم کنید.
۸. صبور و قوی باشید.
هرچه بیشتر در مورد اختلال دوقطبی مطالعه کنید، درک بهتری از او و رفتارهای او خواهید داشت. اگر چه همچنان کنار آمدن با یک فرد دوقطبی چالش برانگیز است، توجه و آگاهی شما میتواند یک راه طولانی در حمایت از فرد دوقطبی باشد.
یک راه برای نشان دادن توجه خود به او این است که به او بگویید حامی و پشتیبان او هستید. همچنین به او بگویید که هر زمانی که نیاز به صحبت کردن با کسی داشته باشد، میتواند روی شما حساب کند.
فرصت رو از دست نده! با شرکت در کارگاههای تخصصی ما، از آموزش های حرفهای بهرهمند شوید. "*" فیلدهای الزامی را نشان می دهدهمین حالا در کارگاههای تحولساز ما ثبتنام کن!
همین حالا در کارگاههای تحولساز ما ثبتنام کن!
نحوه برخورد با فرد دوقطبی: مراقبت از خود
۱. همدلی را تمرین کنید.
خودتان را جای او قرار دهید. تصور کنید که اگر شما به افسردگی دچار شوید و یا در حالت دیوانهوار انرژی قرار گیرید، چه اتفاقی میافتد.
۲. بر سلامت ذهنی خود تمرکز کنید.
مراقبت از یک فرد دوقطبی میتواند منجر به استرس و علائم افسردگی شود. از رفتار خودتان و احساسات خود در مورد او آگاه باشید. به خودتان یادآوری کنید (یا با صدای بلند و یا در ذهن خود) که نمیتوانید او را کنترل کنید.
میتوانید لیستی از اهداف شخصی خود تهیه کنید و برای آنها تلاش کنید. فعالیتهایی مانند خواندن، نویسندگی، هنر، موسیقی، فعالیتهای خارج از خانه و ورزش میتوانند مفید باشند. همچنین روشهایی برای تمدد اعصاب(مانند ریلکسیشن عضلانی)، مدیتیشن و خواندن یک مجله، تمرکز و هنردرمانی بسیار مفید هستند.
۳. کمک و مشاوره حرفهای دریافت کنید.
اگر متوجه شدید که زمان سختی را با فرد دو قطبی دارید، بهتر است خودتان نیز به یک تراپیست مراجعه کنید. شواهد نشان میدهند که خانواده درمانی، میتواند به مراقبت کنندگان و والدین فرد دوقطبی کمک کند.
نحوه برخورد با فرد دوقطبی: آگاهی از اختلال دوقطبی
۱. اختلال دوقطبی یک شرایط بیولوژیکی است.
این به این مهناست اختلال دوقطبی ناشی از یک مولفه ژنتیکی قوی است. بنابراین، فرد دوقطبی هیچ نقشی در آن نداشته است.
۲. علائم مختلف اختلال دوقطبی را بشناسید.
دو نوع اصلی اختلال دوقطبی، اختلال دوقطبی اول و اختلال دوقطبی دوم وجود دارد.
فرد دو قطبی نوع ۱ دوره مانیک را معمولا یک هفته یا بیشتر تجربه میکند. برخی از نشانههای اپیزود manic عبارتند از: افزایش حالت عصبی، افزایش اعتماد به نفس، کاهش نیاز به خواب، افزایش پرحرفی، افزایش در فعالیتهای هدفمند، و درگیر شدن در رفتارهای پرخطر (مانند قمار یا داشتن رابطه جنسی بدون محافظت با شرکای چندگانه).
فرد دوقطبی نوع ۲ یک اپیزود افسردگی اصلی و هم چنین یک اپیزود hypomanic (شبیه به یک اپیزود manic) را تجربه میکند. دوره مانیایی ۴ روز یا کمتر است.
۳. با روش درمان دوقطبی آشنا شوید.
