داروی ملاتونین melatonin | نحوه مصرف، عوارض و نکات

داروی ملاتونین

هورمون ملاتونین” melatonin”  از غده پینه آل در مغز ترشح شده و سبب تنظیم چرخه خواب و بیداری می شود. این هورمون به صورت دارو برای تنظیم خواب و همچنین رفع علائم پرواززدگی تجویز می شود. بنابران هر آن چه که در رابطه با داروی ملاتونین باید بدانید در این مقاله ذکر شده است.

  • ملاتونین چیست؟
  • حقایق کلیدی که باید در مورد داروی ملاتونین بدانید.
  • چه افرادی مجاز به مصرف دارو  ملاتونین هستند و چه افرادی نباید مصرف کنند؟
  • چه مقدار و چه زمانی باید این دارو را مصرف شود؟
  • نکات مهم در رابطه با اثرات جانبی دارو ملاتونین
  • راهکارهای درمان عوارض جانبی ملاتونین
  • مصرف دارو ملاتونین در هنگام بارداری و شیردهی
  • ملاتونین با چه داروهایی تداخل دارد؟
  • سوالات رایج در مورد ملاتونین

   ملاتونین چیست؟

  •  ملاتونین ” melatonin ” هورمونی است که به طور طبیعی در بدن ترشح می شود. وظیفه این هورمون، کنترل الگوهای خواب است. از ملاتونین برای درمان اختلال خواب در دوره کوتاه می توان استفاده کرد. این دارو سبب شده که سریع تر به خواب رفته و همینطور احتمال بیداری شما در طول شب کم تر است.
  •  از ملاتونین برای بهبود علائم پرواززدگی نیز استفاده می شود.
  •  ملاتونین برای درمان اختلالات خواب در افراد بالای ۵۵ سال، در بعضی از موارد برای درمان مشکلات خواب کودکان و گاهی اوقات از ملاتونین برای درمان سردرد در بزرگسالان نیز استفاده می شود.
  • ملاتونین فقط با نسخه پزشک قابل تهیه بوده و این دارو به صورت قرص و شربت موجود می باشد.

 حقایق کلیدی که باید در مورد داروی ملاتونین بدانید.

  •  ملاتونین عمدتاً برای درمان مشکلات خواب در بزرگسالان ۵۵ ساله به بالا تجویز می شود.
  • بازه زمانی مصرف melatonin معمولاً ۱ تا ۴ هفته می باشد.
  • بعضی از افراد بعد از مصرف ملاتونین دچار سردرد، خستگی و یا تحریک پذیری می شوند.
  • در هنگام مصرف ملاتونین باید از نوشیدن الکل یا  استعمال سیگار خودداری کرد.
  • ملاتونین با نام تجاری Circadin نیز شناخته می شود.

چه افرادی مجاز به مصرف داروی ملاتونین هستند و چه افرادی نباید مصرف کنند؟

داروی ملاتونین عمدتاً برای بزرگسالان بالای ۵۵ سال به بالا تجویز شده تا به مشکلات خواب در بازه زمانی کوتاه کمک کند. با توجه به صلاحدید پزشک، بعضی اوقات برای افراد زیر ۵۵ سال و کودکان نیز ملاتونین تجویز می شود.

البته باید توجه کنید که ملاتونین برای همه افراد مناسب نیست. در صورت وجود یکی از شرایط زیر، قبل از مصرف باید با پزشک خود مشورت نمایید:

  •       اگر در گذشته واکنش آلرژیک به ملاتونین یا هر داروی دیگری داشته اید.
  •       در صورتی که از مشکلات کبدی و یا کلیوی رنج می برید.
  •       در صورت ابتلا به روماتویئد و ورم مفاصل و همچینن MS  یا مالتیپل اسکلروزیس، لوپوس و یا هر نوع بیماری خود ایمنی دیگر

    چه مقدار و چه زمانی باید این دارو مصرف شود؟

  • میزان مصرف دارو بر حسب دلیل مصرف آن می تواند متفاوت باشد. باید دستورالعمل های تجویز شده از سمت پزشک را رعایت کنید.
  • پزشک برای جلوگیری از سردرد، درمان مشکلات خواب در بزرگسالان و پرواززدگی قرص های ۲ میلی گرم ر(یا انتشار طولانی مدت) را تجویز می کند. ملاتونین به تدریج در طول شب در بدن رها می شود. ” انتشار طولانی مدت یعنی به آرامی در جریان خون قرار گرفته و بدن را تحت تاثیر قرار می دهد.”
  • در صورت تجویز ملاتونین برای کودکان، باید دستورات پزشک را با دقت دنبال کنید.

