به راحتی وقت مشاوره بگیرید

همه ما در مراحل و زمان هایی از زندگی نیاز به صحبت کردن و مشاوره گرفتن از فردی داریم که بتواند ما را درک کند.

موزیک درمانی یا موسیقی درمانی چیست؟ | Music Therapy

موزیک درمانی یا موسیقی درمانی | Music Therapy

موزیک درمانی یا موسیقی درمانی که به انگلیسی Music Therapy گفته می شود، یکی از روشهای هنر درمانی است. یکی از روش های با سابقه در درمان انواع اختلالات روانشناسی و روانپزشکی و بیماری های حرکتی و روانی است. این روش دارای سبقه طولانی تاریخی است و شواهدی از استفاده از آن در تمدن یونان باستان وجود دارد. موسیقی یکی از معدود چیزهایی است که می تواند در احساس و عاطفه ما تحرک ایجاد کرده و از این طریق بر روی ما تاثیر بگذارد. یک قطعه موسیقی این توانایی را دارد تا ما را به گذشته ها ببرد. این به معنای بردن روح و روان و آرامش دادن به آن است. زمانی که کلمات قاصر از بیان احساسات هستند، موسیقی به ما کمک می کند تا احساسات خود را بروز دهیم. این قدرت موسیقی درمانی است. استفاده از اجزا مختلف موسیقی برای پیدا کردن راهی برای رابطه درمانی، همان موسیقی درمانی است.

موسیقی تنها چیزی است که می توانیم به صورت مشترک برای همه در نظر بگیریم. همه ما بدون شک در طول روز برخی از انواع موسیقی ها را گوش می کنیم. خواندن آهنگ مورد علاقه هنگام رانندگی یا در هنگام کار، گوش دادن به رادیو در خودرو و… از جمله ارتباطات روزمره ما با موسیقی هستند. تقریبا می توان گفت که روزی وجود ندارد که شما با موسیقی ارتباط نداشته باشید. ایده پشت رویکرد موزیک درمانی این است که با روشی که به شما اختصاص دارد، تجربه مشترکی را درک کنید. موسیقی درمانی می تواند به طیف وسیعی از افراد از جمله افرادی که مشکلات عاطفی و احساسی دارند یا افرادی که دارای محدودیت های حرکتی هستند، کمک کند. با این روش در حالی که افراد بزرگسال عزت نفس خود را به دست می آورند، کودکان و خردسالان خانواده ها نیز از مزایای این بهبودی بهره مند شده به خصوص بهبود ارتباطات بهره مند شوند.

موزیک درمانی چیست؟

موسیقی درمانی یکی از روش های درمانی خلاقیت محور است که در آن از گوش دادن و یا اجرای موسیقی استفاده می شود. این روش بنا به نیاز هر فرد می تواند عزت نفس، مهارت های ارتباطی و خودآگاهی را در افراد تقویت کند. درمان با استفاده از ماهیت گویا و اجتماعی موسیقی به منظور تسهیل تغییرات مثبت رفتاری در افراد شکل انجام می شود. رویکرد مذکور برای تحریک اعمال و پاسخ های مراجعان از سازهای مختلف و صدای آن ها در جلسات درمانی استفاده می کند. چنین محیط ایمن و آرامی می تواند به تشویق یادگیری و رهایی احساسی مراجعان کمک کند.

برای استفاده از موزیک درمانی، آیا به تجربه موسیقیایی نیاز دارم؟

برای استفاده از این رویکرد روان درمانی، نیازی به تجربه موسیقیایی و یا تسلط به سازهای موسیقی نیاز ندارید. در صورتی که درمانگر از شما بخواهد که موسیقی اجرا کنید، سازهای آسانی مانند دایره زنگی و یا درام را در اختیار شما می گذارد. البته گزینه دیگری که همیشه در جلسات در دسترس است، گوش دادن به موسیقی و لذت بردن از آن است. در نظر داشته باشید که موزیک درمانی، روشی روان درمانی است و برای آموزش سازهای موسیقی نیست. این روش قطعا نمی تواند جایگزین کلاس های موسیقی باشد و هدفی متفاوت از آن ها دارد. گفته می شود با این روش شما ممکن است متوجه شوید که به طور طبیعی کنترل ریتمیک و هارمونیک را انتخاب می کنید. همچنین گفته شده است که با این روش ممکن است بتوانید میزان حساسیت خود را تقویت کنید تا با گام به گام با این روش پیش بروید.

در جلسات موزیک درمانی چه اتفاقی می افتد؟

یک موزیک درمانگر ممکن است به صورت اختصاصی و تک نفره و یا دسته جمعی با افراد کار کند. درمان به خودی خود می تواند در موقعیت های مختلفی انجام بگیرد. بسته به نیاز مراجعان، این روش می تواند در بیمارستان ها، مدارس، خانه مراقبت ها مانند خانه سالمندان و مکان های کاری خصوصی انجام شود. در استفاده از روش موزیک درمانی، هر درمانگر می تواند روش خاص خود را داشته باشد. ساختار جلسات درمانی نیز تا حد زیادی به ماهیت مشکلات مورد بررسی بستگی دارد.

درمانگر شما ممکن است شما را به نواختن یک ساز و یا خواندن یک آهنگ دعوت کند. سپس درمانگر از شما سوال می کند تا احساس خود را از پخش و یا خواندن موسیقی بیان کنید. گاهی اوقات ممکن است پایه های حسی دیگری مانند پر و بال داشتن، نشان داده شوند. این امر به ویژه در کودکان و افرادی دارای معلولیت صادق است. همچنین برخی درمانگران ممکن است از شما بخواهند تا قطعه ای از یک آهنگ را بسازید و یا بنویسید.

تاریخچه موزیک درمانی

استفاده از موسیقی به عنوان یک روش درمانی، قرن ها است که انجام می شود. در یونان باستان از موسیقی به عنوان یک روش درمانی استفاده شده است. برای مثال می توان به آپولو اشاره کرد که یونانیان باستان او را خدای شفا و موسیقی می دانستند. از همینجا می توان نتیجه گرفت که پزشکی یا همان شفا و موسیقی، حداقل از زمان یونان باستان با یکدیگر مرتبط بوده اند. این ارتباط حتی در زمان کتاب مقدس نیز وجود داشته است. زمانی که تصور می شد که دیوید برای رهایی روح خود از شر روح شیطان ساز چنگ زده است.

موزیک درمانی که ما امروزه می شناسیم، به دنبال جنگ جهانی اول و دوم ایجاد شد. در آن زمان به خصوص در انگلستان، نوازندگان به بیمارستان ها می رفتند و برای سربازانی که از جنگ صدمات جسمی و روانی دیده بوند، موسیقی اجرا می کردند. جولیت آلوین سلولیست درمانگر فرانسوی، از پیشگامان موسیقی درمانی بالینی در دهه 60 در انگلستان بود. او همچنان قدرتمندترین درمانگر تاثیرگذار با این روش شناخته می شود.اما امروزه موسیقی درمانی یکی از پیشرو ترین روش های درمانی خلاقیت محور است که توسط HCPC یا شورای مشاغل سلامت و پرستاری در انگلستان تایید شده است.

تکنیک های موزیک درمانی

بسته به نیاز و شرایط مراجعان، درمانگران از تکنیک های خاصی برای پیشبرد اهداف درمانی استفاده می کنند. تکنیک هایی که در این قسمت بیان می شود، پر استفاده ترین مواردی است که توسط درمانگران به کار گرفته شده است:

  1. خواندن: درمانگر ممکن است از شما بخواهد تا به صورت همزمان با پخش آهنگ، آن را بخوانید. این خواندن می تواند به کنترل تنفسی و لفظی شما کمک کند. این کار زمانی که به صورت گروهی انجام گیرد، به شکل موثری به پیشرفت مهارت های اجتماعی افراد کمک می کند.
  2. ساز زدن: نواختن یک ساز می تواند به شما کمک کند تا مهارت های حرکتی، هارمونی و هماهنگی را تقویت کنید. در صورتی که این نواختن ساز همراه با دیگران به صورت گروهی باشد، می تواند به تقویت روحیه کار تیمی و همکاری بیانجامد.
  3. فعالیت های ریتمیک: تقلید کردن یک ریتم می تواند به هارمونی و توسعه محدوده های حرکتی کمک کند. در برخی موارد این کار می تواند به کاهش اضطراب و کمک به آرامش نیز موثر باشد.
  4. بداهه ‌نوازی: به شما فرصتی می دهد تا خود را با روشی خلاقانه معرفی کنید. این تکنیک موزیک درمانی بسیار موثر است زیرا می تواند ابعاد از فرد را نشان دهد که در قالب کلمات نمی گنجد!
  5. آهنگسازی و ترانه سرایی: نوشتن آهنگ از تجربیات شما می تواند بسیار ساده تر از بیان آن ها با کلمات باشد. آهنگسازی می تواند بیشتر به تقویت حس خودآگاهی کمک کند. این تکنیک به شما کمک می کند تا احساسات خود را بهتر درک کنید.
  6. گوش دادن: حتی گوش دادن به موسیقی نیز می تواند دارای خواص درمانی برای شما باشد. گوش دادن به موسیقی در پیشرفت مهارت های شناختی، حافظه و حواس نقش موثری دارد.

موسیقی درمانی به چه کسانی کمک می کند؟

به کمک ماهیت تطبیق پذیر موسیقی، این روش می تواند به طیف عظیمی از افراد در جامعه کمک کند. تقریبا همه می توانند از این روش بهره مند شوند اما درمان با موسیقی برای گروه های زیر بسیار موثر خواهد بود.

کودکان و خانواده ها: تصور می شود که کودکان حتی هنگامی که در شکم مادر هستند نیز به موسیقی گوش می دهند. موسیقی و صدا مهم ترین و اصلی ترین ابزار ارتباطی کودکان است. این یعنی حتی کودکان هم از این روش تاثیر می پذیرند. هنگامی که از موسیقی برای کودکان و خردسالان استفاده می شود، استفاده از پایه های حسی برای جلب توجه و توسعه مهارت های شناختی کودک در دستور کار قرار می گیرد.

هدف از موزیک درمانی در کودکان، کمک به آن ها در کشف و بیان افکار و احساسات همزمان با توسعه مهارت های فردی و زبانی است. همچنین با این روش خودآگاهی و عزت نفس کودک تقویت می شود. با وجود استفاده از این روش برای کودکان، والدین نیز می توانند در این جلسات شرکت کنند. این جلسات به خصوص برای مادرانی که دچار افسردگی پس از زایمان شده اند، بسیار مفید هستند.

کسانی که مشکل یادگیری دارند: موسیقی درمانی به عنوان یک عنصر ارتباطی، یکی از روش های بسیار موثر و تایید شده برای کسانی است که مشکل یادگیری دارند. خود بیانگری به طور فعالی می توانند به توانمند سازی و تحریک انگیزشی مراجعان کمک کند. ملودی ها به تسریع و تحریک حرکات فیزیکی کمک می کنند که نهایتا منجر به کمک و اصلاح هارمونی و هماهنگی فیزیکی می شود.

افراد دارای ناتوانی عصبی: موسیقی در بسیاری از قسمت های مغز انسان پردازش می شود. این از موسیقی ابزاری ارزشمند برای کمک به مبتلایان به آسیب مغزی و تحریک عصبی می سازد. در اینجا سه روش مختلف برای توانبخشی و افزایش کیفیت زندگی این افراد بیان شده است:

  • جبرانی: به موجب این روش از موسیقی برای جبران هر ضربه و خسارتی استفاده می شود. این کار معمولا با ابزارهایی مانند ارتباطات و حمایت های حافظه انجام می گیرد.
  • روانی، اجتماعی، احساسی: در اینجا از موسیقی برای تسهیل برای بیان احساسات، تعامل اجتماعی و تعدیل ناتوانی استفاده می شود.
  • تقویتی: در این کاربرد از موزیک درمانی، از موسیقی به عنوان ابزاری برای کمک به بازآموزی مهارت و عملکرد استفاده می شود.

موسیقی درمانی نورولوژیک NMT، یک الگوی خاص از تمرین شامل 20 روش درمانی مبتنی بر تحقیق برای کمک به مبتلایان به ناتوانی های عصبی است.

مبتلایان به اختلالات طیف اوتیسم : موسیقی درمانی می تواند در این افراد به تثبیت خلق و خو و افزایش آستانه تحمل ناامیدی کمک کند. در این روش با شناخت احساسات و عواطف فرد از راهی متفاوت به بیان حال فرد کمک می شود. اغلب همین احساس عدم توانایی در بیان خود است که افراد طیف اوتیسم را ناامید می کند. موسیقی درمانی برای بیان راهی را ارائه می دهد که در آن هیچ نیازی به کلمات نیست.

موزیک هر دو قسمت نوقِشر و زيرقِشر مغز انسان را کاملا درگیر می کند. این بدان معناست که شنونده موسیقی نیازی به فکر کردن به صداهایی که گوش می کند، ندارد. این می تواند موزیک درمانی را به یک روش ایده آل برای افرادی تبدیل کند که در تمرکز مشکل دارند. صداهای تکراری در موسیقی درمانی محرک هایی را ایجاد می کند. این روند نهایتا منجر به آموزش مغز برای پاسخ به این محرک ها به روش های بهتر می شود.

مبتلایان به دمانس یا زوال عقل: افراد سالخورده معمولا احساس انزوا می کنند. این احساس در افراد مبتلا به زوال عقل بیشتر است. موسیقی درمانی در افراد مسن با هدف افزایش عزت نفس، تقویت تعامل اجتماعی و تقویت حافظه استفاده می شود. بعضی اوقات گوش دادن به آهنگ می تواند یادآور خاطرات گذشته باشد که این برای افراد دارای مشکلات حافظه بسیار مفید است. گوش دادن به موسیقی همچنین می تواند برای این افراد باعث آرامش و کاهش استرس شود. با این روش به افراد سالخورده فرصت داده می شود تا توانایی های خلاقانه خود را کشف کنند. درمان با موسیقی برای سالمندان، به رشد حسی قوی تر در آن ها کمک می کند.

کسانی که اضطراب و افسردگی دارند: موسیقی با کمک به افراد برای بیان خلاقانه مشکلات خود، به عنوان یک وسیله ارتباطی می تواند به افراد دچار افسردگی کمک کند. ماهیت موسیقی باعث می شود احساس انزوا در افراد مبتلا به این اختلال کاهش پیدا کند؛ حال این روش چه جداگانه و چه گروهی انجام شود. موسیقی درمانی همچنین به دلیل توانایی در ایجاد اعتماد به نفس، به افراد کمک می کند تا مسئولیت تصمیم ها و انتخاب های خود را بر عهده بگیرند و انتخاب های مستقل بیشتری داشته باشند. با استفاده از ملودی ها در موزیک درمانی، افکار و احساسات استرس زا و عوامل اضطراب کاهش یافته و حتی به کاهش فشار خون کمک می شود. رویکرد فوق همچنین یک رویکرد خلاقیت محور است که می تواند توانایی افراد در استفاده از روش های گوناگون مواجهه با مسائل را توسعه دهد. همچنین این روش در درمان اختلال اضطراب فراگیر موثر است.

مبتلایان به اسکیزوفرنی: مطالعات نشان داده است که موسیقی درمانی می تواند به کاهش علائم روان‌گسیختگی یا اسکیزوفرنی مانند عاطفه سطحی، مشکلات گفتاری و عدم توانایی در پیدا کردن لذت در فعالیت ها کمک کند. این روش درمانی به کاهش انزوا نیز کمک می کند و می تواند باعث افزایش علاقه فرد به رویدادهای خارجی شود. جالب است بدانید که این روش، بهترین روش برای کسانی است که با اختلال در سلامت روانی درگیر هستند. موسیقی درمانی برای این افراد همراه با رویکردهای درمانی دیگر مانند گفتار درمانی و دارو استفاده می شود.

آیا موسیقی درمانی می تواند درمان کند؟

موسیقی درمانی این توانایی را دارد که تاثیر بهتری نسبت به بسیاری از رویکردها روی افراد بگذارد. اما نباید فراموش کنیم که برخی شرایط غیر قابل بازگشت هستند. در برخی از افراد این روش می تواند تاثیر درمانی داشته باشد و برای برخی دیگر نیز تنها می تواند باعث کند شدن بدتر شدن شرایط شود. بسته به مسائلی که در درمان با آن ها مواجه می شویم، ممکن است لازم باشد که فرد با رویکرد دیگری معالجه شود و یا همزمان از چند رویکرد برای او استفاده شود.

صلاحیت های یک موزیک درمانگر

تعیین این صلاحیت ها به صورت انحصاری بر عهده HCPC است. این یعنی فردی واجد صلاحیت انجام این روش درمانی است که نام او در لیست تایید شده این انجمن باشد. برای قرارگیری در این لیست، فرد باید یک دوره کامل موزیک درمانی را با موفقیت پشت سر بگذارد. این به معنای دریافت مدرک کارشناسی و یا ارشد موسیقی درمانی است. درمانگر مورد نظر شما باید بتواند شواهدی از تایید نامش در لیست این انجمن به شما ارائه بدهد.

متاسفانه در ایران موسیقی درمانگر یا Music Therapist نداریم.

اسکرول به بالا