فرد دوقطبی معمولا با ترکیبی از دارو و درمان، مداوا میشود. Psychiatrists و یا پزشکان عمومی معمولا stabilizers را برای کاهش علایم اختلال دو قطبی تجویز میکنند. روانشناسان، ازدواج و خانواده تراپیستها به فرد دوقطبی در مدیریت و مقابله با علائم خود میتوانند کمک میکنند. انواع درمانها عبارتند از درمان رفتاری شناختی (CBT)، خانواده درمانی، و درمان بین فردی.
بخش اول: فرد دو قطبی در خانواده تان را حمایت کنید
۱- متوجه باشید که برخی از رفتارهای فرد دو قطبی، به بیماری اش مرتبط است.
بطور مثال، فردی که همواره بطور خودخواهانه ای در مورد خودش صحبت میکند و یا اغلب در حال رجز خواندن برای دیگران است به طور معمول به عنوان یک فرد متکبر یا خود محور شناخته می شود. اما این رفتار در یک فرد با اختلال دو قطبی نشانه ی مانیا (شیدایی) است، درست مانند بسیاری دیگر از رفتارهایی که ممکن است برای شما ناپسند بنظر برسد. فهمیدن اینکه این یک نشانه از بیماری است، و نه یک حرکت عمدی از سوی آن عضو خانواده ی شما، به درک بهتر شرایط او بسیار کمک میکند. اگرچه، مراقب باشید که هر رفتار و خلق و خوی آن فرد را به بیماری اش نسبت ندهید؛ افرادی با اختلال دو قطبی میتوانند به شیوه ی سالمی هم خشمگین و یا ناراحت بشوند.
- یک راه برای فهم بهتر بیماری اعضای خانواده تان و نشان دادن حمایت شما به آنها این است که خیلی ساده در مورد تجربه ی شان در مورد بیماری از آن ها سوال بپرسید. البته، این کار را محتاطانه انجام بدهید و حتما قبل از هر تلاشی برای وارد کردن آن ها به این مکالمه مطمئن شوید که آن ها با صحبت کردن با شما در این مورد احساس راحتی می کنند. اگر این کار به نظر شما خطرناک آمد؛ شما میتوانید خیلی ساده در مورد اینکه اوضاعشان چطور است از آنها بپرسید و به اطلاعات بیشتری در مورد اینکه آن ها در چه شرایطی قرار دارند؛ دست پیدا کنید.
۲- فرد دو قطبی را در بهبود وضعیت سلامت روانش حمایت کنید
از آنجایی که بهترین درمان برای اختلال دو قطبی به وسیله ی دارو و مشاوره انجام میشود؛ این مسئله بسیار حیاتی است که آن عضو خانواده که اختلال دو قطبی دارد را در مورد شرکت در پروسه ی درمان حمایت کنید. یکی از راه های انجام این کار شرکت در روند روان درمانی آن فرد است. خانواده درمانی میتواند یک منبع کارآمد برای حمایت از فردی با اختلال دو قطبی باشد.
- با مطب روان درمانی آن عضو خانواده تان در ارتباط باشید. اگر آن فرد توافق نامه ای مبنی بر مجاز بودن صحبت کردن شما با روانشناس و یا پزشکش را امضا کرده باشد؛ شما می توانید آن فرد را درباره ی نگرانی ها و مشکلات احتمالی آگاه کنید. همچنین شما میتوانید درباره ی اینکه چگونه فردی با اختلال دو قطبی در خانواده را حمایت کنید به اطلاعات بیشتری دست پیدا کنید.
- اگر آن عضو خانواده ی شما در حال حاضر هیچ گونه روان درمانی را دریافت نمی کند؛ شما می توانید اون را تشویق کنید تا پروسه درمان خود را دنبال کند. شما می توانید در مورد روان شناس ها و یا روانپزشک هایی در محل زندگی خود که در زمینه ی اختلال دوقطبی تخصص دارند؛ تحقیق کنید. اگرچه، مراقب باشید که اگر عضو خانواده تان نسبت به درمان بی میل است او را وادار به پذیرش درمان نکنید. (مگر اینکه پتانسیل آسیب رساندن به خود و یا دیگران را داشته باشد.) این مسئله میتواند او را بترساند و یا رابطه ی شما را خدشه دار کند.
