اختلال شخصیت اسکیزویید و روش درمان اسکیزوئید

اختلال شخصیت اسکیزویید یک نوع مشکل روانی است که باعث می‌شود فرد از دیگران فاصله بگیرد و ارتباطات اجتماعی او کم شود. افرادی که به بیماری عدم ارتباط با دیگران مبتلا هستند، هنگام تعامل با دیگران عموماً احساسات کمی نشان می‌دهند و سرد و دور از احساس به نظر می‌رسند. اختلال شخصیت اسکیزویید در گروه اختلالات شخصیت خوشه A قرار دارد که با رفتارها و افکار عجیب و غیرعادی همراه است. افراد دارای اختلال اسکیزویید معمولاً خودشان متوجه رفتار غیرمعمول خود نمی‌شوند و فکر می‌کنند طبیعی عمل می‌کنند.

اختلال شخصیت اسکیزوئید چیست؟

اختلال شخصیت اسکیزویید نوعی از اختلالات شخصیت و اختلالات روانشناسی و روانپزشکی می‌باشد. از علائم اسکیزوئید، مشکل در برقراری یا حفظ روابط اجتماعی با دیگران است. اغلب، فرد مبتلا به بیماری اسکیزوئید نمی تواند به خوبی احساساتش را بیان کند. فرد مبتلا به بیماری روانی اسکیزوئید تمایل ندارد که با دیگران صمیمی شود و از برقراری روابط نزدیک با دیگران اِجتناب می کند. این افراد تمایل به جای کار گروهی، تنهایی را ترجیح می دهند. برای افراد مبتلا به بیماری اسکیزویید، واژه تنها به کار برده می شود.

افراد مبتلا به بیماری علاقه به تنهایی ممکن است نتوانند احساس خشم را بروز دهند. این نشان میدهد که بی احساس هستند. بیان خشم حتی در پاسخ به تحریک مستقیم دچار مشکل خاصی شوند که این امر به تصور اینکه فاقد احساسات هستند کمک می کند. گاهی اوقات، در زندگی هدف ندارند. این افراد اغلب به صورت منفعلانه نسبت به شرایط نامطلوب واکنش نشان می دهند و در حل سریع وقایع مهم زندگی مشکل دارند.

افراد مبتلا به اختلال اسکیزوئید، به دلیل عدم توانایی در مهارت های اجتماعی و عدم تمایل به رابطه جنسی، دوستان کمی دارند، به ندرت با جنس مخالف ملاقات می کنند و اغلب ازدواج نمی کنند. فرد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزویید ممکن است در عملکرد شغلی با مشکل مواجه شود. این افراد اگر به تنهایی کار کنند، عملکرد بهتری دارند.

اختلال اسکیزویید، الگوی پایدار از تجربه و رفتاری است که با هنجارهای فرهنگی مطابقت ندارند. این الگو در دو یا چند حوزه مشاهده می شود: این حیطه ها عبارتند از شناخت، عاطفه؛ عملکرد بین فردی و کنترل تکانه. این الگوی پایدار، انعطاف پذیر است و در طیف گسترده ای از موقعیت های شخصی و اجتماعی استفاده می شود. اختلال شخصیت اسکیزویید معمولاً منجر به پریشانی یا اختلال قابل توجهی در زمینه های اجتماعی، کار یا سایر عملکردها می شود. این الگو، پایدار و طولانی مدت است و شروع اسکیزویید معمولا در بزرگسالی است.