نکته: دستورالعمل های تجویزی مصرف ملاتونین را با دقت دنبال کنید. توصیه پزشک به شما ممکن است هفته ای ۲ تا ۳ عدد قرص باشد.

نکته: ملاتونین معمولا برای چند هفته برای درمان مشکلات خواب کوتاه مدت یا بی خوابی تجویز می شود. البته در بعضی از موارد ممکن است دارو به مدت ۱۳ هفته مصرف شود.

نحوه مصرف داروی ملاتونین چگونه است؟

  • برای رفع اختلال خواب و بی خوابی در بزرگسالات دوز توصیه شده یک قرص ۲ میلی گرمی است. قرص را باید ۱ تا ۲ ساعت قبل از خواب مصرف کنید. دلیل این امر این است که بازه زمانی ۱ الی ۲ ساعته برای شروع به کار کردن ملاتونین لازم می باشد.
  • قرص ملاتونین را باید بعد از غذا مصرف کنید.
  • قرص باید با یک لیوان آب میل شود. از جویدن و یا خرد کردن قرص خودداری شود.

در صورت فراموشی مصرف قرص مالاتونین چه اقدامی باید صورت پذیرد؟

در صورت فراموشی استعمال قرص قبل از خواب باید از این وعده صرف نظر کرده و در شب بعد به روال سابق مصرف قرص ادامه دهید. هرگز ۲ دوز قرص را برای جبران قرص فراموش شده با یکدیگر استفاده نکنید.

در صورت اوردوز کردن یا مصرف بیش از حد ملاتونین چه اقدامی باید انجام داد؟

در صورت مصرف تصادفی ۱ یا ۲ قرص اضافی، احتمال آسیب وجود دارد. بنابراین باید فورا با اورژانس تماس گرفته و از فرد دیگری برای رساندن شما به بیمارستان کمک بخواهید. از رانندگی به دلیل احساس خواب آلودگی باید اجتناب کنید.

همچنین لازم می باشد که بسته دارو ملاتونین و سایر داروهای مصرفی را با خود همراه داشته باشید.

  نکات مهم در رابطه با اثرات جانبی داروی ملاتونین

در بیشتر افراد هنگام مصرف ملاتونین، عوارض جانبی نا خواسته بروز نمی کند. اما بعضی از افراد ممکن است از عوارض جانبی معمول و یا جدی رنج ببرند.

عوارض جانبی رایج ناشی شده از ملاتونین

عوارض جانبی زیر در بیش از ۱ از هر ۱۰۰ نفر رخ می دهد. اگر این عوارض جانبی شما را آزار داده یا به مرور از بین نمی رود با پزشک خود صحبت کنید:

  • احساس خواب آلودگی یا خستگی در طول روز
  • سردرد
  • درد معده یا احساس بیماری (حالت تهوع)
  • احساس سرگیجه داشتن
  • احساس تحریک پذیری یا بی قرار بودن
  • خشک بودن دهان
  • خشکی یا خارش پوست
  • درد بازو و یا درد در ناحیه پا
  • کابوس های شبانه یا تعریق شبانه

عوارض جانبی جدی ناشی شده از  ملاتونین

عوارض جانبی جدی ناشی شده از  ملاتونین (melatonin)

عوارض جانبی جدی در کمتر از ۱ از هر ۱۰۰۰ نفر اتفاق می افتد. بنابراین در صورت امکان با پزشک در اسرع وقت صحبت کنید:

  • اگر احساس ناراحتی می کنید: ممکن است این وضعیت ناشی از افسردگی باشد.
  • در صورت تاری دید و یا پر اشک شدن چشم
  • احساس ضعف
  • احساس گیجی یا سرگیجه
  • خونریزی غیر قابل کنترل و کبودی های بی دلیل و همچنین وجود خون در ادرار
  • پسوریازیس