۳- به نظارت بر روی مصرف به موقع داروها کمک کنید
این در میان افراد با اختلال دو قطبی بسیار رایج است که مصرف داروهایشان را نادیده بگیرند چرا که مانیا با شدت بالا در آنها احساس خوبی به وجود می آورد. اگر شما متوجه شدید که فرد با اختلال دو قطبی در خانواده ی شما داروهای خود را مصرف نمیکند؛ اولین قدم این است که پزشک آن فرد را از آن اگاه کنید. به احتمال زیاد روانشناس با آن عضو خانواده صحبت خواهد کرد و شما را از این که از این پس چگونه باید عمل کنید آگاه خواهد کرد. اگر برای شما میسر نیست که با یک پزشک صحبت کنید، شما میتوانید آن فرد را شخصا به مصرف کردن داروهایش تشویق کنید یا برای او یک محرک ایجاد کنید (بطور مثال یک رفتار ویژه یا انجام کاری که آنها از آن لذت می برند) تا آنها داروهایشان را بپذیرند.
۴- پیروی کردن از یک درمان مشخص برای درمان فرد دو قطبی
به خاطر داشته باشید که وفاداری به یک الگوریتم درمانی الزاما به سادگی انتخاب مصرف و یا عدم مصرف داروها نیست. داروهایی که معمولا برای درمان اختلال دو قطبی تجویز میشوند اغلب تاثیرات جانبی قابل توجهی همچون فراموشی، بی خوابی، مشکلات معده، عرق کردن بیش از حد، افزایش وزن زیاد، ریزش مو، مشکلات پوستی، مشکلات جنسی و دیگر نشانه های ناخوشایند را در پی خواهند داشت.
- اگر آن شخص با اختلال دوقطبی مصرف داروهای خود را متوقف کرده است و یا تمایل خود را به ادامه ندادن به مصرف داروها بیان می کند؛ پرس و جو کردن در مورد علل این مسئله میتواند مفید باشد. آنها ممکن است دلایل کافی برای بیان داشته باشند. مانند اینکه “من احساس بهتری دارم و به آنها نیازی ندارم”. در مواردی نیز ممکن است بیان کنند که آنها از به وجود آمدن حالت شیدایی یا مانیا لذت میبرند و نمی خواهند داروهایی را مصرف کنند که به احساس رضایت آنها پایان دهد.
- تاثیرات جانبی به طور معمول زمانی تجربه میشوند که مصرف یک داروی جدید آغاز شود و یا دوز آن افزایش پیدا کند. اگرچه آنها ممکن است در هر زمانی در طول درمان خود را نشان دهند و ممکن است عامل ایجاد استرس زیاد و یا ناراحتی در افراد شود. اگر فرد عزیز شما به دلیل همین عوارض جانبی از مصرف داروهای خود سرباز میزند؛ او را به صحبت کردن با پزشکش تشویق کنید تا پزشک او زمان بندی و یا دوز داروها را تغییر دهد.
۵- یاری رساندن در طول دوران شیدایی و جنون خفیف فرد دو قطبی
اگر شما متوجه شدید که یکی از اعضای خانواده ی شما ممکن است در حال تجربه کردن این دوران باشد، بسیار حیاتی است که برای کاهش آسیب ها به او یاری برسانید.
- در هنگام نشان دادن رفتارهای مخاطره آمیز با آنها به گفتگو بپردازید تا میزان آسیب را کاهش دهید (رفتارهایی مانند قمار بازی، خرج کردن بیش از حد، مصرف مواد مخدر، رانندگی بی پروا)
- بچه ها، افراد از کار افتاده و دیگر افراد آسیب پذیر را دور نگه دارید تا نشانه ها آن ها را آزرده نکند.
- با کلینیک سلامت آن فرد صحبت کنید و یا با یک آمبولانس تماس بگیرید.
۶- برنامه ریزی برای یک بحران
این بسیار اهمیت دارد که یک برنامه ی خوب برای روبه رو شدن با شرایط اورژانسی و یا یک بحران داشته باشید. در کنار شماره ی تلفن پزشک و آدرس بیمارستان، اطلاعات تماس بستگان نزدیک را هم داشته باشید. این اطلاعات را تنها در گوشی خود ذخیره نکنید چرا که ممکن است شارژ باطری آن تمام شود؛ شما باید این شماره ها را همیشه به صورت مکتوب با خود داشته باشید (به طور مثال در کیف پول). همچنین یک کپی از آن را به اعضای خانواده تان هم بدهید. شما همچنین میتوانید یک برنامه را با همکاری آن عضو با اختلال دو قطبی در خانواده تان طرح ریزی کنید. البته زمانی که آن فرد از نظر احساسی در شرایط پایداری قرار دارد.
۷- به آن فرد کمک کنید تا از محرک ها دوری کند
محرک یک رفتار و یا یک موقعیتی است که میتواند احتمال بزور یک بازخورد منفی را افزایش دهد؛ که در این حالت منظور شیدایی، جنون و یا یک دوره افسردگی است. این محرک ها همچنین شامل موادی مانند کافئین، الکل و دیگر مواد مخدر است. این محرک ها می تواند شامل احساسات منفی مانند استرس، رژیم نامتعادل، اختلالات خواب (خوابیدن خیلی زیاد یا خیلی کم) و تعارضات میان فردی هم باشد. فرد مورد نظر ما می تواند بحران های خاص خودش را نیز داشته باشد. شما می توانید با تشویق آن عضو خانواده به درگیر نشدن در این بحران ها و یا یادآوری مسئولیتشان در کاهش استرس، به آن فرد کمک کنید.
- انتقاد کردن و افراد منتقد از محرک های اصلی اختلال دوقطبی هستند.
- اگر شما با فردی با اختلال دو قطبی زندگی می کنید مواردی مانند الکل را از خانه ی خود حذف کنید. همچنین برای نتیجه گیری بهتر می توانید اقدام به پرورش یک محیط آرامش بخش از طریق کنترل نور، موسیقی و سطح انرژی در خانه کنید.
۸-دلسوز بودن
هر چه ببشتر در مورد اختلال دو قطبی دانش شما افزایش پیدا کند؛ شما بیش از پیش می توانید نسبت به این بیماری فهمیده تر عمل کنید. در حالی که ممکن است کنار آمدن با یک فرد با اختلال دو قطبی در خانواده یک چالش باشد، توجه و دانش شما میتواند تا حد زیادی حمایت از آن عضو خاص در خانواده را آسان کند.
- یک راه برای نشان دادن اینکه به فرد با اختلال دو قطبی اهمیت می دهید خیلی ساده این است که به آن فرد نشان دهید که شما در کنار او خواهید ایستاد؛ و نسبت به ریکاوری و بازگشت او بسیار حمایتگرانه عمل خواهید کرد. شما همچنین میتوانید به آن ها پیشنهاد کنید تا حرف هایشان را به شما بزنند. (البته اگر قصد صحبت کردن درباره ی بیماریشان را داشته باشند).
بخش دوم: مراقبت از خود
۱-همدلی را تمرین کنید
تصور کنید در شرایط آن عضو از خانواده تان قرار دارید؛ چه احساسی دارید؟ قرار دادن پایتان در کفش آن فرد و تلاش برای درک او یک روش کارآمد برای افزایش درک شما از رفتارهای یک بیمار با اختلال دو قطبی است و از طرفی باعث کاهش احساسات و ری اکشن های منفی شما در برخورد با وضعیت سلامت روحی او می شود. تصور کنید که چگونه می شد اگر شما نمی دانستید که آیا قرار است صبح روز بعد با بیدار شدنتان در مرداب افسردگی دست و پا بزنید و یا با حجم دیوانه واری از انرژی دست و پنجه نرم کنید.
۲. بر روی سلامت روان خود تمرکز کنید
نگهداری از یک فرد با اختلال دو قطبی در برخی موارد می تواند به بروز افسردگی و نشانه های آن در فرد منتهی شود. به خاطر داشته باشید که شما تنها زمانی می توانید به یک فرد دیگر کمک کنید که پیش از آن از سلامت جسمی و روحی خود به خوبی مراقبت کرده باشید. لازم است که از رفتارها و همچنین احساسات خود نسبت به عضو بیمار خانواده به خوبی آگاه باشید.
- بیخیال کنترل کردن شوید. این مسئله بسیار مهم است که شما متوجه باشید و بطور مداوم به خود یادآوری کنید ( بلند و یا در ذهن خود) که شما نمی توانید رفتارهای آن فرد در خانواده با اختلال دو قطبی را کنترل کنید. آنها در شرایطی قرار دارند که شما قادر به درست کردن آن نیستید.این توجه را در عوض بر روی تمرکز بر روی نیازهای خودتان بگذارید. به طور مثال، شما میتوانید یک لیست از اهداف شخصی خود درست کنید و تلاش برای رسیدن به آنها را آغاز کنید.
- از منابعی برای تقویت قدرتتان در کنار امدن با مسائل استفاده کنید. این منابع راه های مشخصی برای کنار آمدن بر یک مسئله ی خاص را به شما ارائه میکنند و آن ها برای خود مراقبتی بسیار حیاتی هستند. این استراتژی ها می توانند شامل فعالیت هایی باشند که شما از انجام آنها لذت می برید.
۳. همیشه پذیرای کمک یک حرفهای باشید
اگر شما متوجه شدید که زمان سختی را برای کنار آمدن با علائم این اختلال در یکی از اعضای خانواده تان طی میکنید؛ کمک گرفتن از یک روانشناس برای خودتان میتواند مفید باشد. شواهد نشان می دهد که خانواده درمانی، علاوه بر افزایش دادن سطح اطلاعات، میتواند به افراد (به خصوص کسانی که در حال مراقب از یک فرد با اختلال هستند) در انجام وظیفه شان در زمینه ی کمک به فرد با اختلال دو قطبی کمک ویژه ای کند.
بخش سوم: درک بهتر اختلال دو قطبی
۱. متوجه باشید که اختلال دو قطبی ریشه ی بیولوژیکی دارد
این به این معنا است که این اختلال یک عامل قدرتمند ژنتیکی دارد و این قابلیت را دارد که در یک خانواده به ارث برسد. از این رو، مبتلا بودن به این اختلال تقصیر خانواده شما نیست. همانطور که در صورت مبتلا شدن به هر بیماری دیگر مقصر آن ها نیستند. اختلال دو قطبی چیزی نیست که فرد مبتلا به آن بتواند به تنهایی و با قدرت اراده آن را کنترل کند.
۲. شناختن نشانه های متفاوت اختلال دو قطبی
دو نوع اصلی از اختلال دو قطبی وجود دارد. اختلال دو قطبی نوع یک و اختلال دو قطبی نوع دو. این مسئله بسیار اهمیت دارد که اطلاع داشته باشید عضو خانواده ی شما با کدام یک از این دو نوع اختلال دو قطبی در حال دست و پنجه نرم کردن است. با این کار شما می توانید علائم به خصوص و رفتارهای خاص آنها را بیشتر درک کنید.
- اختلال دو قطبی نوع یک اغلب با دوره هایی از شیدایی که توسط فرد تجربه میشود پدیدار می شود. این دوره ها معمولا یک هفته و شاید بیشتر به طول می انجامند. بعضی از علائم دوره ی شیدایی عبارتند از: کج خلقی و تند مزاج بودن، خود برتر بینی مفرط، کاهش نیاز به خوابیدن، پر حرف شدن، حواس پرت بودن، افزایش فعالیتها به منظور رسیدن به هدفی خاص و در آخر شرکت کردن در فعالیتهای پر ریسک و مخاطره آمیز (مانند قمار بازی و…).
