انتقاد از دیگران همچون اکسیری جادویی به‌نظر می‌رسد که میتواند تمام مشکلات رابطه را حل کند؛ لیکن این اکسیر و داروی جادویی بیشتر اوقات حتی به اندازه یک مسکن نیز به بهبود رابطه کمک نمی‌کند.
انتقاد از دیگران همچون سمی برای روابط سالم است. درحالی‌که ابراز سرخوردگی مشکلی ندارد؛ اما اگر کسی انتقاد کردن را رویه خود قرار دهد و با آن موجب آزردگی شما شود، در حال پرکردن بشکه باروتی است که برای انفجار آن تنها به یک جرقه نیاز است و نتیجه آن جز آتش و تنش در روابط نخواهد بود.
در ابتدا قبل از ابراز هرگونه نقد و اظهارنظری و تلاشی برای انتقاد از دیگران، باید روی تغییر رفتار خودتان کار کنید و به‌نوعی در کلاس خودشناسی و بهبود روابط ثبت نام کنید. اگر در یک رابطه احساس می‌کنید که آزرده شدید، نخستین و بهترین راه جست‌وجوی روشهای دیگر برای برقراری و مدیریت رابطه با دیگران است. شما باید این منش را سرلوحهٔ زندگی خود قرار دهید و در انجام آن ورزیده شوید. در حقیقت باید به‌طور جدی هرگونه ایده‌ای را که باعث می‌شود تصور کنید، آسمان شکافته شده و شما فرود آمده‌اید را به چالش بکشید.
چگونه انتقاد از دیگران را کنترل کنیم؟
انتقاد از دیگران بدون توجه بعض از رویکردها و نکات نه تنها فایده‌ای ندارد بلکه میتواند باعث شرمساری ما نیز شود . برای پرهیز از هرگونه مشکل و کنترل رویه انتقاد از دیگران سه شیوه را می‌توان در نظر گرفت:
- شیوه اول تغییر رفتار شما
- شیوه دوم تقویت مهارت ارتباطات موثر
- شیوه سوم حرکت به جلو
هر کدام از این شیو‌ه‌های کنترل انتقاد از دیگران زیروبم و تکنیک‌های سودمندی دارد که باتوجه به آنها بسیاری از مشکلات در رابطه‌های حرفه‌ای و شخصی به‌آسانی حل و ناپدید می‌شوند.
شیوه اول، تغییر رفتار شما
تغییر رفتار گاهی کار سخت و دشواری به‌نظر می‌رسد و البته درواقع نیز همین طور است؛ ولی اگر به چند نکته ساده توجه کنید دشواری گذر از این راه پرپیچ و خم آسان‌تر می‌شود و شیرینی پاداش تغییر رفتار دیگران و بهبود روابط دوچندان خواهد شد.
۱. قبل انتقاد از دیگران فکر کنید
فکر کردن همیشه و در همه جا یک گزینه پسندیده است و قبل از انتقاد کردن بسیار لازم است؛ چرا که شاید واقعا نیازی به بیان خیلی از نظرات نباشد.
اگر کسی با رفتار خود باعث شده اعصاب شما متشنج شود، آیا لازم می‌بینید با لحنی حاکی از شکایت و دلخوری موضع را به اطلاع او برسانید؟ گاهی بهترین رویه پیش بردن کارها افزودن چاشنی بی‌اعتنایی است؛ زیرا علاوه بر به‌صرفه بودن و تثبیت تمرکز شما، بسیار هم در تغییر رفتار دیگران مؤثر است. با کشیدن چند نفس عمیق، اکسیژن را به سلول‌های عزیز بدن خود هدیه کنید و به جای انتقاد از آن محیط خارج شوید.
چرا نباید از شخصیت کسی انتقاد کنید؟
بهتر است از شخصیت کسی انتقاد نکنید. خوب است بدانید که مردم کنترل اندکی روی واکنش‌های متناقض شخصیتی دارند. اگر دوست شما چنان شیفته دیدن سریال بچه مهندس است که حاضر نیست برنامهٔ دیگری را در جمع دوستان ببیند، بهترین کار لبخند زدن، تکان دادن سر و ساده گذشتن از کنار این اشتیاق است تا او آسوده به تماشای برنامه مورد علاقهٔ خود بپردازد. اگر این تنها رفتار خودخواهانه او است، انتقاد کردن شما باعث تغییری در رفتار او نخواهد شد.
از انتقاد به رفتارهای عادتی یا رفتارهای که وابسته به شخصیت افراد است، اجتناب کنید. تصور کنید که نامزد شما هر ماه فراموش می‌کند قبض گوشی همراه خود را به موقع پرداخت کند. چه خواهید کرد؟ آیا خواهید گفت: چرا اینقدر فراموش کاری؟ تجربه ثابت کرده که این گفته برخلاف ظاهر تاثیرگذارش چندان هم مؤثر نیست.
شاید بهتر باشد هم اکنون سکوت کنید و در زمانی مناسب اقدام به انتقاد از دیگران کنید. زمانی که آرامش بر رابطه شما حکم‌فرما است فرصت خوبی برای بررسی و پیدا کردن روشهای بهتر برای پرداخت قبض گوشی همراه در زمان مقرر است. چرا روشهای کمکی را به کار نمی‌گیرید تا بر عادت انتقاد از دیگران غلبه کنید. بهتر نیست از فرصت پرداخت خودکار استفاده کنید یا حتی با نصب یک اپلیکیشن یادآور باعث شوید که آفت فراموشی برای همیشه از رابطه شما رخت بربندد.
۲. در انتقاد از دیگران واقع‌بین باشید
عجیب نیست که افراد منتقد انتظار بالایی از اطرافیان خود داشته باشند؛ اما آیا تا به حال فکر کرده‌اید نظرات شما نیز با برچسب انتقاد، ممکن است ناشی از توقعات بالای شما از دیگران باشد. اگر شما پیوسته از دیگران ناامید و رنجیده می‌شوید اکنون زمانی است که تکنیک تنظیم سطح توقعات را به‌طور جدی مورد بررسی قرار دهید.
مرور انتقادات کمک می‌کند تا متوجه الگوهای شخصی در انتقاد از دیگران شویم. بیایید کمی به عقب برگردیم و آخرین باری که از کسی انتقاد کردید را مرور کنیم. چه دلیلی باعث شد این انتقاد را انجام دهید؟ آیا انتظاری که داشتید واقع‌بینانه بود؟ اگر خودتان جای آن فرد بودید در مقابل چنین انتظار و توقعی چه می‌کردید؟
بیاید با یک مثال به سطح‌سنجی توقعات در انتقاد از دیگران بپردازیم. نامزد شما به گردش با دوستانش رفته و به پیامک‌های مکرر شما جواب نداده است، اتفاقی رایج که روزگار نامزدها را سیاه می‌کند.
آیا وقتی نامزد شما از گردش دسته‌جمعی با دوستان به خانه برمی‌گردد در همان چهارچوب در از او انتقاد می‌کنید که: چرا به پیامک‌های مکرر شما جواب نداده است؟ آیا متوجه نمی‌شود که این جواب ندادن باعث نگرانی شما می‌شود؟ و او باید فوراً به این پیام‌ها جواب دهد.
قبل از انتقاد از دیگران به موضع انتقاد خود فکر کنید.
کمی درباره مثال قبلی فکر کنید؛ ولی این بار سعی مي‌کنیم فیتیله سطح توقع را پایین بکشیم؛ زیرا هیچ‌کس آتش را در وسط یک رابطه نمی‌پسندد و این از نکات مهمی در ازدواج موفق است که باید بدانید. آیا منطقی است که انتظار داشته باشید نامزد شما در وسط برنامه معاشرت خود تماس تلفنی با شما داشته باشد؟ آیا چنین تصوری از این باور نشات نمی‌گیرد که او غیر از رابطه با شما حق تجربهٔ هیچ‌گونه رابطهٔ اجتماعی دیگری را ندارد؟
خودتان را به جای او بگذارید و مرور کنید چند بار به‌واسطه مشغولیت در کار، جلسه یا حتی معاشرت با دیگران پیامک‌های نامزد خود را دیرتر جواب دادید. این ایده خوبی است تا متوجه شوید که سطح توقع ما در حال خفه کردن دیگران است یا نه؟ در این مورد، دیگر چندان منصفانه نیست که نامزد شما در آن واحد به پیامک شما جواب دهد در عین اینکه شما چندان هم از حال او بی‌خبر نیستید و می‌دانید او در حال معاشرت با دوستان خود است. سعی کنید، این تکنیک را برای هر نقدی به کار ببندید تا هم رابطه شما وارد تنش نشود و هم چون شمع از اضطراب و پریشانی آب نشوید.
۳. هر رفتاری را به خود نگیرید و دستمایه انتقاد از دیگران قرار ندهید.
شاید خودتان نیز بارها تجربه کرده باشید که برخی خیلی از رویدادهای را با چاشنی توطئه به خود تفسیر می‌کنند. این باعث می‌شود که نسبت به بسیاری از رفتارها حالت دفاعی و حتی تهاجمی بگیرند.