نکته مهم: در صورت وجود نشانه و علائم زیر باید فورا با اورژانس تماس بگیرید:

  1. درد قفسه سینه یا آنژین صدری و همچنین افزایش ضربان قلب که ناگهان زیادتر می شود. (تپش قلب)
  2. واکنش آلرژیک جدی: در موارد نادر ، ممکن است یک واکنش آلرژیک جدی (آنافیلاکسی) به ملاتونین رخ دهد. اگر علائم زیر را دارید فورا با اورژانس تماس بگیرید.
  • بروز بثورات جلدی “ضایعات پوستی” که شامل: خارش، قرمزی، تورم یا التهاب، تاول یا پوسته ریزی می باشد.
  • خس خس سینه و احساس تنگی نفس
  • اختلال در صحبت کردن یا تکلم
  • تورم گلو، زبان، لب و صورت

راهکارهای درمان عوارض جانبی ملاتونین در مورد چه باید کرد:

  • در صورت خواب آلودگی در طول روز از رانندگی، دوچرخه سواری و کار با ابزار یا ماشین آلات خودداری کنید. از مصرف مشروبات الکلی خودداری شود. همچنین در صورت رفع نشدن علائم با پزشک خود در این رابطه صحبت کنید.
  • اگر از سردرد رنج می برید، به اندازه ی کافی استراحت کرده و مایعات زیادی بنوشید. از مصرف الکل خودداری کرده و از پزشک خود درخواست یک مسکن را داشته باشید. در صورت رفع نشدن سردرد بیش از یک هفته باید با پزشک مشورت کنید.
  • در صورت داشتن درد معده یا حالت تهوع: باید دارو را بعد از غذا مصرف کنید. داشتن وعده های غذایی زیاد و خوردن کم غذا در هر وعده به بهبود درد معده کمک می کند. قرار دادن پد گرم در روی شکم نیز به کاهش درد معده کمک شایانی می کند.
  • اگر احساس سرگیجه شما را آزار می دهد: در صورت داشتن سرگیجه همزمان با مصرف ملاتونین باید بنشینید و استراحت کنید. تا زمان رفع سرگیجه باید از انجام فعالیت، رانندگی، کار با ابزار و ماشین آلات خودداری کنید.
  • در صورت داشتن احساس تحریک پذیری یا بیقراری: اگر بی قرار بودن و یا دل شوره شما بعد از چند روز بهبود پیدا نکرد باید با پزشک خود در این رابطه صحبت کنید.
  • در صورت خشکی دهان: جویدن آدامس بدون قند یا شیرینی های بدون قند، خشکی دهان را بهبود می بخشد.
  • داشتن پوست خشک یا خارش: از مرطوب کننده برای رفع خارش پوست استفاده کنید. متناسب با هر پوست، باید کرم مرطوب کننده مناسب را انتخاب کرد.
  • اگر درد بازو و یا پا شما را رنج می دهد: در صورت رفع نشدن درد پا و دست باید مصرف دارو را قطع کرده و با پزشک مشورت نمایید.
  • کابوس و تعریق شبانه: در صورت بر طرف نشدن این مشکلات، مصرف دراو قطع شده و با پزشک صحبت کنید.

مصرف داروی ملاتونین در هنگام بارداری و شیردهی

در صورتی که قصد بارداری داشته و یا کودک شیرخوار دارید، مصرف ملاتونین را قطع کنید. زیرا تحقیقات کافی در زمینه بی خطر بودن ملاتونین در زمان بارداری و شیردهی وجود ندارد.

با توجه به انتقال مقادیر کم ملاتونین به شیر مادر، احتمال خواب آلودگی نوزاد وجود دراد. اگر قصد شیردهی به نوزاد خود را دارید با پزشک مشورت نمایید.