- اختلال دو قطبی نوع دو به طور کلی با دوره های افسردگی شدید و همچنین حداقل یک نشانه از جنون خفیف همراه است. ( مانند دوره ی شیدایی اما با درجه ی سختی کمتر و برای مدت زمان کمی، مثلا چهار روز، به طول می انجامد.)
۳.آگاهی از نحوه ی درمان اختلال دو قطبی
پروسه درمان بیمارانی با اختلال سه قطبی به طور معمول با ترکبیبی از دارو و همچنین روان درمانی انجام می شود. روانپزشک ها معمولا داروهایی مانند لیتیوم را برای تثبیت خلق و خو و همچنین کاهش علائم اختلال دو قطبی تجویز میکنند. روانپزشک ها، روانشناس های ازدواج و مشاوران خانواده و دیگر افراد فعال در این زمینه اغلب به افرادی با نشانه های اختلال دو قطبی کمک میکنند تا بتوانند با علائم این بیماری کنار بیایند. برخی از این روانشناس ها عبارتند از: روانشناس رفتار شناختی، روانشناس خانواده و روانشناس بین فردی.
۴. دانش خود را درباره ی تاثیرات اختلال دو قطبی بر روی فرد افزایش دهید
عضو خانواده ی شما که اختلال دو قطبی دارد ممکن است که تجمع و یا کمبود انرژی را در درون خود حس کنند. علاوه بر این، بسیاری از آنها ممکن است احساس کنند که حمایت نمیشوند . لازم به ذکر است تعداد زیادی از افراد دو قطبی حتی به دنبال کمک هم نیستند.
اگر یکی از اعضای خانواده ی شما به گونه ای رفتار کند که گویی فرد با اختلال دو قطبی بر روی بیماری اش کنترلی دارد؛ این رفتار میتواند احساس اضافی بودن و ناراضیایتی در رابطه ی آن ها را نتیجه دهد.
اختلال دوقطبی یا Bipolar Disorder، یکی از اختلالات روانشناسی و روانپزشکی جدی است که خود شخص و اطرافیانِ شخص دوقطبی را سردرگم کند. شخص دوقطبی ممکن است یک روز به علت افسردگی نتواند از تختش بیرون آید؛ اما روز بعد را بسیار خوش بینانه و پرانرژی آغاز کند. اگر یک شخص دوقطبی را میشناسید، بهتر است استراتژی مناسبی را برای تشویق و حمایت از او داشته باشید. این ممکن است به شخص دوقطبی کمک کند که درمان شود.
شخص دوقطبی معمولاً نوساناتی مابین دوران افسردگی و شیدایی را تجربه می کنند. برای سپری این روزها به بهترین شکل، باید نحوه برخورد با او در این دوران را به خوبی بدانید. همچنین بهتر است برای زمانهایی که فرد دوقطبی خشن میشود یا برای موارد خودکشی، مهارتهای فوریتهای پزشکی خود را تقویت کنید.
نحوه کمک به یک شخص دوقطبی
شخص دوقطبی بیشتر از هر چیز به یک فرد قوی، همراه و البته آگاه نیاز دارد. پس قبل از هر چیز باید با علائم و نشانه های اختلال دوقطبی آشنا شوید.
۱. با علائم شخص دوقطبی آشنا شوید.