علائم اختلال شخصیت اسکیزوئید

افرادی که به شخصیت اسکیزویید دچار هستند، نشانه‌های متنوعی را نشان می‌دهند. این علائم اسکیزوئید معمولاً از کودکی یا نوجوانی شروع می‌شود و به تدریج در زندگی روزمره تأثیر می‌گذارد. این اختلال اسکیزویید ممکن است مشکلاتی در کار، روابط اجتماعی، تحصیل و امور دیگر ایجاد کند. ویژگی های اولیه اختلال شخصیت اسکیزوییدی، مشکل در برقراری رابطه ی اجتماعی و محدود کردن بیان احساسات در عملکرد بین فردی است. شخصیت اسکیزویید در بزرگسالی آغاز می شود. علائم اسکیزوئید عبارتند از:

• تمایل به تنها ماندن و اجتناب از تعاملات اجتماعی
• بی‌علاقگی به داشتن رابطه نزدیک حتی با اعضای خانواده
• عدم تمایل به رابطه جنسی
• عدم لذت از فعالیت‌های روزمره
• مشکل در بیان احساسات
• سرد و بی‌احساس بودن در تعامل با دیگران
• نداشتن انگیزه برای اهداف شخصی
• عجیب یا غیرعادی به نظر رسیدن در نگاه دیگران
• بی‌تفاوتی نسبت به تشویق یا انتقاد دیگران
• نداشتن دوست نزدیک
• تمایل به انتخاب فعالیتهای انفرادی؛
• عدم علاقه به برقراری رابطه جنسی با افراد؛
• لذت بردن از انجام فعالیت های معدود، یا علاقه نداشتن به انجام هیچ نوع فعالیتی؛
• نداشتن دوست صمیمی(بجز اعضای درجه یک خانواده)؛
• بی تفاوتی نسبت به تعریف و تمجدید و انتقاد دیگران؛
• سردی عاطفی، ناتوانایی در بروز احساسات.

از آنجا که اختلال شخصیت اسکیزوئید الگوهای پایدار و پایدار رفتار را توصیف می کند، اغلب در بزرگسالی تشخیص داده می شوند. تشخیص بیماری روانی اسکیزوئید در دوران کودکی یا بزرگسالی غیر معمولی است زیرا کودک یا نوجوان تحت رشد مداوم، تغییر شخصیت و بلوغ قرار دارند. اما اگر در کودک یا نوجوان تشخیص داده شود، حداقل باید حداقل ۱ سال این ویژگی ها را داشته باشد. شخصیت اسکیزویید در مردان از زنان شیوع بیشتری دارد. شیوع آن بین ۳.۱ و ۴.۹ درصد از جمعیت است.

مانند اکثر اختلالات شخصیتی، اختلال اسکیزویید به طور معمول با افزایش سن شدت می یابد، به طوری که بسیاری از افراد تا زمانی که در دهه ۴۰ یا ۵۰ سالگی خود قرار دارند کمی از شدیدترین علائم را تجربه می کنند.

دلایل اختلال شخصیت اسکیزویید

شخصیت هر فرد نتیجه تعامل بین عوامل محیطی و ژنتیکی است. شخصیت ما از طرز فکر، احساسات و رفتارهایی که با دیگران داریم تشکیل می‌شود. اگرچه علت دقیق بیماری عدم ارتباط با دیگران مشخص نیست، ولی تحقیقات نشان می‌دهند که ترکیبی از عوامل محیطی و وراثتی، مخصوصاً داشتن والدین سرد و بی‌عاطفه یا مبتلا به اختلالات مشابه مانند اسکیزوفرنی، احتمال بروز اختلال شخصیت اسکیزویید را افزایش می‌دهد.

امروزه، محققان دقیقاً نمی دانند چه عواملی باعث بروز بیماری اسکیزوئید می شود. هرچند، نظریه های زیادی در مورد دلایل احتمالی بروز اختلال شخصیت اسکیزویید وجود دارد. اکثر محققان بر این باور هستند که اختلال شخصیت اسکیزویید ریشه در عوامل زیستی-روانی و اجتماعی دارد؛ این یعنی که علت بروز اختلال اسکیزویید ممکن است عوامل ژنتیکی و زیستی ، عوامل اجتماعی (مانند نحوه تعامل فرد با خانواده، اطرافیان و دیگر کودکان در دوران کودکی ) و عوامل روانی (شخصیت و مزاج فرد که توسط محیط شکل می گیرد و مهارت های آموخته شده برای مواجهه با استرس) باشد. هیچ کدام از عوامل به تنهایی منجر به بروز بیماری اسکیزوئید نمی شوند بلکه ترکیبی از عوامل دیگر منجر به ایجاد اختلال شخصیت اسکیزویید می شود. اگر افراد به اختلال اسکیزویید مبتلا شده باشند، به احتمال زیاد فرزندان آنها هم دچار بیماری روانی اسکیزوئید هستند.

اختلال شخصیت اسکیزویید چگونه تشخیص داده می شود؟

اختلال شخصیت اسکیزویید معمولاً توسط روانشناس یا روان درمانگر تشخیص داده می شود. معمولاً، پزشکان عمومی، قادر به تشخیص بیماری اسکیزویید نیستند و در این زمینه آموزش ندیده اند. اگر به پزشکان عمومی رجوع کردید، آنها باید شما را به روانشناس یا زوان درمانگر ارجاع دهند. هیچ نوع آزمایش خون و آزمایش ژنتیکی برای تشخیص بیماری روانی اسکیزوئید جود ندارد. به ندرت پیش می آید افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزویید برای روان درمانی مراجعه کنند.

معمولاً، افراد مبتلا به اختلال اسکیزویید تا زمانی که این اختلال روی زندگی شان تاثیر نگذارد، به دنبال درمان اسکیزوئید نیستند. مثلا، هنگامی که توانایی فرد برای کاهش استرس و رویدادهای زندگی کاهش پیدا کرده است. اختلال شخصیت اسکیزویید توسط یک روان درمانگر با بررسی علائم و تاریخچه ی زندگی فرد تشخیص داده می شود. روان درمانگر تعیین می کند که آیا شما علائم اسکیزوئید را دارید یا نه.

اگر از علائم اسکیزوئید خود نگران هستید، می‌توانید با پزشک مشورت کنید. پزشک علائم اسکیزوئید شما را بررسی کرده و هرگونه شرایط پزشکی مرتبط را ارزیابی می‌کند. سپس، به احتمال زیاد شما را به یک متخصص سلامت روان ارجاع خواهد داد. طبق معیارهای DSM-5، برای تشخیص SPD، فرد باید حداقل چهار مورد از علائم اختلال شخصیت اسکیزوئید زیر را داشته باشد:

• بی‌علاقگی یا ناتوانی در لذت بردن از روابط صمیمانه
• انتخاب مداوم فعالیت‌های انفرادی
• علاقه کم یا بی‌علاقگی به رابطه جنسی
• لذت اندک از فعالیت‌های مختلف
• نداشتن دوستان نزدیک به‌جز اعضای خانواده
• بی‌تفاوتی به انتقاد یا تحسین
• عدم وابستگی عاطفی و ناتوانی در بیان احساسات

تشخیص اختلال شخصیت اسکیزوئید معمولاً توسط یک روانپزشک یا متخصص سلامت روان صورت می‌گیرد که در زمینه بیماری اسکیزوئید تخصص دارد. پزشکان عمومی معمولاً به دلیل نادر بودن اسکیزویید و شباهتش به سایر اختلالات روانی، آموزش‌های لازم برای تشخیص آن را دریافت نمی‌کنند. افراد مبتلا به بیماری عدم ارتباط با دیگران به ندرت خودشان برای درمان اسکیزوئید مراجعه می‌کنند و معمولاً زمانی درمان اختلال شخصیت اسکیزوئید شروع می‌شود که اثرات مخرب آن در زندگی فرد مشهود باشد.

چرا افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید از درمان پرهیز می‌کنند؟

اختلال اسکیزوئید اغلب برای فرد آزاردهنده نیست. اگرچه مبتلایان به بیماری علاقه به تنهایی تفاوت خود را با دیگران درک می‌کنند، به‌ویژه از نظر عدم تمایل به روابط نزدیک، اما این تفاوت باعث نگرانی یا احساس تنهایی در آن‌ها نمی‌شود. بسیاری از آن‌ها تنها به توصیه اعضای خانواده به درمانگر مراجعه می‌کنند.

آیا اختلال اسکیزوئید قابل درمان است؟

درمان اسکیزوئید به طور قطعی مشخص نشده و گزینه‌های درمانی محدودی وجود دارد. روان‌درمانی معمولاً بهترین روش برای اختلالات شخصیت است، اما برای افراد مبتلا به اسکیزویید چالش‌برانگیز است. این افراد معمولاً تمایلی به ارتباط و بیان احساسات ندارند و به تنهایی گرایش دارند، که انگیزه آن‌ها برای تغییر را کاهش می‌دهد. روان‌درمانی می‌تواند به این افراد کمک کند تا برخی مشکلاتشان را مدیریت کنند. در زیر به روش‌های درمانی بیماری عدم ارتباط با دیگران اشاره شده است:

• خانواده درمانی: بیشتر افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزویید بنا به درخواست خانواده به درمان مراجعه می‌کنند. خانواده درمانی می‌تواند به اعضای خانواده بیاموزد چگونه با اسکیزویید کنار بیایند و از رفتارهایی که باعث تشدید علائم و انزوای فرد می‌شود، خودداری کنند.
• گروه درمانی: در گروه درمانی، افراد مبتلا می‌توانند تحت نظارت یک درمانگر مشکلات خود را به اشتراک بگذارند. این جلسات به مبتلایان کمک می‌کند تا مهارت‌های اجتماعی خود را بهبود بخشند.
• درمان شناختی رفتاری (CBT): یک درمان هدف‌محور است که به فرد کمک می‌کند تا نحوه تأثیر افکارش بر رفتارهایش را بهتر درک کند و الگوهای فکری و رفتاری مشکل‌زا را تغییر دهد.

درمان اختلال شخصیت اسکیزویید

درمان اختلال شخصیت اسکیزویید به طور معمول شامل روان درمانی طولانی مدت با یک درمانگر است که در معالجه این نوع اختلال شخصیت تجربه دارد. داروها همچنین ممکن است برای کمک به علائم نگران کننده و ناتوان کننده خاص تجویز شود.

تفاوت بین اختلال شخصیت اسکیزوئید و اسکیزوفرنی

با وجود شباهت اسمی این دو اختلال، اختلال شخصیت اسکیزوئید، اختلال شخصیت اسکیزوتایپی و اختلالات طیف اسکیزوفرنی تفاوت‌های چشمگیری با یکدیگر دارند. در حالی که ممکن است برخی از علائم بین این اختلالات مشترک باشند، افراد مبتلا به اسکیزویید دچار توهم، شک و باورهای عجیب نمی‌شوند. گفتار آن‌ها عادی است، اما ممکن است لحنشان سرد و بی‌احساس باشد.

عوارض ناشی از اختلال شخصیت اسکیزوئید

در صورت عدم درمان، افراد مبتلا به اسکیزویید ممکن است به مشکلات روانی دیگری مبتلا شوند. مهم‌ترین عوارض احتمالی بیماری عدم ارتباط با دیگران شامل موارد زیر است:

• اختلال شخصیت اسکیزوتایپی یا اسکیزوفرنی
• سایر اختلالات شخصیتی
• افسردگی شدید

جمع‌بندی

اختلال شخصیت اسکیزویید باعث انزوای فرد از اجتماع می‌شود و او را در روابط اجتماعی سرد و بی‌احساس نشان می‌دهد. مبتلایان معمولاً به دنبال درمان نیستند، اما حمایت خانواده و اطرافیان برای تشویق به جلسات روان‌درمانی ضروری است.

منابع:

American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Washington, DC:

Akhtar, S. Schizoid Personality Disorder: A Synthesis of Developmental, Dynamic, and Descriptive Features. American Journal of Psychotherapy, 151:499-518, 1987.

Schizoid Phenomena, Object Relations, and the Self’ p.303

R. D. Laing- ‘The Divided Self’ chapter-5 ‘The Inner Self of the Schizoid Condition’ p.82-100