ملاتونین با چه داروهای دیگری تداخل دارد؟

ملاتونین با چه داروهای دیگری تداخل دارد؟

مصرف همزمان برخی از داروها و ملاتونین با یکدیگر تداخل کرده و خطر عوارض جانبی را افزایش می دهند. همچنین برخی از داروها ممکن است اثرات خواب آلودگی (آرام بخش) ملاتونین را افزایش یا کاهش دهند. در صورت استفاده از هر یک از داروهای زیر با پزشک خود مشورت کنید:

  • داروهای ضد افسردگی مانند فلووکسامین یا ایمی پرامین
  • داروهای کاهش فشار خون
  • داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن ، ناپروکسن یا دیکلوفناک
  • استروژن ها (مورد استفاده در قرص های ضد بارداری و هورمون تراپی)
  • آگونیست های افیونی یا آنتاگونیست ها (برای اعتیاد به مواد مخدر)
  • psoralens (برای بیماریهای پوستی مانند پسوریازیس)
  • کینولون یا ریفامپین (انواع آنتی بیوتیک)
  • کاربامازپین (برای صرع)
  • سایمتیدین (برای مشکلات معده مانند زخم معده)
  • تیوریدازین (برای اسکیزوفرنی)
  • مکمل های تریپتوفان (برای بی خوابی)
  • وارفارین (رقیق کننده خون)
  • زالپلون، زولپیدم یا زوپیکلون (برای بی خوابی)
  • مصرف ملاتونین با داروهای گیاهی و مکمل های گیاهی

مصرف داروهای گیاهی در هنگام خوردن داروی ملاتونین سبب افزایش اثر خواب آلودگی می شود. زیرا آن ها اثرات آرام بخش ملاتونین را افزایش داده و سبب تشدید افزایش خواب آلودگی می شود.

نکته مهم: اگر داروهای دیگری از جمله داروهای گیاهی، ویتامین ها یا مکمل ها استفاده می کنید، به پزشک خود اعلام کنید.

سؤالات متداول در مورد ملاتونین (melatonin)

ملاتونین چگونه در بدن عمل می کند؟

ملاتونین یک هورمون طبیعی است که توسط غده پینه آل pineal (واقع در مغز شما) تولید می شود. این هورمون به کنترل چرخه خواب کمک می کند.

بلافاصله پس از تاریک شدن هوا، هورمون ملاتونین تولید کرده و در ساعات اولیه صبح به بالاترین حد رسیده و سپس مقدار آن کاهش می یابد. بنابراین ملاتونین روی گیرنده های مخصوص متصل شده و به فرد احساس خواب دست می دهد. مصرف قرص ملاتونین به هورمون طبیعی بدن افزایش یافته و به شما در خوابیدن و بهبود کیفیت خواب کمک می کند.

مدت زمان اثر گذاری دارو چند ساعت است؟

ملاتونین حدود ۱ تا ۲ ساعت بعد از مصرف، در بدن عمل می کند.

مدت زمان مصرف لورازپام چقدر است؟

پزشک معمولاً به مدت ۱ تا ۴ هفته هورمون ملاتونین را توصیه می کند. در بعضی موارد تا ۱۳ هفته نیز این دارو برای اثرگذاری بیشتر تجویز می شود. البته اگر بعد از اتمام دوره ملاتونین هنوز مشکل خواب شما برطرف نشده باید تغییراتی در سبک زندگی ایجاد کرده که سبب رفع بی خوابی می شود.

ملاتونین چگونه پرواز زدگی را رفع می کند؟

ملاتونین به عنوان یک درمان کوتاه مدت برای پرواز زدگی در بزرگسالان تأیید شده است. شواهد و مدارک مستدلی نشان داده که ملاتونین سبب کاهش شدت علائم پرواززدگی می شود. همچنین این دارو زمان ریکاوری بعد از یک پرواز طولانی را کاهش می دهد.

از آن جایی که پرواززدگی سبب اختلال در خواب، اختلال در دستگاه گوارش، اختلال در فکر می شود. بنابراین فرد در طول روز احساس خستگی و بی قراری کرده و  پزشک برای رفع این علائم معمولا یک قرص ۳ میلی گرمی ملاتونین تجویز می کند. اما در صورت نیاز ۲ قرص، ۶ میلی گرمی نیز توصیه می کند. هنگام رسیدن به مقصد، ملاتونین را در زمان خواب عادی حداکثر تا ۵ شب متوالی باید مصرف کنید.