شاید بهتر باشد هم اکنون سکوت کنید و در زمانی مناسب اقدام به انتقاد از دیگران کنید. زمانی که آرامش بر رابطه شما حکم‌فرما است فرصت خوبی برای بررسی و پیدا کردن روشهای بهتر برای پرداخت قبض گوشی همراه در زمان مقرر است. چرا روشهای کمکی را به کار نمی‌گیرید تا بر عادت انتقاد از دیگران غلبه کنید. بهتر نیست از فرصت پرداخت خودکار استفاده کنید یا حتی با نصب یک اپلیکیشن یادآور باعث شوید که آفت فراموشی برای همیشه از رابطه شما رخت بربندد.
گاهی بعضی روی اعصاب شما راه می‌روند یا با اصرار بر انجام مداوم کاری گویی می‌خواهند که عرصه بر شما تنگ و زندگی شما دشوار شود؛ بنابراین لحظاتی پرتنش را تجربه خواهید کرد که احساس می‌کنید، حتماً باید موتور انتقاد از دیگران را روشن کنید و حد و حدود را به او یادآوری کنید؛ ولی لحظه‌ای تامل کنید و به یاد آورید که هر فردی با مبارزات و چالش‌های پیدا و پنهان شخصی بسیاری درگیر است. در حقیقت اغلب اوقات رفتارهای دیگران در جهت مقابله با ما نیست و در بسیاری از موارد آنها حتی نمی‌دانند که باعث ناراحتی ما شده‌اند. بنابراین بهتر است بدانیم مهارت همدلی چیست و چگونه همدلی کنیم؟
چگونه متوجه شویم دیگران قصد آزار ما را ندارند؟
آیا تا به حال دوستی داشته‌اید که به‌طور مکرر قرارومدارها را زیر پا بگذارد و یک بدقول به تمام معنا باشد. شاید به خود حق بدهید که این رفتار او بی‌احترامی مطلق به شما است و پیوسته این فکر در ذهنتان شکل بگیرد که باید به‌خاطر این عدم احترام از او انتقاد کنید. بااین‌حال لزوما رفتارهای دوست شما برای آشفته کردن و رنجاندن شما انجام نمی‌شود.
بیایید از بیرون به ماجرا نگاه کنیم و پیش از انتقاد از دیگران یاد بگیریم چگونه قدرت تجزیه و تحلیل خود را افزایش دهیم؟ و البته به جواب چند سوال فکر کنیم. آیا دوست شما خیلی مشغول است؟ آیا او فردی عصبی است؟ آیا تا‌به‌‌حال فکر کردید دوست شما درون‌گراتر از آن چیزی است که نشان می‌دهد؟ آیا تا‌به‌‌حال سر قرار دیر رسیده‌اید؟ البته حتما به تجربه توانسته‌اید فهرستی بلند از دلایلی را ردیف کنید که دیرآمدن شما را موجهه می‌کند.
برای کسی هم که قراری را لغو می‌کند می‌توان دلایل زیادی را پیدا کرد و احتمالاً لغو قرار به‌خاطر شخص شما، حتی آخرین مورد این فهرست هم نیست. اینجاست که انتقاد شما به‌طور معکوس عمل خواهد کرد و نتیجه‌ای جز استرس بیشتر در رابطه شما به‌وجود نخواهد آورد.
۴. چگونه بین اشخاص و رفتار آنها تفاوت قائل شوید؟
اغلب اوقات اشخاص منتقد را در حال حذف کردن افراد یا موقعیت‌ها خواهید دید. آنها به‌طرز عجیبی فقط روی جنبه‌ٔ منفی موقعیت‌ها یا اشخاص متمرکز شده‌اند و چنان به این کار خو گرفته‌اند که دیگر ویژگی‌های خوب را در کنار خصایص منفی نمی‌بینند. این رویه ممکن است افراد منتقد را به یک کابوس در زندگی دیگران تبدیل کند که پیوسته در حال نقد و یا بهتر بگوییم ایرادتراشی هستند.
به عادت فرضیه بافی دربارهٔ دیگران پایان دهید
اگر فرضیه‌بافی و حدس زدن دربارهٔ دیگران به یک رویه برای شما تبدیل شده، همین الان دکمه توقف انتقاد از دیگران را فشار دهید و از این کار دست بکشید. شما باید بین رفتار اشخاص و شخصیت آنها یک فاصله مشخص ایجاد کنید و به‌ويژه برای رفتارهای ناخوشایند آنها به این فاصله اضافه کنید. در حقیقت همه ما گاهی رفتار ناخوشایند و حتی زشتی داریم؛ ولی منصفانه نیست که به‌خاطر یک عمل شخصیت ما مورد قضاوت قرار گیرد.
اگر فردی در صف جا بزند آیا سریعاً به او انگ می‌زنید که بی‌ادب و گستاخ است؟ اگر چنین تصوری دارید بهتر است لحظه‌ای صبر کنید و در انتقاد از دیگران تجدید نظر کنید. ممکن است آن فرد عجله داشته باشد. شاید هم ذهن او درگیر حل مسئله یا مسائل مهمی شده که از توجه او به اطراف کم کرده و حتی متوجه جا زدن در صف نیز نشده است. البته احساس شما نیز قابل احترام است، ایستادن در صف همیشه کاری خوشایندی نبوده و نیست، چه برسد که کسی با جا زدن آن را هم طولانی‌تر کند؛ ولی باید سعی کنیم تنها با دیدن یک رفتار، کسی را قضاوت نکنیم.
وقتی رفتار را از شخصیت افراد منفک می‌کنید، دنیا جای بهتری برای زندگی کردن می‌شود؛ زیرا به انرژی کمتری برای انتقاد از دیگران نیاز دارید. وقتی رفتار کسی ملاک قضاوت شخصیت نباشد، دیگر به‌راحتی نمی‌توان کسی را به بی‌ادبی و گستاخی متهم کرد و این خبر خوبی است؛ چرا که برای همه ما لحظاتی در زندگی پیش می‌آید که به‌واسطه مشغله‌های ذهنی و به‌صورت ناخواسته در صف‌ها جا می‌زنیم.
تمرکز خود روی ویژگی‌های مثبت بگذارید تا نیازی به انتقاد از دیگران نداشته باشید.
اگر تا‌به‌‌حال دقت کرده باشید بسیاری از عواقب ناخوشایند تنها نتیجه انتخاب‌های خودمان است. همه ما عیب و نقص داریم؛ ولی خوش‌بختانه وقتی به عامه مردم نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که کفهٔ ترازو صفات خوب به‌طرز قابل‌توجهی سنگین‌تر از صفات بد است؛ پس چطور است از این موهبت باارزش استفاده کنیم و به جای انتقاد از دیگران، یاد بگیریم چگونه به خصوصیات مثبت افراد بیش از خصوصیات منفی توجه کنیم.
نگرش مثبت در واکنش ما و کاهش استرس بسیار تاثیرگذار است. در واقع اینکه دانستن اینکه چگونه شاد باشیم و از زندگی لذت ببریم؟ میتواند به برگ برنده زندگی ما تبدیل شود. هرگاه با احساسات منفی به قضایا می‌نگرید باعث تحریک هسته آمیگدال می‌شوید. این هسته بادامی شکل که در میان مغز ما جا خوش کرده، به کنترل درد می‌پردازد. آمیگدال از مهم‌ترین بخش‌های مغز در پاسخ به محرک‌های تنش‌زا است و از همین طریق نیز احساس ناراحتی از اضطراب به‌سراغ شما می‌آید. هنگامی‌که سیل اضطراب شما را در برگیرد، خواه‌وناخواه به‌سمت تعامل منفی با دیگران سوق داده می‌شوید؛ بنابراین تمرکز و تمرین برای نگرش مثبت به قضایا میتواند مانع خوبی برای انتقاد از دیگران و تعامل دوستانه باشد.
در همه انسان‌ها گوهر خوبی وجود دارد.
باور کنید که در همه انسان‌ها گوهر خوبی وجود دارد. حتی اگر هنوز هم به این حقیقت شک دارید، در خیرخواه بودن برای همه شک نکنید. این کار انرژی زیاد از شما نخواهد گرفت و نخستین کسی که لذت این خیرخواهی را خواهد چشید، خودتان خواهید بود. امروز که به مارکت محله سر زدید، بعد از خرید بگویید: خدا برکت دهد و برای فروشنده آرزوی روزی خوب و همراه با موفقیت داشته باشید.
خیلی ساده است؛ ولی همین رفتارهای ساده چشمان شما را باز خواهد کرد و این بار و بعد از مدتها، متوجه لبخند دلنشین همکارتان خواهید شد وقتی‌که از کنار میز شما عبور می‌کند. از همین جهت بسیاری اوقات فراغت خود را صرف این موضوع می‌کنند که چگونه یک لایف کوچ شویم؟
چگونه نقاط قوت دیگران را کشف کنیم؟
در حقیقت اکثر نقاط ضعف مردم ریشه در نقاط قوت آنها دارد. گاهی دوستی برای انجام کارهای خانه وقت زیادی می‌گذارد؛ مثلا شستن ظرف‌ها توسط او ده دقیقه بیش از زمان معمول طول می‌کشد؛ ولی اگر عطش انتقاد از دیگران را کنترل کنیم و رفتار او نگاه دقیق‌تری بیندازید، می‌بیند بدون هیچ‌گونه وسواس، با علاقه و به آرامی، شستن ظرف‌ها را انجام می‌دهد؛ چرا که احتمالاً وی محبت و دلسوزی را نیز چاشنی کار خود کرده تا ظرف‌ها تمیز و بدون لک به سر جای خود بازگردند.
شیوه دوم، تقویت مهارت ارتباطات موثر
تقویت مهارت ارتباط در عصر و دوره‌ای که ما در آن زندگی می‌کنیم به امر واجبی تبدیل شده که حتی از نان شب نیز واجب‌تر است. مهارت ارتباط به شما کمک می‌کند روش‌ها و ابزارهای جدیدی به غیر از انتقاد از دیگران برای ارتباط موثر و تقویت دوستی در اختیار داشته باشید.
۱. چرا بازخورد بهتر از انتقاد از دیگران است؟
این گریزناپذیر است که همیشه می‌توان رفتارها را اصلاح کرد و گویی همیشه فرصتی برای انتقاد از دیگران وجود خواهد داشت. دوستی که به بدحسابی عادت کرده با برخی راهنمایی‌ها میتواند به آدم خوش حسابی تبدیل شود و همکاری که مرتبا در انجام گزارش‌ها و حضور در جلسات تاخیر دارد، با کمی کمک در مدیریت زمان به فرد منظم و نمونه‌ای تبدیل می‌شود. اینها نتیجه بازخورد مناسب است و شما باید بدانید که بازخورد با انتقاد بسیار تفاوت دارد.
وقتی موردی را برای انتقاد از دیگران پیدا می‌کنید باید به‌نحوه بیان پیشنهادهایی که برای بهبود می‌دهید نیز توجه ویژه‌ای داشته باشید؛ زیرا این کار از انتقاد کردن مؤثرتر است. مردم واکنش بسیار مثبتی به جمله‌های سودمند نشان می‌دهند؛ چرا که علاوه بر درک گره کار، دلگرم نیز می‌شوند و این کاری است که نقد مستقیم نمی‌تواند انجام دهد.
چگونه از جمله‌های سودمند برای بهبود رابطه استفاده کنیم؟
تصور کنید نامزد شما فراموش می‌کند که قبض گوشی همراه را در انتهای هر دوره پرداخت کند. همین عامل ساده علاوه بر اینکه یک استرس بی‌مورد را ایجاد می‌کند باعث کاهش اعتبار او نزد شما و دیگر اعضای خانواده می‌شود. حتی بارها به ذهن شما خطور کرده که به او بگویید: چرا حواسش را جمع نمی‌کند تا به موقع قبض‌ها را پرداخت کند؟ یا حتی قصد داشتید بپرسید: چرا غذا خوردن را فراموش نمی‌کنی؟
ولی تا اینجای مهارت کنترل انتقاد از دیگران متوجه شدید، این جملات آنچنان هم که به‌نظر می‌رسند، کارآمد نیستند. نامزد شما می‌داند که باید بیشتر از اینها وظیفه‌شناس باشد و در هر حرکتی او در تلاش برای تحقق این آرزو است و هرچند نتایج آنچنان درخشان نیستند، چیزی از ارزش‌های او کاسته نمی‌شود.
اینجاست که باید بازخورد همراه با تحسین را چاشنی ابراز نظر خود کنید؛ چرا که با تحسین حتی خارها نیز گل می‌شوند. این بار به او بگویید: از تلاش تو برای وظیفه‌شناسی لذت می‌برم… چرا یک تقویم دیواری نمی‌خریم تا روی آن پایان دوره قبض‌ها را علامت بزنیم؟
اگر این الگو را در انتقاد از دیگران درک کردید دیگر کار راحت می‌شود؛ پس می‌توانید چنین نیز بگویید: من هم می‌توانم به تو یادآوری کنم تا دیگر پرداخت هیچ قبضی را فراموش نکنی؟
۲. قبل از انتقاد از دیگران، مقصود خود را مستقیما درخواست کنید.
اغلب ارتباطات مبهم به انتقادات شدید ختم می‌شوند. اگر به شخصی هرگز نگفته‌اید چه انتظاری از او دارید، منصفانه نیست که از او انتظار داشته باشید در این مورد چیزی بداند؛ پس بهترین کار این است که آنچه را که می‌خواهید به‌صورت مستقیم و احترام‌آمیز درخواست کنید؛ زیرا با این کار دیگر نیازی به انتقاد از دیگران نخواهید داشت. در واقع اگر بدانید که چگونه در زندگی خود هدفمند باشیم؟ راه چندان سختی برای بیان مقاصد خود نخواهید داشت.
همسر شما بعد از خوردن میان وعده فراموش می‌کند ظرف غذا را بشوید و این شما را هنگام بازگشت به آشپزخانه غافلگیر و عصبانی می‌کند. هرگز نگذارید سکوت کردن باعث تلنبار شدن عصبانیت شما شود؛ زیرا روزی همچون آتشفشان فوران می‌کند و حتی شعله‌های سوزان یک انتقاد میتواند از آشپزخانه تا پذیرایی را به آتش بکشد. پس فوراً به این مشکل رسیدگی کنید.
نخستین نکته را فراموش نکنید و در هنگام رفع مشکل احترام را حفظ کنید. پس دیگر برای انتقاد از دیگران نگویید: دیگر ظرف کثیف در سینک نبینم. این مرا دیوانه می‌کند، هر کی هر چه می‌خورد باید بشویید. می‌توانید این جمله را امتحان کنید و بگویید: آیا می‌تونی بعد از خوردن دسر ظرفش را هم بشوری تا توی سینک ظرف جمع نشود؟
۳. چگونه به جای انتقاد از دیگران از بیانیهٔ من استفاده کنیم؟
هیچ رابطه‌ای نیست که لحظات سخت و دشوار را تجربه نکند و مهم این است که اگر کسی احساسات شما را جریحه‌دار کرد و آزرده خاطر شدید باید به آن رسیدگی کنید و پیشنهاد ما برای حل این مسائل، استفاده از بیانیه‌ای که با واژه من شروع می‌شود. بیانیهٔ من یا پیام من، توسط توماس گوردون روانشناس بالینی برای بهبود مهارتهای ارتباطی خلق شد. بیانیهٔ من تلاش می‌کند، احساس شخصی شما در یک جمله انتقادی با تاکید بیشتری به گوش دیگران برساند.
بیانیهٔ من را می‌توان شامل سه بخش دانست.
- در بخش اول، این جملات با، من احساس می‌کنم، شروع می‌شود که بلافاصله به توضیح احساس شما می‌پردازد.
- در بخش دوم، اتفاقی که منجر به جریحه‌دار شدن احساس شما شده مطرح می‌شود.
- در بخش سوم، دلیلی که این اتفاق باعث ناراحتی شما می‌شود را توضیح می‌دهد.
یک مشکل رایج در رابطه‌ها، گذراندن تعطیلات آخر هفته مردان با دوستان است، درحالی‌که همراهی با خانواده باید در اولویت باشد و از آنجا که این موضوع به‌سرعت تبدیل به عامل دلخوری و ناراحتی می‌شود، پس پتانسیل بروز انتقاد برای آن مهیا است و اغلب ما نیز تمایل داریم با انتقاد از دیگران بگوییم: این بسیار بد است که تمام وقت خود را با دوستانت و بدون من سپری می‌کنی. به‌نظر می‌رسد که تفریح و گشت‌وگذار بدون من برای تو دلچسب‌تر است.
حال اگر بخواهیم همین اعلامیه جنگ را در قالب بیانیهٔ من ابزار کنیم، می‌توانیم بگوییم: من احساس می‌کنم کنار گذاشته می‌شوم، وقتی با دوستانت بیرون می‌روی و مرا دعوت نمی‌کنی؛ چرا که من فکر می‌کنم تو دوست نداری اوقات فراغت خود را با من بگذرانی.
۴. به دیگران نیز حق بدهید و دیدگاه آنها را نیز در نظر بگیرید.
قضاوت و انتقاد از دیگران دو روی یک سکه هستند. وقتی بیش از اندازه دیگران را مورد انتقاد قرار می‌دهید امکان دارد باعث خفه شدن نظرات و افکار آنها شوید. سعی کنید ابتدا یک سوزن به خود بزنید و بعد جوال‌دوزی را برای دیگران آماده کنید. این بسیار مهم است که قبل از انتقاد از دیگران سعی کنیم، وقایع را از چشم آنها نیز ببینم.
به جوانب انتقادی که انجام می‌دهید فکر کنید. چرا احساس می‌کنید راه گریزی از انجام این انتقاد ندارید؟ حتی اگر کاملاً حق هم با شما باشد، آیا روش بیان شما به‌اندازهٔ کافی مناسب است تا به نتیجه دلخواه برسید؟
شاید اگر نامزد شما سر هر قراری تاخیر می‌کند، بخواهید بگویید: تو همیشه من را معطل می‌کنی، هیچ ارزشی برای من قائل نیستی؛ اما اگر او هیچ قصدی برای بی‌احترامی به ما نداشته باشد و با انتقادی این چنین روبه‌رو شود، چه احساسی خواهد داشت؟ هر واژه یک چنین انتقادی میتواند همچون یک ضربه شلاق اثر کند، آیا دوست دارید که این ضربات ناگهانی را تحمل کنید؟
اهمیت عوامل بیرونی در بروز رفتار چیست؟
اهمیت عوامل بیرونی در بروز رفتار چیست؟ آیا دوستی داشته‌اید که در این مدت اخیر کمتر در جمع و اجتماع ظاهر شده باشد. او پیامک‌های شما را دیر پاسخ می‌دهد یا اصلاً جواب نمی‌دهد. شاید در زندگی او اتفاقی افتاده و بر رفتار او تاثیر گذاشته است؟ بد نیست نگاهی به درمان‌های مبتنی بر شناخت و رفتار داشته باشید تا متوجه علل بعضی از رفتارهای پیچیده و غیر منتظره بشوید.
شاید حضور در محل کار یا مدرسه یا وجود چیزی در آنجا باعث استرس دوست شما می‌شود. آیا او دچار فوبیای خاص است؟ شاید نیز در حال تجریه یک قطع رابطه یا طلاق است و به شدت نیاز دارد تا بفهمد چگونه یک زندگی جدید را بسازد و شروع کند؟ اینها دلایل مهمی هستند که میتواند بر شیوه، عمق و گستردگی رابطه با دیگران تاثیر بگذارند. پس همیشه سعی کنید به جای انتقاد از دیگران و قضاوت کردن دوستان خود را درک کنید.
۵. چرا راه حل برد-برد بهترین راه برای رفع مشکلات در روابط است؟
در نهایت پیدا کردن یک راه حل برد-برد ایده بسیار خوبی برای اجتناب از انتقاد از دیگران است. اساسا هر نقدی باید در جهت یافتن یک راه‌حل موثر برای پایان یک وضعیت منفی باشد و تنها بیان کردن ناراحتی و انتقاد فایده چندانی در پی ندارد.
به دیگران بگویید به دنبال چه تغییر رفتاری در آنها هستید. اگر دوست دارید نامزد شما در مناسبت‌ها و وقایع زمانی خاصی با شما هماهنگ باشد به او کدها و نشانه‌هایی بدهید که بتواند به نظم بهتری با شرایط خواسته شما دست پیدا کند. اگر دوست دارید در هر مجلسی کمی زودتر حضور داشته باشید، همین موضوع ساده را به او بگویید و به زودی متوجه خواهید شد که او تلاش می‌کند تا زودتر بر سر هر قراری حاضر شود.
درعین‌حال شما باید تمایل به سازش و همراهی نیز داشته باشید. از همین جهت ۳۰ دقیقه زودتر رسیدن به یک مهمانی، ممکن است دیگر چندان معقول نباشد و معنی ادب و احترام را نیز نداشته باشد. شاید بهتر باشد با نامزد خود توافق کنید ۱۵ یا حتی ۱۰ دقیقه زودتر به محل مهمانی برسید.
شیوه سوم، حرکت به جلو و روبه‌روشدن با حقیقت میل به انتقاد از دیگران را کاهش می‌دهد.
شیوه حرکت به جلو در انتقاد از دیگران به دنبال شهامت روبرو شدن با حقایقی است که ما مدتها از یادگیری و درک آنها اجتناب می‌کردیم. مواردی که میتواند در حفظ سلامت ما و دیگران نقش کلیدی داشته باشد.
۱. چرا باید فرضیات خود را درباره دیگران به چالش بکشید؟
اگر کمی افکار خود را واکاوی کنیم، متوجه می‌شویم که پیوسته درحال فرضیه‌بافی درباره دیگران هستیم. زیاده‌روی در فرضیه‌بافی آغاز سقوط در ورطه اعتیاد به انتقاد است. هرگاه در زندگی روزمره خود به چنین تمایل شدیدی برای انتقاد از دیگران رسیدید، وقت آن رسیده که فرضیات خود را درباره دیگران به چالش بکشید.
امکان دارد با دیدن فردی که لباس چشمگیری پوشیده یا آرایش زیادی می‌کند نخستین فرضیه شما این باشد که او مادی‌گرا است، درحالی‌که شاید آن فرد اسیر احساس نا‌امنی است و پوشیدن لباس خاص باعث می‌شود که او احساس بهتری داشته باشد. درعین‌حال ممکن است فردی که نتوانسته حتی مدرک دیپلم خود را کسب کند، در نگاه اول احمق یا تنبل به‌نظر برسد، لیکن آیا نمی‌توان فرض کرد این فرد در خانه شرایط سخت و پرتنشی را داشته که باعث ترک تحصیل او شده است.
فراموش نکنید که هیچ‌کس بدون اشتباه نیست؛ بنابراین زمانی که کسی را در حال رفتار نادرست یا اشتباهی فاحش دیدید به یاد لحظاتی باشید که شما هم درست رفتار نکردید و واکنش مناسبی نسبت به وقایع نداشتید. از همین جهت، دیگر با مشاهده عبور نابهنگام و بی‌جای یک راننده از چراغ قرمز، فریاد و بدوبیراه راه نیندازید و به جای انتقاد از دیگران، لحظه‌ای را به مرور تعدادی از اشتباهات خود در رانندگی بپردازید.
۲. چگونه خود را تقویت کنیم تا استرس ما را شکست ندهد؟
آیا مشکلی در زندگی شما وجود دارد که تمایل دارید آن را در زندگی دیگران ببینید؟ اگر از شغل، رابطه عشقی، زندگی اجتماعی یا دیگر جنبه‌های زندگی خود ناراضی هستید، شاید به این صرافت بیفتید که مواردی از آن را در زندگی دیگران هم ببینید؛ زیرا وقتی دردی فراگیر به‌نظر می‌رسد تحمل آن آسان‌تر می‌شود.
استرسِ نگرش منفی میتواند علاوه بر سلامت، رفاه شما را نیز به چالش بکشد تا جایی که تاب‌آوری شما در برابر اضطراب از بین خواهد رفت. در نتیجه به‌زودی شاهد ضعف‌های عمیقی در تعامل و رابطه اجتماعی خود خواهید بود؛ لیکن اگر برای تبدیل شدن به فردی مثبت تلاش کنید، امکان بهبود در تعامل با دیگران نیز به‌راحتی میسر است. در عین اینکه بهتر و مؤثرتر از زمین مبارزه با تعارض‌ها و گره‌های ارتباطی خارج می‌شوید.
۳. خودآموزی و مطالعه به کنترل انتقاد از دیگران کمک می‌کند.
بسیاری از افراد دچار ضعف‌های پنهان هستند. قبل از قضاوت و شروع انتقاد از دیگران لحظه‌ای تامل کنید و این امکان را در نظر بگیرید، شخصی که هدف انتقاد شما قرار گرفته به چه دلایلی دیگری میتواند چنین رفتاری از خود نشان دهد؟
همکاری که بی‌ادب به‌نظر می‌رسد و پیوسته پرحرفی می‌کند، ممکن است از مشکل اختلال اضطراب اجتماعی رنج می‌برد و آن دوستی که مدام در مورد گربه‌ها صحبت می‌کند، شاید از اختلال طیف اوتیسم رنج می‌برد. اگر در کلاس درس دانش‌آموزی به‌طور مداوم سوالی را تکرار می‌کند ممکن است با مشکلات اختلال یادگیری دست و پنجه نرم می‌کند.
با کمی مطالعه کتاب‌ها، بازدید از وب‌سایت‌های روانشناسی معتبر و حتی تماشای فیلم‌ها با مضامین روانشناسی و شناخت انواع اختلالات روانشناسی و ناتوانی‌های پنهان متوجه خواهید شد، قبل از قضاوت درباره شخصیت کسی، باید به نکات بسیاری توجه کنید و یکی از این نکات درک مبارزه بسیاری از مردم با بیماری‌هایی است که دیده نمی‌شوند.
شاید باید برای بهبود رابطه با دوستی نیاز باشد بدانید که نحوه برخورد با یک شخص دوقطبی چگونه است؟ یا اختلالات شخصیت چیست؟ و انواع اختلال شخصیت کدام است؟
۴. در صورت ناتوانی در کنترل انتقاد از دیگران، به دنبال درمان باشید.
اگر به این نتیجه رسیدید که انتقاد از دیگران ناشی از نارضایتی شما نیست، بهتر است با مراجعه به روانشناس سلامت خود را چک کنید؛ زیرا ابتلاء به اختلالی همچون افسردگی و… میتواند باعث شود که شما عصبانیت خود را در قالب انتقاد از دیگران نشان دهید. روانشناس با شناخت انواع رویکردها و روشهای درمانی در روانشناسی تشخیص ریشه مشکلات رفتاری و اتخاذ یک روند درمانی استاندارد و بدون عارضه به بهتر شدن احساسات ما کمک می‌کند و در نتیجه کمتر تمایل به انتقاد خواهیم داشت.
اگر شما احساس می‌کنید درمان میتواند به رویه شما کمک کند تا از افراط در انتقاد از دیگران دست بردارید، در مراجعه به روانشناس هیچ تردیدی به خود راه ندهید و وقت خود را صرف اجرای درمان‌های خانگی و استفاده از تشخیص افراد بی‌تجربه نکنید. شما اکنون خوب می‌دانید همان‌طور که قضاوت و انتقاد از دیگران کار ساده‌ای نیست؛ تشخیص بیماری و اختلالات روانشناسی نیز کار هر کسی نیست.