اگر اختلال دوقطبی فردی از قبل تشخیص داده شده است (تشخیص اختلال دوقطبی تنها توسط روانشناس و یا روانپزشک صورت می گیرد.)؛ پس احتمالا علائم آن را به خوبی میشناسید. شخص دوقطبی دارای دو وجه پریودیک مانیا و افسردگی است. در طول مدت فاز مانیایی، شخص دوقطبی به نظر میرسد انرژی بی حد و اندازهای دارد. اما در فاز افسردگی و دپرشن همان فرد ممکن است تمایلی به آمدن از تخت برای چندین روز را نداشته باشد. دو فاز مانیک و افسردگی معمولا با علائم زیر بروز میکند:
- فاز مانیک(شیدایی): ممکن است با سطح بالایی از خوش بینی یا تحریک پذیری، ایدههای غیرواقع بینانه در مورد تواناییهای فردی، احساس باانرژی بودن با وجود کم خوابیدن، تند صحبت کردن و تغییر ایدهها یکی پس از دیگری، عدم توانایی در تمرکز، تصمیم گیریهای لحظهای (تکانشی) یا ضعیف و حتی توهم بروز دهد.
- فاز افسردگی: نیز با ناامیدی، اندوه، احساس پوچی، تحریک پذیری، از دست دادن علایق، خستگی، عدم تمرکز، تغییر اشتها، تغییر وزن، مشکل در خواب، احساس بیفایده یا گناهکار بودن و فکر به خودکشی پدیدار میشود.
۲. به تفاوتهای انواع تیپهای اختلال دوقطبی آگاه باشید.
اختلال دوقطبی به چهار زیر گروه تقسیم میشود. این تعاریف می تواند به روانشناسان کمک کند تا به خوبی تشخیص دهند که علائم اختلال در چه سطحی بروز میکند.
چهار زیرگروه اختلال دئقطبی عبارتند از:
- اختلال دوقطبی نوع ۱: این زیرگروه، علائم مانیک و شیدایی را بیشتر بروز میدهند. دوره شیدایی یا مانیک که هفت روز به طول میانجامد و یا آنقدر شدید است که فرد به بستری شدن نیاز داشته باشد. این دوره، به همراه افسردگی که حداقل دو هفته طول میکشد، پدیدار میشود.
- اختلال دوقطبی نوع ۲: این زیرگروه، دوران افسردگی را همراه بادورههای خفیف مانیک مشخص می شود. اما دوره آن به اندازه کافی شدید نیستند تا در بیمارستان بستری شوند.
- اختلال دوقطبی که دوران برگشت مشخصی ندارد (BP-NOS). این زیرگروه زمانی است که شخص دوقطبی دارای علائم اختلال است، اما معیارهای تشخیص دوقطبی زیرگروه ۱ یا ۲ را برآورده نمی کند.
- سیکلوتیمیا: این زیرگروه زمانی است که شخص دوقطبی به مدت دو سال علائم اختلال را داشته باشد؛ اما علائم آن خفیف است.
۳. نگرانیهای خود را بروز دهید و در مورد آن صحبت کنید
اگر فکر می کنید ممکن است یکی از اطرافیان شما شخص دوقطبی است، باید در مورد آن با کسی صحبت کنید. وقتی به شخص دوقطبی نزدیک می شوید، اطمینان حاصل کنید که این کار را از نقطه نظر نگرانی انجام میدهید و نه قضاوت. به یاد داشته باشید که اختلال دو قطبی یک بیماری روانی است و فرد نمیتواند رفتارهای خود را کنترل کند.
- سعی کنید از جملاتی مشابه “من به تو اهمیت میدهم و متوجهام که اخیرا با چه چیزی دست و پنجه نرم میکنی. من میخواهم تو بدانی که من کنارت هستم و میخواهم به تو کمک کنم.”
۴. به حرفهای شخص دوقطبی گوش دهید
ممکن است شخض دوقطبی با فردی که بتواند به او و احساساتش گوش دهد؛ احساس راحتی کند. مطمئن شوید که او می داند که اگر بخواهد صحبت کند، شما خوشحال می شوید.
- وقتی به حرفهای او گوش می دهید، او را قضاوت نکنید و یا سعی نکنید مشکلاتش را برطرف کنید. فقط در حد گوش دادن و برخی از تشویق های واقعی او را خوشحال میکند. به عنوان مثال میتوانید بگویید “به نظر می رسد که واقعاً اوقات سختی را پشت سر گذاشته ای. من نمی دانم چه احساسی داری، اما من به تو اهمیت می دهم و می خواهم به تو کمک کنم.
۵. وقت مراجعه به روانشناس برای او تنظیم کنید
شخص دوقطبی ممکن است هنگام بروز علائم، به کمک شما برای گرفتن وقت نیاز داشته باشد. شما در این راه میتوانید به او کمک کنید و وقت قرار ملاقات بگیرید.
اگر فرد در برابر رفتن به روانشناس مقاومت دارد، سعی نکنید او را مجبور کنید. درعوض، میتوانید از او بخواهید تا یک چکاپ عمومی انجام دهد. در این صورت ممکن است فرد علائم خود را با پزشک در میان بگذارد.
۶. شخص دوقطبی را به مصرف داروهای تجویز شده تشویق کنید.
اگر برای کنترل علائم دوقطبی بیمار، داروها تجویز شده است، حتماً آن حواستان باشد که داروها را مصرف کند. معمولا که شخص دوقطبی مصرف داروهای خود را متوقف میکند. به این علت که احساس بهتری داشته یا فاز مانیک را پشت سر گذاشته است.
- به او یادآوری کنید که داروها ضروری است؛ و متوقف کردن داروها ممکن است اوضاع را بدتر کند.
۷. سعی کنید صبور باشید.
حتی اگر بعد از چند ماه درمان، شخص دوقطبی بهبود یابد، اما بهبودی کامل می تواند سالها طول بکشد. همچنین ممکن است در طول مسیر درمان مشکلاتی به وجود آید. بنابراین سعی کنید در طول درمان صبور باشید و آرامش داشته باشید.
۸. برای خود وقت بگذارید.
حمایت از شخص دوقطبی می تواند شما را ضعیف کند. بنابراین برنامه ریزی کنید که برای خودتان وقت بگذارید. مثلا مدتی را از شخص فاصله بگیرید.
رفتن به یک کلاس ورزشی، ملاقات یک دوست یا مطالعه کتاب میتواند به شما کمک کند. همچنین رفتن به مشاوره به شما در مقابله با استرس و فشار عاطفی کمک میکند.
نحوه برخورد با شخص دوقطبی در دوران مانیا
- در دوران مانیایی، سعی کنید آرام باشید
- شخص دوقطبی را تشویق کنید که استراحت کافی داشته باشد
- پیاده روی ایده بسیار خوبی میتواند باشد
- مراقب رفتارهای تحریک آمیز او باشید
- در زمان هایی که او عصبانیت و یا پرخشاگری شدید و غیر منطقی دارد، سعی کنید واکنش خاصی نشان ندهید.
- او را با الفاضی مانند دیوانه، خل ، روانی و …. خطاب نکنید.
- مراقب ریسک هایی که ممکن است بدون برنامه در این دوران انجام شود باشید. بهتر است در مورد هر تصمیمی به او یادآوری کنید که بهتر است با روانشناس خود مشورت کند.
- مراقب باشید داروها را قطع نکند.
نحوه برخورد با شخص دوقطبی در دوران افسردگی
- به او پیشنهاد دهید که یک هدف کوچک تعیین کند
- راهکارهای مثبت برای مقابله با افسردگی به او آموزش دهید
- او را تشویق و همراهی کنید
- برنامه روزانه داشته باشید
- مراقب علائمی باشید که ممکن است فرد به خودکشی فکر کند.
- او را تشویق کنید که جلسات هفتگی خود را با روانشناس ادامه دهد.
21 پاسخ
من همسرم دچار این اختلاله واقعا اذیت میشیم پاییز و زمستون حالت شیدایی و با شروع بهار افسردگی میاد سراغش بچه ها واقعا صدمه میخورن
سعی کنید برای بچه ها توضیح دهید. همچنین نکات گفته شده در مقاله را رعایت بفرمایید. مصرف داروهایشان را جدی بگیرید و خودتان نیز از یک روانشناس برای بهبود شرایط روانی و مدیریت زندگی کمک بگیرید.