درمان راه حل محور یا درمان کوتاه مدت راه حل محور یا درمان کوتاه مدت مبتنی بر راهحل، یکی از روشهای درمانی روانشناسی است. این روش بیشتر مبتنی بر ایجاد راه حل است و حل مسئله میباشد. این روش به مشکلات حاضر و دلایل ایجاد آن ها در گذشته بی توجه نیست. اما تمرکز اصلی در این رویکرد بر روی منابع و شرایط فعلی فرد و امیدها به آینده است. این نوع نگرش در درمان با محوریت راه حل می تواند به فرد کمک کند تا به جلو نگاه کند. فرد با استفاده از نقاط قوتی که دارد، به سمت اهدافش حرکت می کند.
همانطور که از سایر نام های این روش درمانی مشخص است، درمان در زمان محدودی صورت می گیرد. با این وجود به دلیل تاثیرات ملموس این روش، از آن در روش های درمان بلند مدت نیز استفاده می شود.
دریافت مشاوره و ویزیت آنلاین
دریافت مشاوره و ویزیت آنلاین
درمان راه حل محور چیست؟
این روش در دهه ۱۹۸۰ میلادی توسط یک زوج آمریکایی با نام های استیو دوشازر و اینسو کیم برگ ابداع شد. آن ها با تیم خود در BFTC، درمان کوتاه مدت راه حل محور را با ۷ فلسفه و فرض اساسی بنا کردند:
- تغییر پایدار و قطعی است.
- مراجعه کنندگان واقعا می خواهند تغییر کنند.
- مراجعه کنندگان متخصص هستند و اهداف خود را تشریح می کنند.
- آن ها منابع و نقاط قوت خودشان را برای حل مسائل و غلبه بر مشکلاتشان دارند.
- درمان کوتاه مدت است.
- تاکید بر روی آنچه قابل تغییر و ممکن است.
- تمرکز بر آینده است، تاکید بر گذشته ضرورتی ندارد!
رویکرد راه حل محور یک نوع درمان انسان گرایانه است که بر پیشرفت نفس، رشد و مسئولیت تاکید دارد. این روش به صورت هدفمند به جای تمرکز بر حل مسائل و مشکلات مراجعان، تمام تمرکز خود را بر روی ساختن راه حل می گذارد.
رویکرد درمان راه حل محور چگونه عمل می کند؟
در این روش درمانی به محدودیت ها، نقاط ضعف و کمبود امکانات توجه نمی شود. در واقع می توان گفت که این روش کوتاه مدت، نگاه به جلو و توجه به آینده را بیش از هر چیز مد نظر قرار داده است. به همین دلیل است که برگ و شازر در این روش بر روی نکات مثبت و امیدبخش تکیه کرده اند. نقاط قوت بیمار و احتمالات مثبت در این روش درمانی در نظر گرفته می شود، تا فرد بتواند با استفاده از آن ها به سوی اهداف خود و آینده ای روشن پیش برود.
آموزش ساخت راه حل با توجه به منابع و شرایط هر فرد به او این امکان را می دهد تا بتواند در مواجهه با هر نوع معضل و مشکلی بدون مقابله مستقیم، بر آن ها غلبه کند. در واقع می توان گفت که نقش مشاور و یا متخصص در این روش، کمک به فرد برای استخراج راه حل ها با توجه به شرایط موجود است. این راه حل ها از طریق سلسله مباحث مطرح شده در جلسات میان مراجعان و مشاور استخراج می شوند. در واقع در طول جلسات، مشاور تصویری شفاف و واضح از آینده را با توجه به شرایط برای آن ها ترسیم می کند. حال با ایجاد تغییرات نیز بهبود در شرایط آینده فرد مشخص می شود.
مشاوران همچنین سعی می کنند تا فرد را مجبور به کنکاش در گذشته خود برای یادآوری تجربیات مثبت و خوشبختی کنند. سپس سعی می کنند تا این تجربیات مثبت را در تصویر آینده فرد نشان دهند. در واقع نسخه آینده فرد را با این تجارب مثبت قبلی به او نمایش می دهند. تمامی این کارها با هدف برانگیختن امید فرد به آینده و ایجاد راه حل انجام می شود.
اساسا می توان گفت که چشم انداز آینده فرد است که به رویکرد درمان راه حل محور شکل می دهد. حال درمانگران از این تصویر آینده برای پرسش سوالاتی مهم از فرد استفاده می کنند. با این روش پتانسیل های فرد در حرکت و پیشروی به سمت جلو مشخص شده و شجاعت حرکت به سمت اهداف به فرد داده می شود.
تکنیک های راه حل محور
در این رویکرد تکنیک های مختلفی برای شفاف سازی راه حل ها و کمک به مراجعان برای حرکت به جلو وجود دارد. این تکنیک ها معمولا شامل سوالاتی از فرد در خصوص شرایط او است. در این قسمت از مطلب یک مدل کامل از روش درمان راه حل محور برای شما همراه با تکنیک های سوالی آن آمده است.
سوال شگفت انگیز در روش راه حل محور
یکی از اصلی ترین عناصر در این رویکرد پرسشی، سوال شگفت انگیز است. این سوال در واقع فرد را تشویق می کند که به چگونگی و احتمالات رسیدن به اهداف فکر نکند. در عوض در این سوال به فرد القا می شود که در صورت رخ دادن اتفاقات شگفت انگیزی مانند معجزه چه اتفاقاتی برای آن ها می افتد. این سوال به افراد کمک می کند تا نگرش بسیار مثبت و متفاوتی نسبت به زندگی خود داشته باشند. با این سوال، ذهن فرد تمرکز خود را از روی علت رخ دادن اتفاقات بر میدارد. در عوض ذهن به سمتی می رود که در آن فرد چیزی به عنوان مشکل ندارد.
نهایتا، سوال شگفت انگیز فرد را قادر می سازد تا راه حلی در مورد موضوع ترسیم کند. انتظار می رود تا از دل پاسخ آن ها، جزئیات دقیق مولفه های رفتاری در این راه حل تشریح داده شود. با این نتایج، می توان فرد را با گام های کوچک به سوی هدف های واقع بینانه اش حرکت داد. این دقیقا یعنی همان ایجاد تغییر و سبک زندگی متفاوت! برخی از افراد حتی ممکن است شروع به اجرای رفتارهایی داشته باشند که در تصویر ترسیم شده آن ها بود!
سوالات درمان راه حل محور
سوالات استثنایی یکی دیگر از مهم ترین عناصر درمان راه حل محور هستند. این سوالات می تواند به افراد کمک کند تا دوره هایی از زندگی خود را که مسائل برای آن ها متفاوت بوده است را شناسایی کنند. دوره هایی از زندگی آن ها که شرایط فرد کاملا متفاوت با اکنون و در زمان درگیری با مشکل بوده است. یک مشاور با بررسی چگونگی رخ دادن این اتفاقات استثنایی، نقاط قوت و پتانسیل های فرد برای رسیدن مجدد به شرایط شناسایی شده را برجسته می کند. به عنوان مثال ممکن است یکی از موارد زیر به عنوان یک سوال استثنایی از فرد پرسیده شود:
- در مورد زمان هایی که بیشترین احساس خوشحالی و خوشبختی را داشته اید، صحبت کنید.
- چه چیزی در آن روز بود که آن را نسبت به بقیه روزها بهتر و برتر کرده بود؟
- آیا می توانید به مواقعی فکر کنید که در زندگی شما مشکلی وجود نداشت؟
در طول پرسیده شدن این سوالات و ارائه پاسخ از سوی فرد، مشاور قطعا به دفعات و با استفاده از کلمات و جملات در ستایش فرد، به او کمک می کند تا پتانسیل هایش را شناسایی کند.
سوالات مقیاس بندی شده در درمان راه حل محور
پس از سوالات شگفت انگیز و استثنایی، نوبت به سوالاتی می رسد که مقیاس گذاری شده اند. این سوالات فرد را دعوت به درک مشکلات خود از نظر سختی می کنند. این امر مستلزم استفاده از یک مقیاس از ۱ تا ۱۰ است که در آن هر عدد نشان دهنده رتبه یک مشکل است. ۱ برای بدترین مشکل و ۱۰ برای بهترین آن ها استفاده می شود.
این مقیاس بندی به مشاور کمک می کند تا اولویت مشکلات فرد را از دیدگاه او بداند. با این نوع از سوالات درمان راه حل محور، می توان متوجه شد که کدام مشکلات ذهن فرد را بیشتر درگیر کرده و برای درمان فرد اولویت دارند. پس از این کار، می توان متوجه شد که پرداختن به کدام مسئله برای درمان فرد بهتر است.
چه کسانی می توانند از این روش درمانی استفاده کنند؟
درمان کوتاه مدت راه حل محور تا کنون بر روی طیف وسیعی از کودکان، زوج ها و خانواده ها انجام شده و مفید بوده است. اما این روش برای کسانی که طرز فکر هدفمندی دارند و خودشان طالب تغییر هستند، بسیار موثر است. زیرا این افراد اغلب به تکنیک های درمانی به شدت پاسخگوتر هستند. ماهیت این روش به شکلی است که می تواند برای کسانی که سبک زندگی مدرن و سریعی دارند، مفید باشد.
طول جلسات درمان راه حل محور
این کار معمولا در ۵ جلسه درمانی هر کدام به مدت ۴۵ دقیقه به طول خواهد انجامید. بسیار کم پیش می آید که تعداد جلسات مورد نیاز در درمان راه حل محور از ۸ عبور کند. در برخی موارد کار با ۱ جلسه مشاوره کاملا انجام می شود.
همچنین به دلیل تطبیق پذیری این روش، اختلالات متعددی با کمک این روش کوتاه مدت برطرف می شوند. برخی از آن ها عبارتند از:
- اختلالات ارتباطی
- استرس و اضطراب
- مصرف مواد مخدر و الکل
- مشکلات رفتاری
- اختلالات تغذیه
این روش مانند سایر روش های درمانی اختلالات می تواند منجر به تغییرات اساسی در زندگی و آینده فرد شود. برای مثال می توان آغاز یک رابطه جدید یا پایان دادن به یک رابطه قدیمی را بیان کرد.
3 پاسخ
سلام بسیار کوتاه وهدفمند بودند ممنونم
سلام واقعا عالی و مختصر و مفید بود .
مطالب بسیار ارزنده ای بود.