آیا مصرف قرص ملاتونین(melatonin) سبب راه رفتن در خواب می شود؟

مصرف ملاتونین ارتباطی با راه رفتن در خواب ندارد.

آیا امکان اعتیاد به داروی ملاتونین وجود دارد؟

ملاتونین معمولاً فقط برای مشکلات خواب کوتاه مدت توصیه می شود. در صورت مصرف ملاتونین بر حسب دستور پزشک امکان اعتیاد وجود ندارد. اما در صورت مصرف طولانی مدت داروی ملاتونین باید به پزشک خود مشورت کنید. زیرا پزشک با دستورات خاصی، مصرف این دارو را متوقف می کند.

آیا امکان رانندگی و دوچرخه سواری هنگام مصرف melatonin وجود دارد؟

در صورت احساس خواب آلودگی، باید از رانندگی و دوچرخه سواری اجتناب کرد. همچنین کار با ماشین آلات سنگین باید متوقف شود. زیرا احساس سرگیجه، ناتوانی و یا ضعف در دست و پا سبب بروز حادثه می شود.

این نشانه ها در زمان شروع اولین مصرف هر دارویی ممکن است رخ دهد؛ بنابراین برای پیشگیری از بروز حوادث ناخواسته، باید با پزشک مشورت شود.

آیا این دارو روی قدرت باروری تأثیر خواهد گذاشت؟

تاکنون هیچ مدرک محکمی برای اثبات کاهش باروری مردان و زنان با مصرف ملاتونین وجود ندارد. اما اگر تصمیم به بارداری دارید باید با پزشک خود در مورد مصرف ملاتونین صحبت کنید.

آیا این دارو روی پیشگیری از بارداری تأثیر خواهد گذاشت؟

لورازپام روی روش های پیشگیری از بارداری مانند قرص های ضد باردای و روش های پیشگیری اورژانسی بارداری تأثیر منفی ندارد.

با این حال ، سطح ملاتونین در هنگام مصرف قرص ترکیبی یا درمان جایگزینی هورمون (HRT) می تواند افزایش یابد. بنابراین برای احتیاط بیشتر باید با پزشک مشورت کرد.

آیا ممانعت غذایی باید هنگام مصرف ملاتونین رعایت شود؟

در هنگام مصرف ملاتونین، نوشیدنی های حاوی کافئین نظیر (قهوه یا نوشیدنی های انرژی زا) مصرف نکنید. زیرا کافئین اثر متضاد ملاتونین داشته و اثر آن را متوقف می کند.

آیا مصرف داروهای مخدر روی ملاتونین تأثیر خواهند گذاشت؟

استفاده از حشیش، هروئین یا متادون و همچنین مشروبات الکلی با ملاتونین باعث افزایش اثرات خواب آلودگی ملاتونین می شود. مصرف این گونه مواد با این قرص احتمال خواب سنگین را افزایش داده و تنفس را مختل می کند. استفاده از کوکائین یا سایر مواد محرک مانند MDMA (اکستازی) و آمفتامین با ملاتونین نیز می تواند باعث خواب آلودگی شود.

آیا تغییر در شیوه زندگی می تواند به بی خوابی کمک کند؟

در صورت انجام فعالیت های زیر، بی خوابی بهبود می یابد:

  • برای رفتن به رختخواب و بیدار شدن از خواب، برنامه خود را تنظیم کنید.
  • گوش دادن به موسیقی آرام بخش و دوش آب گرم قبل از خواب
  • استفاده از پرده های ضخیم و یا چشم بند و گوش بند
  • پرهیز از نوشیدن کافیئن و خوردن غذاهای سنگین و همچنین استعمال سیگار و ورزش کردن
  • عدم تماشا کردن تلویزیون و استفاده از موبایل قبل از خواب
  • عدم چرت زدن کوتاه در طول روز
  • نوشتن مشکلات و راهکارهای حل آن ها قبل از خواب، برای ایجاد آرامش و حس خوب

مقالات مرتبط با این مقاله

انتخاب روانشناس و رویکرد
نمی‌دانید چه مشکلی دارید؟ و یا چه روانشناس و رویکردی مناسب شماست؟

"*" فیلدهای الزامی را نشان می دهد

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *